Gerelateerde artikels
Wanneer stoppen met tutje en hoe afbouwen?
In dit artikel
Wanneer stoppen met tutje en hoe afbouwen?
dossier
Baby’s hebben van nature een grote zuigbehoefte. Een fopspeen kan helpen om deze behoefte te vervullen tijdens het eerste levensjaar, maar na die leeftijd wordt het beter om het gebruik sterk te beperken, of zelfs helemaal te stoppen. Waarom?
Lees ook: Slaapcoach Nathalie van Snuggles and Dreams over tutjes en duimen
Op welke leeftijd stoppen met een fopspeen: 6 maanden, 12 maanden, 2 jaar?
De meeste organisaties die zich bezighouden met jonge kinderen raden aan om te stoppen met de fopspeen zodra het kind 1 jaar wordt. Het advies luidt:
- na 6 maanden: het gebruik van de fopspeen beperken tot het slapengaan
- na 12 maanden: volledig stoppen om gevolgen voor de aangezichtsontwikkeling en de spraak te voorkomen
- Na deze leeftijd geldt: hoe vaker en hoe langer een kind de fopspeen gebruikt, hoe groter de gevolgen kunnen zijn.
Je hoeft je geen zorgen te maken als je kind na 12 maanden nog een fopspeen gebruikt, maar het is wel belangrijk dat het volledig afgeleerd is vóór de leeftijd van 3 jaar.
Lees ook: Afgestemd opvoeden: tut of geen tut?
Voordelen van de fopspeen vóór 12 maanden
© Getty Images
Tot de leeftijd van 12 maanden heeft een fopspeen enkele voordelen:
- Troost: baby’s hebben een sterke natuurlijke zuigbehoefte. Deze hangt niet alleen samen met voeding, maar geeft ook comfort en rust. Tussen 9 en 12 maanden neemt deze behoefte af.
- Inslapen: zuigen kan sommige baby’s helpen om makkelijker in slaap te vallen.
- Wiegendood: het gebruik van een fopspeen zou het risico op wiegendood kunnen verminderen doordat er meer ruimte in de mond ontstaat en de luchtstroom beter verloopt in bepaalde risicovolle slaaphoudingen.
Lees ook: Hoe motiveer je je kind om op te ruimen?
Risico’s van fopspeengebruik na 12 maanden
Na 12 maanden wordt aangeraden te stoppen om gevolgen voor de kaakgroei en de taalontwikkeling te vermijden.
Effect van de fopspeen op kaak en gebit
Langdurig zuigen kan de ontwikkeling van de kaak, de vorming van het gehemelte en de stand van de tanden verstoren, waardoor de harmonieuze ontwikkeling van het gezicht wordt beïnvloed. Of het nu om een fopspeen, een duim, vingers of zelfs een tuitbeker gaat: al deze voorwerpen houden de tong laag en creëren een opening tussen de voortanden.
Dit kan een infantiel slikpatroon in stand houden: de tong beweegt dan naar voren tegen of tussen de tanden, in plaats van omhoog naar het gehemelte tijdens het slikken. Deze druk duwt de tanden naar voren en verandert hun uitlijning.
Een verkeerde tongpositie – in rust, tijdens het slikken of praten – kan leiden tot een smal en hoog gehemelte, nauwere kaken en een meer verticale groei van het gezicht. De neusholtes kunnen zich minder goed ontwikkelen, waardoor ademhalingsproblemen (verkoudheden, oorontstekingen) kunnen ontstaan.
Deze kaakveranderingen kunnen zorgen voor een verkeerde beet (malocclusie), wat snurken of zelfs slaapapneu kan bevorderen.
Het beperken van de fopspeen en het vermijden van duimzuigen vanaf jonge leeftijd helpt dit vicieuze cirkel te voorkomen.
Lees ook: De impact van een tutje op het gebit van je kindje
Effect van de fopspeen op de taalontwikkeling
Een fopspeen kan een obstakel vormen voor de taalontwikkeling. Kinderen die vaak een fopspeen in de mond hebben, bootsen minder geluiden na, terwijl dit essentieel is in de vroege taalontwikkeling. Een fopspeen in de mond vermindert bovendien de verstaanbaarheid van de spraak.
Lees ook: Zo kan je de taalontwikkeling van je kindje stimuleren tijdens dagelijkse routines
Tutje: hoe afbouwen of stoppen?
Om het afbouwen makkelijker te maken, is het belangrijk vroeg goede gewoontes aan te leren:
- Kies voor een zo plat mogelijk model om schade aan de tanden te beperken.
- Beperk vanaf 6 maanden het gebruik tot het slapengaan; de fopspeen zou de slaapkamer niet mogen verlaten.
- Gebruik de fopspeen niet als troostmiddel overdag.
Lees ook: Stoppen met tutje? 'Denk als je peuter/kleuter'
Tips om te stoppen met de speen
- Geef het kind geen schuldgevoel, bijvoorbeeld door te zeggen dat een fopspeen voor baby’s is. Bemoedig het eerder: "Je wordt groot, je kan al zoveel zelf. Misschien ben je ook klaar om te stoppen met de tut?"
- Stop niet tijdens grote veranderingen zoals de geboorte van een broertje/zusje, de start op school, een verhuis of een scheiding. Stop wanneer alles rustig verloopt, bijvoorbeeld tijdens de vakantie.
- Ga langs bij de tandarts: die kan uitleggen waarom stoppen belangrijk is. De eerste preventieve controle gebeurt rond 2 jaar.
- Maak een speciaal moment van het stoppen: hang de tut in een tutboom, geef een klein cadeautje, schenk de tut aan Sinterklaas of de Kerstman.
- Maak de tut minder aantrekkelijk: prik een klein gaatje in de speen zodat het zuigen minder aangenaam wordt of probeer een speciale "afbouwfopspeen".
Lees ook: Taalontwikkeling: wanneer is logopedie voor jonge kinderen nuttig?
Bronnen:
https://www.one.be
https://www.youtube.com
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
