Nycturie: 's nachts vaak opstaan om te plassen

dossier

Eén keer per nacht opstaan om te plassen is meestal geen probleem. Als je twee keer of vaker per nacht moet plassen, spreken we van nycturie of nachtelijke pollakisurie. Naast het feit dat dit je slaap kan verstoren, kan het ook wijzen op een onderliggende aandoening. Waarom plas je zo vaak 's nachts? Wanneer moet je een arts raadplegen? En welke oplossingen bestaan er?

Lees ook: Wat zegt je urine over je gezondheid?

Nycturie, polyurie of nachtelijke pollakisurie: betekenis

© Getty Images

Lees ook: Waarom roze urine na het eten van rode biet?

Je plast vaker ‘s nachts na je 50ste

Nycturie komt vaak voor bij meer dan 50% van de volwassenen ouder dan 50 jaar. Het treft vaker mannen, maar vóór de 50 is het vaker een probleem bij vrouwen.

Naarmate je ouder wordt, produceert je lichaam minder van het antidiuretisch hormoon vasopressine (ADH), dat helpt om de urine te concentreren en de blaas langer vast te houden. Ouderen hebben bovendien vaker andere gezondheidsproblemen die het nachtelijk plassen kunnen uitlokken.

• Mannen: Frequente aandrang om te plassen – vooral ‘s nachts – is vaak een symptoom van een vergrote prostaat. Dit is meestal goedaardig, maar kan ervoor zorgen dat je je blaas niet volledig leeg plast. De symptomen lijken sterk op die van prostaatkanker, de meest voorkomende kanker bij mannen in België. Laat je daarom altijd onderzoeken als je vaak ‘s nachts moet plassen.
• Vrouwen: Na de menopauze daalt de oestrogeenproductie, wat ook invloed kan hebben op de urinewegen en kan leiden tot vaker plassen.

Lees ook: Kunnen jongens en mannen beter staand of zittend plassen?

Waarom plas je meer ‘s nachts?

De oorzaken van nachtelijk frequenter of overvloediger plassen zijn talrijk:

1. Te veel drinken of alcohol gebruiken: Vooral ‘s avonds koffie, thee, frisdrank of alcohol drinken verhoogt de urineproductie ‘s nachts.
2. Te veel zout: Een zout dieet, zeker ‘s avonds, leidt tot meer urineproductie. Zout houdt vocht vast dat ‘s nachts wordt uitgescheiden.
3. Urineweginfecties zoals een blaasontsteking geven ook ‘s nachts meer aandrang, vaak met pijn, koorts of buikpijn.
4. Overactieve blaas: De blaas stuurt signalen naar de hersenen dat je moet plassen, ook al is ze niet vol.
5. Medicatie: Diuretica (plaspillen), sommige antidepressiva zoals SSRI’s, verhogen de urineproductie, zeker als je ze ‘s avonds inneemt. Vraag aan je arts of je medicatie dit veroorzaakt.
6. Slaapapneu: Ongeveer 50% van de mensen met slaapapneu heeft nycturie. Elke apneufase verhoogt de druk in de borstkas, wat leidt tot meer urineproductie.
7. Vochtophoping (oedeem): Overdag hoopt vocht zich op in de benen; ‘s nachts, in liggende positie, wordt dit vocht afgevoerd via de urine. Komt o.a. voor bij hartfalen, nierproblemen, leverproblemen en spataders.
8. Diabetes: Slecht gereguleerde diabetes leidt tot meer suiker in de urine (glucosurie), waardoor je meer moet drinken én plassen.
9. Zeldzamere oorzaken: diabetes insipidus (gebrek aan ADH), leverfalen, te veel calcium in het bloed of neurologische aandoeningen zoals MS, Alzheimer of Parkinson.
   
   

Lees ook: Hoe vaak zou je moeten plassen per dag?

Wat zijn de gevolgen van nycturie voor je gezondheid?

Lees ook: Waarom en hoe moet je je blaas volledig leegplassen?

Wanneer moet je een arts raadplegen?

Het is altijd verstandig om je arts te raadplegen als je ‘s nachts vaak moet opstaan om te plassen.

Zeker bij:

• bloed in de urine
• branderig gevoel bij het plassen
• pijn tijdens het plassen
• moeite met plassen
• koorts
  
  

Lees ook: Blaastraining: werkt dat?

Hoe kan je ‘s nachts plassen vermijden?

• Drink overdag voldoende (1,5 tot 2 liter), maar vermijd drinken in de laatste uren voor het slapengaan – zeker alcohol en cafeïnehoudende dranken.
• Eet niet vlak voor het slapengaan en vermijd zoute of pittige maaltijden ‘s avonds.
• Heb je last van vochtophoping? Draag steunkousen overdag, rust met je benen omhoog, ook ‘s avonds.
• Ga naar het toilet net voor je naar bed gaat, en probeer je blaas volledig leeg te maken.
• Bij overgewicht: enkele kilo’s afvallen kan helpen.
• Neem je diuretica? Vraag je arts of je deze vroeger op de dag mag innemen (ten minste zes uur voor het slapengaan).

Minder mobiel? Zorg voor nachtlampjes of een toiletstoel naast je bed om valpartijen te voorkomen.

Lees ook: Oefeningen om je bekkenbodem te versterken

Welke behandeling kan nachtelijk plassen stoppen?

De behandeling van nycturie hangt af van de oorzaak. Na een juiste diagnose stelt je arts een gepaste behandeling voor.

• Behandelen van de onderliggende aandoening: Urineweginfecties kunnen met medicijnen behandeld worden. Ook diabetes, slaapapneu, hart- en nierziekten kunnen aangepakt worden.
• Bekkenbodemspieren trainen: Bij een overactieve blaas kunnen bekkenbodemoefeningen helpen. Laat je hiervoor begeleiden door een gespecialiseerde kinesist.
• Blaastraining: Door plasgewoonten aan te passen, kan de blaas ‘heropgevoed’ worden: geplande toiletbezoeken, aandrang uitstellen, intervallen geleidelijk verlengen.
• Medicatie: Als oefeningen en training niet voldoende helpen bij blaasproblemen, kan medicatie overwogen worden.

Lees ook: Waarom hebben zoveel vrouwen last van slaapproblemen?