Wat is fibromyalgie en hoe kan je het behandelen?

dossier

Patiënten met fibromyalgie lijden aan chronische pijnen en spierstijfheid over het hele lichaam en een verhoogde gevoeligheid op een aantal specifieke plekken – drukpunten of tender points genoemd. Andere veelvoorkomende symptomen zijn algemene vermoeidheid, hoofdpijn, slaapstoornissen, darmklachten, angst en stress, concentratiestoornissen en gevoeligheid voor temperatuurveranderingen.

Het wordt geschat dat zo’n 3 à 6% van de wereldbevolking aan de ziekte lijdt.


Lees ook: Getuigenis: fibromyalgie

Wat is fibromyalgie?

f-123-txt-anatom-fibromyalg-05-18.jpg

Symptomen fibromyalgie

Fibromyalgie is een chronische aandoening met als belangrijkste symptomen vermoeidheid, chronische pijn en stijfheid over het hele lichaam, maar vooral aan de nek- en schouders, lage rug en bekken en de ledematen.

De Wereld Gezondheidsorganisatie heeft fibromyalgie gedefinieerd als niet gespecifieerde reuma. Typisch is ook de verhoogde drukpijngevoeligheid op een aantal specifieke punten. Deze pijnlijke plekken, de zogenaamde tender points of drukpunten worden soms toegeschreven aan plaatselijke verhoogde spanningstoestanden van spieren en pezen.

Daarnaast zijn er nog een aantal nevenverschijnselen zoals:
- algemene vermoeidheid, futloosheid
- chronische hoofdpijn
- slaapstoornissen en ochtendstijfheid
- verstoorde darmtransit
- angst en chronische stress
- gevoeligheid voor warmte- en temperatuurveranderingen.

Kenmerkend is bovendien dat, indien het ziektebeeld zich voordoet bij het ontbreken van een onderliggende oorzaak, er geen afwijkingen vast te stellen zijn bij röntgenonderzoeken en/of bloedonderzoek.

De oorzaken van het fibromyalgie-syndroom zijn tot op heden niet gekend. Een ontregeling van het immuunsysteem, veranderingen in de bindweefselstructuur, tekort aan zuurstof in de spieren, storing in het metabolisme van bepaalde stoffen die een werking hebben op de bloedvaten en het zenuwstelsel, alsook functiestoornissen en het modulatiesysteem van pijn, werden bestudeerd, maar een definitieve oorzaak kon tot op heden nog niet gevonden worden.

Lees ook: Ligt de oorzaak van fibromyalgie in het brein?

Classificatiecriteria

123-fibromyalgie-tenderpoints-05-18.jpg

Bepaling tenderpoints

In 1990 ontwikkelde het American College of Reumatology (ACR) criteria voor de classificatie van fibromyalgie :

1° Ten minste drie maanden, gegeneraliseerde pijn, met pijnen in de linker en rechter hemisfeer van het lichaam, boven en onder het middel en axiaal (nek, borst, rug).

2° Pijn bij palpatie van 11 of meer van de 18 drukpunten of tenderpoints (in de nek voor en achteraan, de schouders achteraan, de borstkas, de ellebogen, de lenden en heupen en de knieën.
Tenderpoints komen steeds voor aan beide zijden van het lichaam.

Lees ook: Verschillende soorten pijn bij fibromyalgie

Meest voorkomende symptomen

  • Pijn is het belangrijkste symptoom van fibromyalgie. De pijn gaat gepaard met stijfheid en gevoeligheid rond de gewrichten, spieren en pezen, het betreft vooral de nek, schouders, de bovenarmen en benen. De pijnklachten nemen dikwijls toe bij koud en vochtig weer, bij vermoeidheid, bij ongewone of overmatige inspanningen en bij emotionele stress. Door de toenemende pijnklachten ontstaat er nog meer stress, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat van pijn- stress - pijn.
  • De klachten verminderen bij warmte (bv. een warm bad) en ontspanning.
  • Slaapstoornissen met vermoeidheid is een ander niet onbelangrijk symptoom. Slaapstoornissen worden vermeld bij 60 - 90 % van de fibromyalgiepatiënten. Het gaat meestal gepaard met vermoeidheid bij het opstaan. Veelal voelt de patiënt bij het opstaan een opmerkelijke ochtendmoeheid.
  • Ochtendstijfheid is een frequent voorkomende klacht bij fibromyalgiepatiënten. Doordat de spieren 's nachts niet voldoende ontspannen, ervaart de patiënt 's morgens een gevoel van stijfheid.
  • Veel fibromyalgiepatiënten hebben te kampen met hoofdpijn.
  • Fibromyalgiepatiënten vertonen ook een verstoorde darmtransit (afwisseling van diarree en verstopping, verspreide buikpijnen)

Lees ook: Meer pijn als het koud en nat is: heeft het weer invloed op reuma?

Diagnose

De diagnose van het fibromyalgie-syndroom wordt gesteld op basis van de klinische achtergrond en een diepgaand klinisch onderzoek uitgevoerd door een deskundig arts. De bijkomende onderzoeken maken het mogelijk andere (reumatische, neurologische) aandoeningen uit te sluiten.

Lees ook: Chatbot: een online platform over biologische medicatie voor reumapatiënten

Behandeling

  • Fibromyalgie is geen ‘gemakkelijke’ aandoening. Er bestaat geen medicijn dat geneest, medicatie helpt enkel tegen lichamelijke klachten. Er is een combinatie van behandelmethodes en zelfzorg nodig om de ziekte onder controle te krijgen, en dan nog blijft dit een uitdaging. Een open dialoog met de arts is cruciaal, net als leren luisteren naar je lichaam.
  • Pijnstillers (zoals Paracetamol) kunnen worden aangeraden, op voorwaarde dat ze verstandig worden gebruikt, evenals enkele laag gedoseerde antidepressiva (vooral bij slaapstoornissen). Andere geneesmiddelen vormen momenteel het onderwerp van onderzoek zowel op fundamenteel als op klinisch vlak. Denk eraan dat het soms enige tijd duurt eer een medicijn echt werkt. Ontstekingsremmers kunnen tijdelijk helpen, maar worden best niet te lang gebruikt.
  • Zonder het voorwerp te zijn van specifiek onderzoek in het kader van fibromyalgie, kan een hoog gedoseerd magnesiumsupplement doeltreffend zijn bij spierpijnen, verhoogde spierspanning, spierkrampen, vermoeidheid, Magnesium heeft immers een belangrijke spierrelaxerende werking waardoor deze klachten aanzienlijk verminderd kunnen worden.
  • Regelmatige fysieke oefeningen Dit is een essentieel element van de therapie. Fysieke oefeningen verbeteren de conditie en helpen de dagelijkse activiteiten te beheersen. Zij bieden een duidelijk inzicht in wat men kan of niet kan. Zij zijn belangrijk om de dagelijkse inspanningen beter te doseren en bijgevolg de pijnen te controleren. Vooral oefeningen waarbij beroep wordt gedaan op het uithoudingsvermogen zoals stappen, joggen, fietsen, aquagym, zwemmen, kunnen worden aangeraden. Deze oefeningen dienen echter steeds naar eigen vermogen en volgens de pijnen die men achteraf ervaart te worden aangepast. Vandaar dat ze beter eerst individueel worden uitgeoefend. Om de spieren en gewrichten soepel te houden, kunnen eveneens relaxatie- en lenigheidsoefeningen worden aangeraden. Begeleiding van een kinesitherapeut kan een grote hulp zijn. Zij kunnen aangepaste en opbouwende oefeningen aanleren. Een persoonlijke aanpak kan helpen om het vol te houden.
  • De aanpassing van de levenswijze (zelfmanagement) is essentieel en vraagt dikwijls progressieve aanpassingen (planning van activiteiten, voeding). Stress en een overvolle agenda zijn nefast voor fibromyalgie. Deze zaken probeert men best te vermijden. Ook zaken die een rustige slaap bemoeilijken, worden best vermeden.
  • Psychotherapeutische ondersteuning kan interessant zijn, evenals relaxatietechnieken die kunnen helpen om de verschillende stresssituaties beter te controleren. Sommige mensen vinden heil bij mindfulness.

Lees ook: Sabine herstelt van fibromyalgie: “Zoek artsen die verder willen kijken”

De Vlaamse Liga voor Fibromyalgie Patiënten (VLFP)

De Vlaamse Liga voor Fibromyalgie Patiënten (VLFP) stelt zich tot doel zoveel mogelijk informatie te verstrekken en documentatie te verspreiden over fibromyalgie De vereniging bevordert het uitwisselen van ervaringen tussen patiënten en stimuleert het onderzoek naar de oorzaak en de behandeling van de ziekte. Ten slotte ijvert VLFP voor erkenning van de ziekte. De vzw organiseert informatiebijeenkomsten, geeft een driemaandelijks tijdschrift uit en onderhoudt contacten met de zorgverleners en media om haar doelstellingen te verspreiden en beklemtonen.

Website: www.fibromyalgie.be

Lees ook: Vonden Gentse wetenschappers oorzaak fibromyalgie?

Bron: Reumanet

auteur: Sofie Van Rossom, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: oktober 2023

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram