Leukoplakie: witte of grijze plek in de mond
In dit artikel
Leukoplakie: witte of grijze plek in de mond
dossier
Leukoplakie verwijst naar een aanhoudende witte of grijze vlek aan de binnenkant van de mond. Deze plekken kunnen zich ontwikkelen op het tandvlees, op en onder de tong of aan de binnenkant van de wangen. Hoewel de meeste leukoplakieplekken goedaardig zijn, kunnen sommige een vroeg symptoom van kanker zijn. Hoe herken je voorstadia van kanker?
Wat is leukoplakie?
© Getty Images - Leukoplakie: witte of grijze plek op de tong
De term leukoplakie wordt gebruikt om een abnormaal wit (soms grijs) gebied op het mondslijmvlies aan te duiden. Het gaat om een dikke laag keratine die ontstaat bij frequente irritatie van de tong, het tandvlees of de binnenkant van de wangen.
Leukoplakie is vaak het gevolg van roken, alcoholgebruik, hormonale stoornissen of een tekort aan vitamines C, B12, B6, B3.
Symptomen van leukoplakie: dikke, witte vlek in de mond
Leukoplakieën zijn meestal uniforme, vlakke witte vlekken. Ze kunnen echter ook onregelmatige kleuren, ruwheid en reliëf vertonen. De plekken kunnen niet worden weggekrabd en veroorzaken doorgaans geen pijn.
Lees ook: Wat zegt je tong over je gezondheid?
Leukoplakie: risico op kanker
In de meeste gevallen is leukoplakie goedaardig. Maar in zeldzame gevallen kan het precancereuze cellen bevatten of evolueren naar mondkanker. Niet alle witte vlekken in de mond zullen dus uitgroeien tot kanker. Volgens sommige bronnen kan 5 tot 15% van de gewone leukoplakieën zich ontwikkelen tot plaveiselcelcarcinoom.
Specialisten onderscheiden twee hoofdtypen leukoplakie: homogene en niet-homogene. Deze indeling is gebaseerd op het klinische uiterlijk van de laesies en het risico op kanker.
Homogene leukoplakie
Dit is de meest voorkomende en meestal minst zorgwekkende vorm.
- Uiterlijk: uniforme witte vlek, glad of licht ruw, goed afgebakend.
- Symptomen: vaak asymptomatisch, onopgemerkt.
- Kankerrisico: relatief laag, maar opvolging wordt aanbevolen.
Niet-homogene leukoplakie
Minder frequent, maar met een hoger risico op maligne transformatie.
- Uiterlijk: witte vlek met rode zones (erythroleukoplakie), onregelmatig, wratachtig of nodulair.
- Symptomen: soms pijnlijk of branderig gevoel.
- Kankerrisico: hoger dan bij de homogene vorm — regelmatige controle en vaak biopsie vereist.
Lees ook: Mondkanker: symptomen en kan je het voorkomen?
Oorzaken van leukoplakie
Chronische irritatie is de belangrijkste oorzaak van leukoplakie. Risicofactoren zijn:
- Tabak, in al zijn vormen (sigaret, pijp, pruimtabak);
- Alcohol, vooral in combinatie met tabak;
- Wrijving door een slecht passend kunstgebit of een gebroken tand;
- Infectie: harige leukoplakie is een zeldzame vorm die vooral de zijkanten van de tong aantast. Het wordt in verband gebracht met het Epstein-Barr-virus (EBV) en komt vooral voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Lees ook: Epstein-barrvirus (EBV): oorzaak van klierkoorts, auto-immuunziekten en andere aandoeningen
Diagnose van leukoplakie
Elke aanhoudende witte vlek in de mond die na twee weken niet verdwijnt, moet door een arts worden onderzocht. De arts zal via uitsluiting bepalen of het daadwerkelijk om leukoplakie gaat (en niet om orale spruw (candida), lichen planus, landkaarttong, enz.).
Indien nodig kan een biopsie worden uitgevoerd om de cellen te analyseren en het risico op kwaadaardige aandoeningen te beoordelen.
Lees ook: Candida-infectie (candidiasis)
Kunnen witte vlekken door leukoplakie verdwijnen?
Het is mogelijk om leukoplakieën te laten verdwijnen door de oorzaak van de irritatie weg te nemen.
- Stoppen met roken: een cruciale maatregel voor rokers. Volledig stoppen kan de witte plekken binnen enkele weken of maanden doen verdwijnen. rritatiebron wegnemen: aanpassing van een kunstgebit, behandeling van een gebroken tand of vermindering van alcoholgebruik. Zonder irriterende factor kan leukoplakie geleidelijk verdwijnen.
- Mondhygiëne verbeteren: helpt terugkeer van leukoplakie te voorkomen.
- Medische of chirurgische behandeling: bij een verhoogd risico op kanker kan chirurgische verwijdering van de laesie nodig zijn.
Sommige leukoplakieën, vooral de niet-homogene vormen, kunnen blijven bestaan ondanks het verwijderen van de irriterende factoren. In dat geval is regelmatige controle noodzakelijk.
Lees ook: Waarom tong poetsen of schrapen?
Conclusie
Leukoplakie is geen kanker, maar kan in sommige gevallen een vroeg teken zijn. Elke aanhoudende witte vlek in de mond die na twee weken niet verdwijnt, moet door een arts worden onderzocht. Vroege diagnose beperkt het risico op complicaties.
Bronnen:
https://my.clevelandclinic.org
https://www.msdmanuals.com
https://www.mayoclinic.org
https://www.nhs.uk
https://medlineplus.gov
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov
https://www.larevuedupraticien.fr
Laatst bijgewerkt: mei 2025
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
