Logopedie: van spraakproblemen tot hulp bij leermoeilijkheden

dossier Een logopedist doet meer dan wat je op het eerste zicht zou denken. Wij gingen op gesprek bij Jolanke De Graeve, logopediste met een eigen praktijk in Zemst en ook werkzaam bij Atlass.

Wat houdt de job van een logopedist eigenlijk in?

Dat verschilt eigenlijk van de éne logopedist tot de andere. In principe heeft alles wat we doen te maken met taal en spraak, en dat voor een hele brede doelgroep. Zo kunnen baby’s al bij ons terecht voor het opvolgen van hun taalontwikkeling, maar ook voor allerlei voedingsproblemen, zoals de overgang van flesvoeding naar vaste voeding. Schoolgaande kinderen vinden hun weg naar ons voor begeleiding bij leerproblemen. Daar beperken we ons niet tot de talige leerstoornissen, maar helpen we ook met rekenproblemen. Bij volwassenen is onze focus wel volledig op taal en spraak gericht. Zo behandelen wij bijvoorbeeld mensen die niet meer kunnen spreken na een ongeval of een hersenbloeding, maar ook mensen die stotteren, stemproblemen hebben zoals stembandknobbels of wiens job erg belastend is voor hun stem, zoals leerkrachten of zangers. Tegenwoordig vinden transgenders ook vaker hun weg naar ons, omdat zij bepaalde correcties willen aanbrengen in hun stem. 

Dat kan je op z’n minst een breed vakgebied noemen. Hoe vind je daarin je weg als pas afgestudeerde logopedist?

Je moet inderdaad ergens een richting kiezen, want niemand kan even goed zijn in elk onderdeel van ons vakgebied. Iedereen die aan de studie logopedie begint, wordt opgeleid als logopedist én audioloog. Tijdens je laatste jaar kies je één van beiden als specialisatie. Wil je graag in een gehoorcentrum werken of kinderen met gehoorproblemen begeleiden, dan kies je voor de specialisatie audiologie. Eens je afgestudeerd bent, is het een kwestie van uit te zoeken welk onderdeel van ons vakgebied je het beste ligt. Door het volgen van allerlei extra opleidingen en workshops, kom je dat wel te weten. Sowieso is onze opleiding, zeker de universitaire, heel theoretisch. Je krijgt er de kapstokken mee, maar moet zelf op zoek naar de concrete invulling van je job. 

De logopedisten die ervoor kozen om kinderen met leerproblemen te helpen, weten tegenwoordig niet waar te beginnen. Klopt het dat de vraag groter is dan wat jullie kunnen aanbieden?

Inderdaad, de wachtlijsten zijn enorm en corona heeft daar zeker toe bijgedragen. Maar het probleem sleept al langer aan. Het onderwijs is de laatste tijd erg veranderd, waardoor de druk op de kinderen groter is geworden en er steeds meer kinderen nood hebben aan extra begeleiding. Vroeger werd er op school veel meer 'gedrild' en vanbuiten geleerd. Nu wordt het leren speelser aangepakt, met meer focus op inzichtelijk werken. Kinderen die dat niet kunnen, vallen uit de boot. Want niet elk kind is gediend met die nieuwe aanpak, sommigen hebben die dril echt nodig. Ik verschiet er steeds van hoeveel kinderen uit het vijfde en zesde leerjaar hun maaltafels niet beheersen. 

Dat is geen situatie die uniek is aan ons land, maar elders wordt dat wel anders aangepakt. In Nederland bijvoorbeeld werkt een logopedist enkel rond taalproblemen (zinsbouw, articulatie,…) en worden er voor leerproblemen ‘remedial teachers’ ingeschakeld. Hier in België valt dat allemaal onder dezelfde noemer. 

Je zegt dat corona ook haar effect heeft gehad op jullie wachtlijsten. Hoe dan?

Tijdens de coronacrisis werden veel ouders gedwongen om de schoolse activiteiten van hun kinderen van dichtbij op te volgen. Daardoor vielen hen bepaalde problemen sneller op. Op school zien enkel de juffen zo’n dingen, nu werden de ouders er ook mee geconfronteerd. Dat geldt niet alleen voor leerproblemen. Het aantal aanvragen voor begeleiding voor concentratieproblemen en gedragsproblemen is ook sterk gestegen.

Om terug te komen op de leerproblemen van onze jeugd? Het kan toch niet de bedoeling zijn dat elk kind met leerproblemen nog eens extra ‘les’ moet volgen na school?

Neen, wij zouden onze hulp veel liever op school zelf aanbieden. Onze beroepsvereniging ijvert er al jaren voor om logopedisten mee in het onderwijs op te nemen. Op die manier zouden wij onze therapie tijdens de lesuren kunnen geven en ook beter kunnen communiceren met de juffen en meesters. Het zou een grote stap vooruit zijn voor het welzijn van onze kinderen moesten we dat ooit kunnen realiseren. Spijtig genoeg is dat een politieke kwestie en wordt die altijd op de lange baan geschoven. Zo’n verandering heeft immers ook budgettaire gevolgen. Nu gebeurt de terugbetaling van logopedie door het gezondheidsdepartement, dan zou dat uit het onderwijsbudget moeten komen.

Waar we ook voor ijveren, is een betere terugbetaling van onze therapie. Het RIZIV heeft zeer strenge normen opgelegd voor wie in aanmerking komt voor een terugbetaling. Beantwoord je niet aan die normen, dan moet je de therapie (bijna) helemaal uit eigen zak betalen, en dat is niet voor elk gezin haalbaar. Spijtig, want niemand komt voor zijn plezier naar de logopedist. Als je bij ons aanklopt, is daar een reden voor. Dat doe je enkel als je je zorgen maakt over de ontwikkeling van je kind.

Zie je nog andere evoluties in onze maatschappij die bijdragen tot de hoge nood aan studiebegeleiding?

Ons drukke leven, dat zeker. We willen zoveel doen, proppen onze avonden en weekends vol met activiteiten. Zo krijgen onze kinderen vaak te weinig rust om alles wat ze op school hebben geleerd te verwerken. Corona heeft velen wel doen beseffen dat het ook anders kan. 

Bedankt voor het gesprek, Jolanke!

auteur: Annemie Vandeweerdt, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: maart 2021

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook
volgopinstagram