Test jezelf op dikkedarmkanker via het bevolkingsonderzoek

In dit artikel

Bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker
Waarom deelnemen?
Wie ontvangt geen uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek?
Hoe verloopt de gratis test?
Mogelijke resultaten

dossier

Elk jaar krijgen bijna 8000 Vlamingen te horen dat ze dikkedarmkanker kanker hebben. Daarmee is dikkedarmkanker de tweede meest voorkomende kanker bij vrouwen (na borstkanker) en de derde meest voorkomende kanker bij mannen (na prostaat- en longkanker). Dikkedarmkanker vertoont vaak lang geen symptomen. Het gratis bevolkingsonderzoek kan dan ook veel levens redden.

Lees ook: Screening: voor welke kankers bestaat vroege opsporing?

Bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker

De systematische bevolkingsonderzoeken naar dikkedarmkanker (die verschillen per landsregio) richten zich tot mannen en vrouwen in Vlaanderen, van 50 tot 74 jaar, die geen symptomen of een verhoogd (vaak erfelijk) risico op darmkanker hebben. Om de twee jaar krijgen zij een test via de post bezorgd die thuis kan worden uitgevoerd. In het labo wordt dan gezocht naar bloedsporen in de stoelgang die niet met het blote oog kunnen worden onderscheiden. De test heet de immunochemische Fecaal Occult Bloedtest (iFOBT). In Vlaanderen krijgen zowel je huisarts als jij zelf het resultaat toegestuurd. Als blijkt dat er meer bloed aanwezig is dan zou mogen, dan betekent dat nog niet automatisch dat er sprake is van kanker. Je huisarts zal je wel doorverwijzen naar een specialist voor verder onderzoek, namelijk een kijkonderzoek van de darm of coloscopie.

Lees ook: Postbiotica als wapen tegen darmkanker en andere beschavingsziektes

Waarom deelnemen?

Dikkedarmkanker ontwikkelt zich langzaam, het duurt gemiddeld 10 jaar vooraleer een poliep (een uitstulping in de wand van de dikke darm) zich ontwikkelt tot een kwaadaardig gezwel. Hierdoor kan dikkedarmkanker, in veel gevallen vroegtijdig of zelfs voor het om kanker gaat, opgespoord worden. Als de kanker in een vroeg stadium ontdekt wordt, is de behandeling veel minder zwaar en is de kans op genezing veel groter.
In het begin hebben mensen met dikkedarmkanker geen klachten waardoor de ziekte vaak pas laat ontdekt wordt. Het is dus belangrijk dikkedarmkanker op te sporen, nog voor er klachten zijn.
De staalname is eenvoudig en kan makkelijk thuis gebeuren. De test is bovendien volledig gratis.
Het bevolkingsonderzoek geeft de garantie dat de kwaliteit van het onderzoek sterk bewaakt wordt en dat alle resultaten worden opgevolgd.

Lees ook: Kunnen antibiotica de kans op darmkanker verhogen?

Wie ontvangt geen uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek?

Je wordt niet uitgenodigd:

als je de voorbije tien jaar een coloscopie of kijkonderzoek van je dikke darm liet uitvoeren;
als je de voorbije vier jaar een virtuele coloscopie hebt gehad;
als je de voorbije twee jaar je stoelgang liet onderzoeken;
als je dikkedarmkanker hebt of had;
als je dikke darm volledig werd weggenomen;
als je jonger bent dan 50 jaar (in het jaar waarin je 49 jaar wordt, word je nog niet uitgenodigd);
als je ouder bent dan 74 jaar (in het jaar waarin je 75 jaar wordt, word je niet meer uitgenodigd).

Hoe verloopt de gratis test?

In het pakket dat je thuis ontvangt, zit een cilindervormig buisje met een borsteltje. Met dat borsteltje neem je een beetje stoelgang, dat je in het buisje stopt. Dat buisje stuur je vervolgens in de bijgevoegde en voorgefrankeerde envelop samen met het antwoordformulier naar het laboratorium, waar de stalen onderzocht worden op minuscule bloedsporen. Binnen de twee weken krijgen zowel jij als je huisarts het resultaat van de test.

Lees ook: Alles wat je moet weten over darmkanker

Mogelijke resultaten

De test was niet afwijkend

Je hoeft verder niets te doen. Over twee jaar zal je opnieuw een uitnodiging ontvangen voor het bevolkingsonderzoek. Heb je intussen klachten? Ga dan naar je huisarts.

De test was afwijkend

Er werd bloed gevonden in de stoelgang boven de vastgestelde grenswaarde van 75 ng/ml. Een afwijkend resultaat kan verschillende oorzaken hebben en betekent niet noodzakelijk dat je dikkedarmkanker hebt. Enkel een kijkonderzoek (coloscopie) kan hier uitsluitsel over geven. Met zo’n coloscopie kunnen darmpoliepen, die kunnen leiden tot dikkedarmkanker, opgespoord en verwijderd worden. Contacteer je huisarts om een afspraak te maken bij een gastro-enteroloog (maag-darmspecialist) die het onderzoek zal doen, of maak zelf een afspraak met een specialist. Slechts bij één op tien mensen met een afwijkende test wordt via dit kijkonderzoek dikkedarmkanker vastgesteld.

Kijkonderzoek (coloscopie)

De specialist onderzoekt de binnenkant van de dikke darm met een lange, soepele buis (coloscoop). Dit onderzoek wordt (eventueel onder verdoving) uitgevoerd in de dagkliniek van een ziekenhuis en duurt ongeveer 20 minuten. Meteen na het onderzoek zegt de specialist hoe het onderzoek verlopen is.

Ofwel vindt de specialist geen poliepen. Dan is er geen sprake van dikkedarmkanker. Een nieuw kijkonderzoek is de eerste 10 jaar niet meer nodig.
Ofwel vindt de specialist wel poliepen. De specialist kan die meestal al tijdens het onderzoek zelf wegnemen. Daardoor wordt de kans om dikkedarmkanker te krijgen heel klein. Als er poliepen worden weggenomen, kan het onderzoek langer duren. De weggenomen poliep(en) worden in het labo onderzocht. Drie weken later krijgt je huisdokter de resultaten van het labo. Zijn de poliepen goedaardig, dan is een nieuw kijkonderzoek de eerste 10 jaar niet meer nodig. Zijn de poliepen kwaadaardig, dan is er sprake van dikkedarmkanker. Je huisdokter bespreekt dan de mogelijke behandelingen.