Wat is psoriasis en wat kan je eraan doen?

dossier

Psoriasis is een chronische huidontsteking die zwaar weegt op de levenskwaliteit van de patiënten. In België lijden 200.000 tot 300.000 mensen eraan, ongeveer evenveel mannen als vrouwen. Psoriasis duikt meestal op tussen 15 en 35 jaar en een tweede piek wordt gezien tussen 50 en 60 jaar, maar eigenlijk kan de ziekte op elke leeftijd verschijnen. De diagnose van psoriasis wordt gesteld via een onderzoek van de huid, de hoofdhuid en de nagels door de arts. Bij twijfel kan de arts een biopsie uitvoeren.

Lees ook: Psoriasis: praktische tips voor het dagelijkse leven

Symptomen en soorten psoriasis

Psoriasis (afgeleid van het Griekse ‘psora’) is een niet-besmettelijke chronische huidontsteking. Ongeveer 2 % van de wereldbevolking lijdt eraan. Typische symptomen van de ziekte zijn scherp begrensde roodachtige vlekken op de huid die zijn bedekt met hardnekkige zilverwitte schilfertjes.

Psoriasis komt vooral voor op de hoofdhuid, de knieën en de ellebogen, de borst, de rug en de bovenste en onderste ledematen, maar kan ook op andere lichaamsdelen verschijnen. De aandoening kan beperkt blijven tot enkele vlekjes, of grote delen van het lichaam bedekken. Ook de teen- en vingernagels kunnen door de ziekte aangetast worden.

Er bestaan verschillende vormen van psoriasis, maar de meest typische en meest voorkomende is plaque psoriasis (ook psoriasis vulgaris genoemd). Bijna 80% van de psoriasispatiënten heeft deze vorm. Bij bijna 30% van de psoriasispatiënten worden behalve de huid ook de gewrichten aangetast. Dan spreekt men van psoriasis artritis.

Lees ook: Psoriasis van de hoofdhuid: kenmerken en behandeling

Oorzaak psoriasis

Psoriasis wordt beschouwd als een multifactoriële aandoening, d.w.z. een aandoening met verschillende oorzaken en uitlokkende factoren. Erfelijkheid speelt een belangrijke rol. Bijna 30% van de psoriasispatiënten heeft een familielid met dezelfde aandoening.
Naast de genetische aanleg, zijn er tal van uitlokkende factoren.
Psoriasis kan immers worden veroorzaakt of verergerd door stress, een letsel, weersomstandigheden en infecties. Nieuwe psoriasisvlekken kunnen ontstaan ter hoogte van een onschuldig huidletsel zoals een krabletsel, een zonnesteek of een kleine heelkundige ingreep. Dan spreekt men van het Koebner-fenomeen.

Lees ook: Psoriasis: niet besmettelijk, wel erfelijk

Auto-immuunziekte

De precieze oorzaak van psoriasis is dus nog niet bekend. Wel weet men dat het immuunsysteem ontregeld wordt. Men spreekt dan van een auto-immuunziekte. Bij psoriasis reageert het immuunsysteem van de patiënt op zijn eigen weefsels, in dit geval de huidcellen. Hierdoor ontstaan rode en schilferige vlekken die kunnen jeuken, barsten en bloeden. Bij een normale huid rijpen de cellen in 28 tot 30 dagen, waarna ze loskomen en ongemerkt afvallen. Bij een psoriasishuid zorgt de overstimulering van het immuunsysteem ervoor dat de lymfocyten (afweercellen van ons immuunsysteem) stoffen afscheiden waardoor de huidcellen (keratinocyten) zich te snel vermenigvuldigen. De huidcellen rijpen in amper 3 tot 4 dagen en verplaatsen zich naar het huidoppervlak, waar ze zich opstapelen in de vorm van dikke rode letsels of plaques.

Lees ook: Mogen mensen met psoriasis in een openbaar zwembad?

Verloop van psoriasis

Lees ook: 13 wintertips voor wie last heeft van psoriasis

Impact op dagelijks leven

Leven met psoriasis is meer dan leven met rode vlekken op de huid. Psoriasis is een aandoening met niet alleen ernstige lichamelijke gevolgen, maar ook psychologische en sociale gevolgen met een ernstige impact op de levenskwaliteit van de patiënten. Psoriasis is niet besmettelijk, maar weinig mensen weten dat. De aanblik van hun huid vormt vaak een handicap voor de patiënten. Hun zelfbeeld wordt vervormd en ze voelen zich vaak alleen of uitgesloten vanwege hun aandoening. En dat heeft gevolgen voor hun dagelijkse bezigheden, hun sociale relaties, hun lichamelijke en emotionele toestand en het verloop van hun psoriasis.

Lees ook: Handen wassen: advies voor mensen met psoriasis of eczeem

Behandeling van psoriasis

Momenteel is er geen enkele therapeutische methode die psoriasis definitief kan genezen. De artsen beschikken wel over verschillende methodes om de huidletsels door psoriasis te beperken en te verminderen. De behandeling van psoriasis verschilt van persoon tot persoon, maar de behandelingsdoelstellingen zijn altijd dezelfde: de ontsteking en de huidschilfering verminderen, de levenskwaliteit van de patiënt verbeteren en herval vermijden.

De behandeling verschilt van persoon tot persoon en hangt sterk af van de ernst van de aandoening.

In principe bestaan er drie therapeutische benaderingen:

1. De topische behandelingen (zalfjes, crèmes) worden meestal gebruikt bij de lichtere vormen van psoriasis en rechtstreeks aangebracht op de getroffen huidzones.
2. Lichttherapie wordt gebruikt bij matige tot ernstige psoriasis, d.w.z. wanneer grote huidzones zijn aangetast. De heilzame werking van de zon op psoriasis is al langer bekend en kunstmatige lichttherapie blijft een referentiebehandeling voor uitgebreide psoriasis.
   Lichttherapie bestaat erin de psoriasis te behandelen met zonnestralen, vooral met UV- stralen. 
3. Systemische therapieën worden vooral gebruikt bij matige tot ernstige psoriasis die een groot deel van het huidoppervlak aantast. Deze therapieën werken systemisch, d.w.z. op het hele immuunsysteem. Daarom moeten ze worden toegediend via orale weg of een injectie.
   Systemische middelen zijn o.m. retinoïden, ciclosporine en methotrexaat.

Voor patiënten met een ernstige vorm van psoriasis zijn er nu ook biologische geneesmiddelen die zeer doelgericht inwerken op het immuunsysteem.

Een biologische behandeling die een grote doorbraak betekent in de behandeling van psoriasis, is de anti-TNF-a-behandeling. Deze heeft als doel de werking van het proteïne TNF-a af te remmen. TNF-a is een stof dat een rol speelt bij de ontwikkeling en het behoud van ontstekingen. Deze behandelingsoptie wordt echter voorbehouden voor patiënten met matige tot ernstige chronische plaque psoriasis.
Door de werking van het TNF-a- af te remmen kunnen de anti-TNF-a-behandelingen snel de intensiteit van de ontsteking verminderen en nieuwe opstoten van psoriasis voorkomen. De anti-TNF-a-behandelingen hebben hun efficiëntie bij psoriasis bewezen door de ontsteking te controleren en de huid op te klaren daar waar ze rood en dikker is geworden.

Lees ook: Lichttherapie tegen psychische en huidaandoeningen

Bronnen:
www.psoriasis-vl.be
www.psoriasis-contact.be
www.uzleuven.be