Inspanningstest maakt inspanningsastma op jonge leeftijd aantoonbaar

Een test met een springkussen maakt het mogelijk om inspanningsastma bij kinderen van 5-7 jaar oud aan te tonen. Inspanningsastma blijkt bij veel kinderen al tijdens inspanning te beginnen; het belemmert hen bij het sporten en is een teken van slecht gecontroleerd astma. Het beloop van inspanningsastma hangt samen met de leeftijd van de kinderen. Dit blijkt uit onderzoek van Janneke van Leeuwen van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Zij concludeert verder dat bij de behandeling van kinderen met overgewicht ook een geringe gewichtsafname leidt tot een verbetering van hun inspanningsastma.

Inspanningsastma, een tijdelijke luchtwegvernauwing na inspanning, is een veelvoorkomende uiting van astma bij kinderen. Inspanningsastma kan al op 3-jarige leeftijd voorkomen. De kenmerken van inspanningsastma veranderen met de leeftijd en worden vaak slecht herkend door kinderen, ouders en zelfs artsen. Omgekeerd wordt soms de diagnose astma onterecht gesteld. In haar onderzoek richtte Janneke van Leeuwen zich op de herkenning, ontwikkeling en behandeling van jonge kinderen met inspanningsastma.

Voor haar onderzoek ontwierp Van Leeuwen een inspanningstest om inspanningsastma bij 5- tot 7-jarige kinderen vast te stellen. De kinderen sprongen hierbij 6 minuten op een springkussen; in tegenstelling tot andere testen deden alle kinderen hier enthousiast aan mee. Uit de resultaten van deze test blijkt dat bij veel kinderen inspanningsastma al begint tijdens, niet na, inspanning (‘breakthrough’ inspanningsastma). Bij hen daalde de longfunctie al snel tijdens inspanning, soms al na twee minuten. Kinderen met benauwdheid tijdens inspanning kunnen dus inspanningsastma hebben. Breakthrough inspanningsastma belemmert kinderen bij het sporten en kan beschouwd worden als teken van slecht gecontroleerd astma, omdat het samengaat met een ernstige daling in longfunctie. Van Leeuwen beschrijft dat het beloop van inspanningsastma samenhangt met de leeftijd van het kind. Hoe jonger het kind is, des te korter is de tijd tot maximale luchtwegvernauwing en des te sneller is het herstel van inspanningsastma.

Van Leeuwen laat verder zien dat een kind een groter risico loopt op inspanningsastma, als het op jonge leeftijd al eens in het ziekenhuis is opgenomen vanwege bronchiolitis. Dit is een virale luchtweginfectie die leidt tot een ontsteking van de kleinste buisjes die naar de longblaasjes voeren. Bij bijna 40% van deze kinderen werd op 5- tot 7-jarige leeftijd inspanningsastma vastgesteld; dit is ongeveer 4x zo vaak als bij hun leeftijdgenootjes. Voor artsen kan dit houvast bieden om inspanningsastma sneller te herkennen.

Er is ook een verband tussen overgewicht en inspanningsastma. Kinderen met overgewicht hebben ernstiger inspanningsastma dan niet-obese kinderen. Van Leeuwen ging na wat het effect van gewichtsverlies tijdens de behandeling bij deze groep was. Zij vond dat ook een geringe afname van BMI bij hen al leidde tot een verbetering van inspanningsastma. Volgens Van Leeuwen is dit mogelijk te verklaren doordat diepere ademteugen mogelijk zijn of dat afvallen de ontsteking van de luchtwegen vermindert. Zij wijst dan ook nadrukkelijk op het grote belang dat gewichtsverlies heeft bij de behandeling van inspanningsastma van obese kinderen.