Gerelateerde artikels
Is vogelgriep gevaarlijk voor mensen?
In dit artikel
Is vogelgriep gevaarlijk voor mensen?
dossier
Vogelgriep duikt de laatste jaren steeds vaker op in het nieuws. Uitbraken onder wilde vogels en pluimvee komen in Europa vaak voor. Hoe groot is het risico dat mensen ziek worden? En wat betekenen recente ontwikkelingen, zoals de eerste menselijke besmetting met het H5N5-virus?
Wat is vogelgriep?
Lees ook: Vogelgriep: de meest gestelde vragen
Hoe raken mensen besmet met vogelgriep?
De kans dat mensen vogelgriep oplopen is klein. Besmetting komt vooral voor bij mensen die dicht bij pluimvee werken of veel contact hebben met besmette vogels. In Europa benadrukken gezondheidsinstanties dat iedereen die met mogelijk besmette vogels in aanraking komt, zoals pluimveehouders, dierenverzorgers of jagers, alert moet blijven. Wie in contact komt met besmette dieren, moet gedurende 10 tot 14 dagen worden gevolgd. Bij klachten zoals koorts of ademhalingsproblemen is direct testen belangrijk.
Lees ook: Moet je kip afspoelen met water voor het koken?
Vogelgriep door voeding: rauwe melk, ei en vlees
Een onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Nature laat zien dat het H5N1-virus in hoge hoeveelheden kan voorkomen in rauwe melk van besmet melkvee en dat dit een reëel besmettingsrisico vormt. Uit dierstudies bij fretten blijkt dat kleine hoeveelheden besmette rauwe melk al voldoende zijn om infectie te veroorzaken. Daarnaast kan het virus via melk van moeder op jongen worden overgedragen. Nieuw onderzoek toont bovendien aan dat het virus in bepaalde rauwmelkse kazen langdurig kan overleven, tot wel 120 dagen, afhankelijk van de zuurgraad van de melk. Hoewel besmette melk wel infecties veroorzaakte bij de fretten, leidde consumptie van rauwmelkse kaas in de studies niet tot besmetting. Toch onderstrepen deze bevindingen dat zowel rauwe melk als producten die ervan worden gemaakt risico’s kunnen dragen wanneer ze afkomstig zijn van besmette dieren. Het blijft daarom belangrijk rauwe melk te vermijden en vlees en zuivelproducten voldoende te verhitten of te pasteuriseren voor consumptie.
Lees ook: Wat zijn de risico's van rauwmelkse melkproducten? |
Hoe gevaarlijk is vogelgriep bij mensen?
Wie toch besmet raakt, wordt vaak niet of slechts mild ziek met klachten zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn, hoesten of soms een oogontsteking, en het risico op verdere verspreiding tussen mensen is verwaarloosbaar. Sommige vogelgriepvarianten, vooral in Azië, kunnen echter ernstige ziekte veroorzaken, zoals zware longontsteking of benauwdheid. Wie denkt ziek te zijn geworden na contact met een ziek dier, neemt het beste direct contact op met de huisarts en meldt dat contact.
Lees ook: Vogelgriep: wat zijn de symptomen?
Eerste H5N5-besmetting bij een mens
In november 2025 werd in de Amerikaanse staat Washington voor het eerst een mens besmet met het H5N5-virus. Het ging om een oudere volwassene met onderliggende aandoeningen, die ernstig ziek werd en uiteindelijk overleed. De vermoedelijke bron: een kleine eigen kippenhouderij die in contact stond met wilde vogels. Hoewel H5N5 al langer rondgaat in wilde vogels wereldwijd, is dit de eerste keer dat het virus de sprong naar een mens maakt. Toch is er geen aanwijzing dat dit virus zich van mens op mens kan verspreiden.
Conclusie: moeten we ons zorgen maken?
Hoewel vogelgriep veel aandacht krijgt, hoeven we ons niet meteen grote zorgen te maken. Het risico voor de algemene bevolking blijft laag: de meeste menselijke besmettingen zijn incidenten waarbij iemand direct in contact komt met een besmet dier, zonder dat het virus zich verder van mens tot mens verspreidt. Voor mensen die beroepsmatig met vogels werken, ligt het risico hoger. Voor hen zijn beschermende maatregelen zoals goede hygiëne, beschermende kleding, maskers en het vermijden van contact met zieke of dode vogels belangrijk. Onderzoek laat zien dat rauwe melk van besmette dieren virus kunnen bevatten, maar gepasteuriseerde producten vormen geen risico. Tegelijk vraagt vogelgriep wel om blijvende waakzaamheid. Omdat het virus relatief makkelijk muteert, houden wetenschappers wereldwijd de situatie scherp in de gaten. Vooral mogelijke tekenen dat het virus zich beter kan aanpassen aan de mens, bijvoorbeeld door efficiënter van mens tot mens te verspreiden, worden nauwlettend gevolgd. Tot nu toe zijn daar echter geen aanwijzingen voor.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
