Hooikoorts (pollinosis)

dossier Voor zowat 1 Belg op 10 is de lente synoniem van tranende ogen, een verstopte of lopende neus, nies- en hoestbuien. Zij lijden aan hooikoorts.
Hooikoorts is een allergische reactie die wordt veroorzaakt door pollen (stuifmeel) van gras, bomen en allerlei kruidachtige planten die door de wind worden meegevoerd.

In feite is de term 'hooikoorts' nogal ongelukkig, want het heeft absoluut niets met hooi, noch met koorts te maken. Pollen bestaan uit microscopisch kleine korreltjes die zich ontwikkelen in de meeldraden van bloemen, grassen, struiken en bomen. Soms zijn ze zo licht dat ze door de lucht kunnen zweven. De meeste pollenkorreltjes meten tussen 10 en 30 micron (één micron is het duizendste van één millimeter). Van de vele duizenden planten die hun stuifmeelkorrels via de lucht verspreiden, zijn er enkele honderden soorten die allergie kunnen veroorzaken. Het gaat vooral om planten met lichtgekleurde bloesems die door de insecten niet worden opgemerkt.
Afhankelijk van de pollen waarop iemand allergisch reageert, kan de hooikoortsperiode enkele weken tot enkele maanden duren.

De pollen van bomen zoals berk, eik, haagbeuk, hazelaar en els ontwikkelen zich tussen februari en mei, terwijl graspollen hun piek bereiken tussen mei en juli. Sommige kruidachtige planten (zoals paardenbloem, madelief, weegbree, zuring) verspreiden hun stuifmeelpollen vooral in de zomer en het begin van de herfst.

Alhoewel de symptomen van hooikoorts sterk lijken op die van allergische rhinitis (ontsteking van het neusslijmvlies met een lopende neus als gevolg) of astma (kortademigheid, piepende ademhaling), mogen ze daarmee niet worden verward. Wanneer je vermoedt dat je lijdt aan hooikoorts, dan kan dat vermoeden eventueel bevestigd worden via speciale tests waarbij de stuifmeelextracten worden aangebracht op de huid, in het bloed of in de neus. Dat de klachten elk jaar opnieuw op een bepaald tijdstip opduiken, is alleszins een eerste aanduiding dat het om hooikoorts gaat en niet bijvoorbeeld om astma.

Preventie & tips

Indien het vaststaat dat je aan hooikoorts lijdt, dan kan je vooreerst proberen om zo weinig mogelijk in contact te komen met de pollen. Ideaal maar in de praktijk wellicht voor de meesten een wensdroom, is tijdens het pollenseizoen met vakantie te vertrekken naar de bergen (boven 1500 m komen er bijna geen pollen meer voor) of aan zee. Een andere mogelijkheid is om in het voorjaar naar de Scandinavische landen te reizen (waar het pollenseizoen pas rond juni begint), en nadien af te zakken naar Zuid-Europa waar de hoogste concentraties rond april-mei worden gemeten.
Dichter bij huis kan je alleen maar proberen om bij ongunstige weersomstandigheden (warm, droog en winderig weer) zoveel mogelijk binnen te blijven en ramen en deuren gesloten te houden, zeker op het einde van de namiddag als de pollenconcentraties het hoogst zijn. Vermijd vooral bossen en weilanden, maai zeker geen gras en ga liever niet kamperen of picknicken in de vrije natuur. Houd ook het raam van de auto gesloten. En haal geen boeketten met bloeiende planten in huis waarop je mogelijk allergisch zal reageren.

Voor sportievelingen: pas zoveel mogelijk je trainingsschema/activiteiten aan; vroeg in de ochtend is de beste tijd in het pollenseizoen.
Het is verstandig om direct na het sporten je te verkleden en de sportkleding direct te wassen. Dat is waarschijnlijk toch wel wat je van plan bent na het sporten, maar pollen kunnen aan de kleding hechten.

Allergiekalender:

Geneesmiddelen

Bij een eerste aanval van hooikoorts, overleg je best met de arts of en zo ja welke geneesmiddelen je eventueel zou kunnen nemen. Meestal zal een anti-allergisch middel, een zogeheten antihistaminicum worden voorgeschreven. De oudere antihistaminica hadden nogal wat bijwerkingen (ondermeer een zeer vervelende slaperigheid), die bij de nieuwere, weliswaar duurdere, producten grotendeels zijn verdwenen. De vorm waarin het geneesmiddel wordt genomen (tabletten, vloeibare vorm, neusspray of -druppels…) is afhankelijk van het soort allergische reactie. Als je bv. vooral last hebt van een lopende neus zijn de neusdruppels het meest aangewezen. Bij een meer veralgemeende reactie, zullen tabletten effectiever zijn.
In sommige omstandigheden, bv. tijdens zwangerschap en borstvoeding, zijn deze producten minder aangewezen. In dat geval kan de arts eventueel een luchtweg verwijdend middel voorschrijven.
In ernstige gevallen en bij jongere mensen kan een hyposensibilisatie worden overwogen. Door het gedurende enkele maanden in steeds hogere dosis inspuiten van de allergenen waarop iemand reageert, probeert men het afweersysteem immuun te maken voor de stuifmeelkorrels.

Lees ook: Welke geneesmiddelen helpen tegen hooikoorts en wat werkt niet?

Lees ook: Immunotherapie bij pollen-, huisstofmijt- en dierenallergie

'Pollenvriendelijk'