Rillingen zonder koorts: wat zijn mogelijke oorzaken?

In dit artikel

Wat is een rilling?
Mogelijke oorzaken van rillingen zonder koorts
Wanneer naar de dokter bij rillingen zonder koorts?

dossier

Rillen betekent vaak dat je lichaam tegen een infectie vecht: je spieren trekken samen om warmte te produceren en koorts volgt meestal daarna. Toch kun je in veel situaties rillingen krijgen zonder koorts. Kou, intense lichamelijke inspanning, medicatie of een lage bloedsuikerspiegel kunnen bijvoorbeeld de oorzaak zijn, maar ook andere onderliggende aandoeningen. Wanneer moet je een arts raadplegen?

Wat is een rilling?

Rillingen zijn onwillekeurige spiersamentrekkingen die ontstaan wanneer de spieren zich heel snel samen- en ontspannen om warmte te genereren. Het is een natuurlijke reactie van het lichaam om de lichaamstemperatuur te behouden of te verhogen.

Ze gaan vaak gepaard met:

kippenvel,
bleekheid,
beven.

Rillingen kunnen een normale reactie zijn op een temperatuurverschil of op een emotionele schok. Soms kunnen ze echter wijzen op een onderliggende medische oorzaak en is het belangrijk om die te bepalen.

Mogelijke oorzaken van rillingen zonder koorts

1. Blootstelling aan koude

De meest voor de hand liggende oorzaak. Bij koude begint het lichaam te rillen om warmte te produceren. De rillingen verdwijnen meestal zodra de lichaamstemperatuur weer normaal is.

2. Emotionele reactie

Rillingen kunnen optreden bij:

acute stress,
angst,
een sterke emotie,
een ontroerend of inspirerend moment (toespraak, muziek, film).

Dit zogenaamde emotionele rillen veroorzaakt tintelingen, kippenvel of een rilling langs de wervelkolom, zonder dat er sprake is van koude.

Paniekaanval

Een paniekaanval is een intense lichamelijke reactie op angst of stress. Ze ontstaat plotseling en veroorzaakt onder andere rillingen, zweten, beven, duizeligheid en ademhalingsmoeilijkheden.

3. Eerste teken van een infectie

Rillingen zijn vaak een van de eerste tekenen van een infectie, zelfs wanneer koorts nog niet (of nooit) optreedt. Ze kunnen verschijnen in de beginfase of op het moment dat de virus- of bacterielast stijgt.

Sommige infecties veroorzaken rillingen zonder echte koorts, zoals sinusitis, gastro-enteritis, keelontsteking of urineweginfecties.

4. Hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel)

Een milde tot matige daling van de bloedsuikerspiegel kan rillingen en beven veroorzaken zonder koorts. Vaak is er ook sprake van:

koud zweet,
hongergevoel,
verwardheid,
snelle hartslag.

Dit komt vooral voor bij mensen met diabetes, maar kan ook optreden bij niet-diabetici (bijvoorbeeld door leverziekten, hormonale stoornissen of een overactieve pancreas).

5. Reactie op intense lichamelijke inspanning

Tijdens zware inspanning produceert het lichaam veel warmte. Als de inspanning plots stopt, koel je verder af door zweten en warmteverlies, wat rillingen kan veroorzaken. Dit gebeurt sneller bij hitte, vochtigheid of uitdroging.

6. Reactie op bepaalde medicijnen of bij ontwenning

Sommige mensen krijgen rillingen of griepachtige symptomen na:

bepaalde antibiotica (zoals amoxicilline + clavulaanzuur),
bloedtransfusies,
contrastmiddelen bij medische beeldvorming,
chemo- of immunotherapie.

Ontwenning van opioïden, antidepressiva of andere middelen kan ook rillingen veroorzaken.

7. Verhoogde activiteit van witte bloedcellen

Aandoeningen die het immuunsysteem stimuleren, kunnen rillingen veroorzaken zonder koorts, zoals:

allergische reacties,
auto-immuunziekten (bv. lupus, reumatoïde artritis),
virale of bacteriële infecties,
bepaalde kankers (zoals Hodgkin en leukemie).

8. Bepaalde kankers (zoals leukemie en de ziekte van Hodgkin)

Terugkerende rillingen, vooral ’s avonds, kunnen een symptoom zijn van bloedkankers. Ze gaan soms samen met:

spierpijn,
hoofdpijn,
ernstige vermoeidheid,
nachtzweten.

Rillingen zonder duidelijke oorzaak vragen altijd medisch onderzoek.

9. Hypothyreoïdie

Een tekort aan schildklierhormonen vertraagt het metabolisme en verlaagt de lichaamstemperatuur. Dit veroorzaakt:

overmatige gevoeligheid voor koude,
rillingen,
vermoeidheid,
gewichtstoename,
een droge huid.

10. Menopauze

Oestrogenen helpen de lichaamstemperatuur te regelen. Bij de menopauze kan de temperatuur snel schommelen, wat eerst opvliegers veroorzaakt en daarna koude rillingen.

11. Bloedarmoede

Bij te weinig rode bloedcellen wordt zuurstof minder goed vervoerd. Hierdoor voel je je sneller zwak, moe en gevoelig voor koude, met soms rillingen zonder koorts.