Gerelateerde artikels
Hoofdpijn bij wakker worden: 15 mogelijke oorzaken
In dit artikel
Hoofdpijn bij wakker worden: 15 mogelijke oorzaken
dossier
Ongeveer één op de 13 mensen heeft regelmatig hoofdpijn bij het opstaan. Sommige oorzaken zijn onschuldig en hebben te maken met slechte leefgewoonten, andere wijzen op echte slaapstoornissen of ernstigere medische problemen. We overlopen 15 mogelijke oorzaken van hoofdpijn bij het wakker worden.
De meest voorkomende soorten hoofdpijn bij het wakker worden
© Getty Images
Sommige soorten hoofdpijn komen ’s ochtends vaker voor.
- Migraine: migraine is een kloppende pijn, vaak zeer hevig, soms gepaard met misselijkheid of gevoeligheid voor licht en geluid. Hormonale veranderingen en spanning in de bloedvaten kunnen migraine ’s ochtends uitlokken, vooral bij vrouwen.
- Clusterhoofdpijn: dit is een extreem hevige pijn rondom één oog. Het komt vaak in aanvallen voor, altijd op hetzelfde tijdstip, meestal vroeg in de ochtend. Uit studies blijkt dat ongeveer 80% van de clusterhoofdpijnpatiënten hoofdpijn bij het wakker worden ervaart. Dit hangt waarschijnlijk samen met een verstoring van je interne biologische klok.
- Spanningshoofdpijn: dit is de meest voorkomende vorm van hoofdpijn. Het voelt als een beklemmende of drukkende pijn aan beide kanten van je hoofd. Bijna 40% van de mensen met spanningshoofdpijn ervaart dit ’s ochtends.
- Hypnische hoofdpijn: een zeldzame vorm van hoofdpijn, vooral bij vrouwen ouder dan 50 jaar. Het treedt alleen op tijdens de slaap, meestal tussen 2 en 4 uur ’s nachts. De pijn kan dof, kloppend of stekend zijn en kan je wakker maken.
15 oorzaken van hoofdpijn bij het opstaan
Hoofdpijn bij het wakker worden kan te maken hebben met slaapstoornissen, leefgewoonten of een onderliggende ziekte:
Obstructieve slaapapneu
Bij slaapapneu stop je tijdens de slaap tijdelijk met ademen. ’s Ochtends word je vaak wakker met een diffuse, aan beide kanten voelbare hoofdpijn, die gedurende de dag geleidelijk afneemt.
Snurken
Zelfs zonder apneu kan snurken je slaapkwaliteit verstoren en ochtendhoofdpijn veroorzaken.
Slaapproblemen en slaaptekort
Te weinig slaap of gefragmenteerde slaap kan spanningshoofdpijn uitlokken bij het wakker worden. Deze hoofdpijn voelt aan als constante druk aan beide kanten van je hoofd.
Stoornissen in het circadiaanse ritme
Wanneer je biologische klok verstoord is door jetlag, nachtdiensten of onregelmatige werktijden, slaap je te weinig of van slechte kwaliteit. De resulterende hoofdpijn is meestal spanningshoofdpijn of milde migraine.
Slaaphouding en nekspanning
Een slecht kussen, een ongepast matras of een verkeerde slaaphouding kan spierspanning in nek en schouders veroorzaken, wat leidt tot spanningshoofdpijn. Dit voelt aan als een doffe, aanhoudende pijn rond je hoofd, soms uitstralend naar de nek.
Te veel slapen
Te lang slapen kan neurotransmitters zoals serotonine verstoren, die je circadiaanse ritme reguleren. Dit veroorzaakt vaak diffuse, drukkende hoofdpijn.
Uitdroging
Te weinig water drinken de avond ervoor of ’s nachts kan diffuse of kloppende ochtendhoofdpijn veroorzaken, soms met vermoeidheid of een droge mond. Uitdroging vermindert je bloedvolume en zuurstoftoevoer naar de hersenen, wat deze pijn kan uitlokken. Voldoende drinken voor het slapen en direct bij het wakker worden kan helpen.
© Getty Images
Bruxisme (tandenknarsen)
Tandenknarsen of klemmen tijdens de slaap kan diffuse hoofdpijn of pijn in je kaak veroorzaken. Andere symptomen zijn vermoeide kaakspieren, gezichtspijn, versleten of gevoelige tanden en soms oorpijn. Een nachtbitje en stressvermindering kunnen helpen.
Hoge bloeddruk
Een verhoogde bloeddruk tijdens de slaap kan hoofdpijn bij het wakker worden veroorzaken, vaak aan beide kanten en kloppend. Dit kan gepaard gaan met duizeligheid, wazig zien of een drukkend gevoel in je hoofd. Behandel je hoge bloeddruk om deze hoofdpijn te voorkomen.
Sinusitis en verstopte neus
Een acute of chronische sinusontsteking kan ’s nachts en ’s ochtends hoofdpijn veroorzaken. Liggend hopen de neusslijmen zich op en drukken op de sinussen. De pijn voel je vooral in je gezicht: voorhoofd, wangen en rond de ogen.
Alcohol en kater
Alcohol drinken ’s avonds kan ’s ochtends diffuse, kloppende hoofdpijn veroorzaken. Alcohol verstoort de diepe slaap, veroorzaakt uitdroging en kan migraine uitlokken bij gevoelige mensen.
© Getty Images
Cafeïneontwenning
Bij veel koffie-, thee- of energiedrankgebruik kan het ontbreken van cafeïne ’s ochtends kloppende hoofdpijn veroorzaken, vaak met vermoeidheid, prikkelbaarheid en concentratieproblemen.
Medicijnen
Sommige medicijnen, zoals opioïden, ontstekingsremmers of kalmeringsmiddelen, kunnen hoofdpijn bij het wakker worden veroorzaken. Dit komt door langdurig gebruik of plots stoppen, waardoor je lichaam een ontwenningsreactie krijgt.
Hypoglykemie
Ochtendhoofdpijn kan door een lage bloedsuikerspiegel komen. Dit voelt vaak als een doffe of kloppende pijn in je slapen. Andere signalen zijn wazig zien, hartkloppingen, nervositeit, vermoeidheid of verwarring. Hypoglykemie kan ook migraine uitlokken, vooral bij diabetici onder insulinetherapie. Bij niet-diabetici is het zeldzamer, maar kan het verband houden met lever-, nier- of alvleesklierproblemen, langdurig vasten of overmatig alcoholgebruik.
Neurologische of hersenaandoeningen
Zeer zelden kunnen een hersentumor, hoofdtrauma of andere hersenafwijkingen de oorzaak zijn. De hoofdpijn is dan ernstig, plotseling en gaat vaak samen met neurologische symptomen zoals zwakte, gezichtsstoornissen of verwarring. Raadpleeg dan direct een arts.
Hoe kan je hoofdpijn bij het opstaan voorkomen?
- Houd een goede slaaproutine aan: ga op vaste tijden naar bed en sta op, vermijd schermen voor het slapen en creëer een ontspannende avondroutine.
- Drink genoeg water gedurende de dag en direct bij het wakker worden.
- Beperk alcohol en cafeïne ’s avonds. Gebruik pijnstillers niet te vaak: volg de dosering en overleg met een arts bij twijfel.
- Pas je matras en kussen aan om nekspanning te verminderen.
- Verminder stress met ontspanningstechnieken of professionele begeleiding.
Heb je last van bruxisme, slaapapneu, snurken of andere slaapstoornissen? Raadpleeg een arts.
Wanneer naar een arts?
Ga naar een dokter als:
- je vaak hoofdpijn hebt bij het wakker worden,
- de hoofdpijn hevig is of erger wordt,
- je hoofdpijn gepaard gaat met ongebruikelijke symptomen zoals verwarring, gezichtsproblemen, duizeligheid of gevoelloosheid,
- de hoofdpijn blijft ondanks veranderingen in je levensstijl.
Een arts kan de oorzaak van je hoofdpijn vaststellen (apneu, hoge bloeddruk, bruxisme…), de onderliggende problemen behandelen en complicaties voorkomen.
Bronnen:
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
