Buikgevoel en moederinstinct: Wat zegt de wetenschap?

Bestaat er echt zoiets als een moederinstinct?

Het werk van Sarah Blaffer Hrdy, een Amerikaans antropologe die veel onderzoek heeft gedaan rond het thema, laat zien dat het idee van het moederinstinct in werkelijkheid sterk overdreven is. Niet elke vrouw weet bij de geboorte instinctief hoe ze voor het kindje moet zorgen. Wat we wel kunnen, is in korte tijd een goed inschattingsvermogen ontwikkelen, omdat we zoveel tijd met het kindje spenderen en daardoor kleine veranderingen in hun gedrag snel kunnen opvangen. Volgens Hrdy wordt ouderschap dan ook veel meer bepaald door het leren uit de ervaringen met je kind, het kijken naar goede voorbeelden (van andere moeders) en het volgen van kwalitatieve instructies.

Mama’s die niet onmiddellijk een sterke connectie hebben met hun kindje, voelen zich vaak schuldig, of gefaald. Het is daarom van belang dat moeders weten dat het ouderschap moet worden geleerd, en dat moederliefde géén aangeboren gegeven is.

Vaders, meemoeders, adoptieouders en pleegouders ondergaan trouwens gelijkaardige hormonale veranderingen als moeders ten gevolge van het ouderschap. Niet de bloedband, maar de aanrakingen, de speciale momenten en vooral ook de tijd die jullie samen spenderen zorgen voor die hormonale veranderingen. Ze kunnen dus net zo goed in staat zijn om het ouderschap te dragen als biologische moeders.

Wat dan met ons buikgevoel?

Ook Dr. Victor Shamas, psycholoog aan de Universiteit van Arizona, verdiept zich al jaren in het thema, en hij is van mening dat de band tussen moeder en kind wel dieper geworteld is dan men in eerste instantie zou denken. “In de psychologie hebben we een term die intersubjectiviteit heet. Dit is wanneer je bewustzijn oversteekt naar het bewustzijn van iemand anders. Empathie is hier een voorbeeld van. Wanneer een vrouw zwanger is en de moeder en het kind één lichaam delen, moet dat op een of andere manier een soort intersubjectieve verbinding mogelijk maken. Ik kan niet zeggen dat moederschap je intuïtie naar een nieuw niveau brengt, maar het is moeilijk om de intuïtieve band die een moeder met haar kind heeft te ontkennen.”

De meeste mama’s zeggen ook effectief dat, hoewel hun intuïtie niet per se sterker is geworden omdat ze moeder zijn, ze wel meer de neiging hebben om naar die innerlijke drang te luisteren als het om hun kinderen gaat. Nog maar eens gaan kijken of hun zoontje ademt bijvoorbeeld, of een plotse, onverklaarbare nood voelen om naar hun dochtertje toe te gaan. In het overgrote deel van de gevallen is natuurlijk alles oké, maar als er toch iets aan de hand blijkt, kan je zo wel problemen of drama’s voorkomen. Volg dus toch maar lekker dat buikgevoel.