Vonden Gentse wetenschappers oorzaak fibromyalgie?

Volgens schattingen lijdt zo’n 3 à 6% van de wereldbevolking aan fibromyalgie. Patiënten kampen met chronische pijnen, algemene spierstijfheid en een verhoogde gevoeligheid op een aantal specifieke plekken van het lichaam – zogenaamde drukpunten. Andere veelvoorkomende ziekteverschijnselen zijn vermoeidheid,  hoofdpijn, slaapstoornissen, darmklachten, angst en stress, concentratiestoornissen en gevoeligheid voor temperatuurveranderingen.

Mede omdat er zoveel verschillende symptomen zijn, is het moeilijk voor wetenschappers om te bepalen welk lichamelijk mechanisme aan de basis ligt van de aandoening, die bovendien nog erg controversieel is in de medische wereld. Met het gevolg dat het stellen van de diagnose een zeer ingewikkeld proces is, patiënten vaak met veel onbegrip te maken krijgen en er geen concrete behandeling tegen de ziekte zelf beschikbaar is. De klachten kunnen wel bestreden worden met onder meer bepaalde  geneesmiddelen, voldoende rust, (matige) beweging, ontspanningsoefeningen en therapeutische ondersteuning.

De laatste jaren raken steeds meer wetenschappers ervan overtuigd dat de sleutel tot het vinden van een behandeling in het brein ligt. Er zijn al verschillende beloftevolle studies verschenen rond de effecten van transcraniële magnetische stimulatie (TMS) op fibromyalgiepatiënten. Bij TMS wekt men in de hersenen een elektrische stroom op, waarop de hersencellen reageren.

Wetenschappers van het UZ Gent en de UGent denken nu een specifieke oorzaak van fibromyalgie gevonden te hebben in het brein. Volgens hen is de aandoening te wijten aan een verstoorde balans van bepaalde chemische stoffen, zogenaamde neurotransmitters, ter hoogte van het hersengebied de insula. De insula is verantwoordelijk voor de analyse van zintuiglijke prikkels en is daarnaast betrokken bij pijnervaringen en de emotionele en gedragsmatige reacties op pijn. 

Volgens de Gentse wetenschappers verklaart hun hypothese waarom fibromyalgiepatiënten te maken krijgen met zoveel verschillende symptomen. Het biedt ook een uitleg voor de link met een aantal andere syndromen die vaak voorkomen bij deze patiënten, zoals prikkelbare darm, obstructieve slaapapneu en chronische vermoeidheid. De wetenschappers leggen bovendien een verband tussen verstoringen van de insula en het voorkomen van de dunnevezelpathologie, die verwijst naar schade aan de dunne zenuwvezels en onder meer kan leiden tot pijn, tintelingen of gevoelsstoornissen.

Er is natuurlijk nog verder onderzoek nodig naar deze hypothese en het moet ook nog blijken of ze daadwerkelijk kan zorgen voor nieuwe behandelingen tegen fibromyalgie. De onderzoekers wijzen alvast op hoopvolle resultaten van testen met medicamenteuze neuromodulatoren, apparaatjes die kleine elektrische signalen afgeven aan een zenuw. Ook in het gebruik van hersenstimulatie zijn nog belangrijke stappen te zetten. Naast deze innovatieve ingrepen, zal het wel steeds belangrijk blijven dat patiënten bijvoorbeeld ook voldoende bewegen en rust nemen.