Gerelateerde artikels
Waarom ben ik zo moe?
In dit artikel
Waarom ben ik zo moe?
- 1. Onverklaarbare vermoeidheid: door een slaapstoornis?
- 2. Ziekten die leiden tot ernstige vermoeidheid
- 3. Vermoeidheid als symptoom van een auto-immuunziekte
- 4. Vermoeidheid en dementie
- 5. Vermoeidheid als vroeg symptoom van kanker?
- 6. Vermoeidheid door een voedingstekort?
- Wanneer een arts raadplegen bij vermoeidheid?
dossier
De reden waarom je moe bent, ligt in sommige gevallen voor de hand: laat naar bed gaan en niet genoeg slapen, heeft ongetwijfeld invloed op je fitheid. Maar wie zijn nachtrust respecteert en toch moeite heeft met zijn energiepeil, laat zich beter eens checken door een arts. Misschien ligt er wel een medische aandoening aan de basis.
|
Verschil tussen vermoeidheid en slaperigheid overdagVermoeidheid en slaperigheid overdag worden vaak door elkaar gehaald, maar ze zijn niet hetzelfde. Iemand die vermoeid is, heeft een gebrek aan energie maar valt niet noodzakelijk in slaap. Iemand die slaperig is, moet daarentegen actief vechten om wakker te blijven, zelfs na een nacht die op het eerste gezicht voldoende lijkt.
|
1. Onverklaarbare vermoeidheid: door een slaapstoornis?
De belangrijkste oorzaak van vermoeidheid is uiteraard een slaaptekort. Hoewel men aanraadt om tussen 7 en 8 uur per nacht te slapen, slaapt één op de drie mensen minder dan 6 uur. Stress, schermgebruik, voeding en veroudering kunnen het inslapen vertragen of de slaapkwaliteit verminderen.
Als je denkt voldoende te slapen maar toch vermoeid blijft, lijd je mogelijk aan een niet-gediagnosticeerde slaapstoornis. Sommige aandoeningen verstoren je slaap zonder dat je het merkt, waardoor de kwaliteit van je herstel vermindert.
- Obstructieve slaapapneu: je ademhaling stopt herhaaldelijk tijdens de nacht.
- Rustelozebenensyndroom: tintelingen of schokkende bewegingen van de benen tijdens de nacht.
- Snurken: kan de kwaliteit van de slaap beïnvloeden.
- Bruxisme: tandenknarsen of kaakklemmen tijdens de slaap.
- Parasomnie: slaapwandelen, nachtelijke paniekaanvallen, nachtmerries, slaapverlamming, enz.
- Idiopathische hypersomnie: je slaapt lang maar je slaap is niet verkwikkend.
Lees ook: Wat kan je doen tegen vermoeidheid achter het stuur?
2. Ziekten die leiden tot ernstige vermoeidheid
© Getty Images
Naast slaapstoornissen kunnen verschillende ziekten aanhoudende en intense vermoeidheid veroorzaken:
- Bloedarmoede (anemie): rode bloedcellen bevatten hemoglobine, dat zuurstof transporteert in het lichaam. Als er te weinig rode bloedcellen worden aangemaakt of ze niet goed functioneren, wordt het lichaam slecht van zuurstof voorzien. Dit leidt vaak tot duizeligheid en vermoeidheid.
- Schildklieraandoeningen: de schildklier regelt de stofwisseling en de energie van het lichaam. Wanneer ze niet goed werkt, kan dat tot aanzienlijke vermoeidheid leiden. Bij hypothyreoïdie produceert het lichaam te weinig hormonen, waardoor het metabolisme vertraagt en de slaap minder herstellend wordt. Bij hyperthyreoïdie gebeurt het tegenovergestelde: te veel hormonen, wat het metabolisme versnelt en leidt tot slapeloosheid en uitputting.
- Diabetes: vermoeidheid is een veelvoorkomend symptoom van diabetes, samen met verhoogde eetlust, dorst, gewichtsverlies en frequent urineren. Ze ontstaat door een verstoorde glucosestofwisseling, waardoor de cellen onvoldoende energie produceren.
- Voedselintoleranties of -allergieën: vermoeidheid kort na het eten kan een teken zijn van een voedselintolerantie of -allergie. De oorzaak kan worden opgespoord via een eliminatiedieet.
- Fibromyalgie: een chronische aandoening met wijdverspreide spier- en gewrichtspijn, vaak gepaard met intense vermoeidheid, vooral bij het opstaan. De slaap is vaak niet verkwikkend, wat het gevoel van uitputting versterkt. Hoofdpijn, concentratieproblemen en stressgevoeligheid komen vaak voor.
- Myalgische encefalomyelitis/chronisch vermoeidheidssyndroom (ME/CVS): een biologische ziekte die veel lichaamssystemen aantast. Het veroorzaakt ernstige vermoeidheid die niet verbetert door rust, problemen met denken en slapen, duizeligheid, pijn en vele andere symptomen.
- Infectieuze mononucleose (ziekte van Pfeiffer): klierkoorts veroorzaakt door het Epstein-Barr-virus. Symptomen zijn onder meer koorts, keelpijn, gezwollen klieren en langdurige vermoeidheid.
- Depressie en angststoornissen: psychische aandoeningen met fysieke gevolgen. Vermoeidheid, geheugenproblemen en eetlustveranderingen komen vaak voor. Angst kan leiden tot nervositeit en slaapproblemen.
- Ondergewicht en overgewicht: zowel een te laag als te hoog lichaamsgewicht kunnen vermoeidheid veroorzaken, doordat het lichaam harder moet werken.
Aanhoudende vermoeidheid kan ook een teken zijn van zwangerschap. De hormonale en fysieke veranderingen in de eerste weken vergen veel energie en kunnen ook de slaap verstoren.
Lees ook: Chronisch Vermoeidheidssyndroom (ME/CVS): extreme uitputting, brain fog en spierpijn
3. Vermoeidheid als symptoom van een auto-immuunziekte
Vermoeidheid is een van de meest voorkomende symptomen bij auto-immuunziekten. Hierbij valt het immuunsysteem per ongeluk gezonde weefsels aan, wat leidt tot chronische ontsteking en uitputting die niet verdwijnt met rust.
Veelvoorkomende auto-immuunziekten die gepaard gaan met extreme vermoeidheid zijn onder meer multiple sclerose, lupus, reumatoïde artritis en coeliakie.
4. Vermoeidheid en dementie
Dementie, zowel bij de ziekte van Alzheimer als parkinson, kan leiden tot vermoeidheid overdag. Dat komt door gefragmenteerde slaap, nachtelijke ontwakingen, een verminderde REM-slaap en verstoring van het circadiane ritme, waardoor de hersenen zich niet goed kunnen herstellen.
5. Vermoeidheid als vroeg symptoom van kanker?
Aanhoudende, onverklaarbare vermoeidheid kan soms een vroeg waarschuwingssignaal zijn voor kanker. Dit komt door verschillende mechanismen: overmatig energieverbruik door kankercellen, bloedarmoede, hormonale verstoringen, gewichtsverlies of ontstekingsreacties van de tumor.
Een ongewoon sterke vermoeidheid zonder duidelijke oorzaak is een reden om een arts te raadplegen.
6. Vermoeidheid door een voedingstekort?
Slaperigheid overdag kan verband houden met tekorten aan ijzer (bloedarmoede), vitamine C, vitamine B9 (foliumzuur), vitamine B12 (belangrijk voor energie), magnesium (voor spier- en zenuwontspanning) en vitamine D (tekort kan leiden tot chronische vermoeidheid).
Wanneer een arts raadplegen bij vermoeidheid?
Ga naar de arts als de vermoeidheid aanhoudt zonder duidelijke oorzaak, erger wordt ondanks rust of gepaard gaat met andere symptomen zoals onverklaard gewichtsverlies, hartkloppingen, kortademigheid, koorts, pijn of cognitieve problemen.
Vermoeidheid kan een waarschuwingsteken zijn van vele ziekten, zoals nier-, hart-, lever-, darm-, luchtweg- of infectieziekten. Een vroege diagnose helpt om de juiste behandeling te starten.
Bronnen:
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
