Vogelgriep: de meest gestelde vragen

dossier

Wat is vogelgriep?

Vogelgriep, aviaire influenza, wordt veroorzaakt door een Influenza A virus dat tot dezelfde groep behoort als de griepvirussen bij de mens. Het is zeer besmettelijk en snel verlopende ziekte bij vogels en pluimvee die duidelijk zichtbaar is en leidt tot sterfte. Besmetting van pluimvee kan plaatsvinden via direct contact met zieke dieren of door blootstelling aan besmet materiaal, zoals mest. Ook via de lucht is indirecte besmetting mogelijk.
Er zijn meer dan honderd mogelijke varianten van het vogelgriepvirus. 

Lees ook: Is vogelgriep gevaarlijk voor de mens?

Welke dieren zijn vatbaar voor vogelgriep (AI-gevoelige dieren)?

Kippen, kalkoenen, parelhoenders, kwartels, fazanten, patrijzen, pauwen, eenden, ganzen, zwanen, duiven (alleen van de soort Columbia livia), struisvogels, emoes, en nandoes. Bij duiven gaat het alleen om dieren die voor consumptie worden gehouden (dus niet om postduiven). Het gaat in alle gevallen zowel om de bedrijfsmatig gehouden dieren als om de dieren die b.v. als hobby worden gehouden.

Wat zijn de symptomen van vogelgriep?

Klassieke vogelgriep is zeer besmettelijk. De incubatietijd (de periode tussen de besmetting en het optreden van de eerste symptomen) bedraagt ongeveer 10 dagen. De ziekte verloopt daarna snel, met in de meeste gevallen de dood tot gevolg. Via laboratoriumtests wordt de diagnose van vogelpest definitief vastgesteld.
Er is een laag pathogeen virus en een hoog pathogeen virus:
De effecten van het laag pathogeen virus variëren van zeer lichte verschijnselen tot ernstige verschijnselen.

De symptomen van het laag pathogeen virus zijn:

• Luchtwegproblemen,
• Daling eiproductie
• Milde tot zware ontsteking van de luchtpijp
• Gezwollen kop

Het hoog pathogeen virus veroorzaakt ernstige ziekteverschijnselen en plotselinge toename van de sterfte. De symptomen van het hoog pathogeen virus zijn:

• Ophoping van abnormale hoeveelheid vocht aan hoofd, aangezicht en nek
• Onderhuidse bloedingen in poten, lellen en de kam
• Weefselsterfte
• Luchtwegproblemen
• Overvloedige traanvorming
• Ontsteking bijholte van de neusholte
• Diarree
• Sloom
• Ruw verenkleed
• Eiproductiedaling
  
  

Hoe kunnen pluimveeruimers en pluimveekwekers voorkomen dat zij besmet raken met het vogelpestvirus?

De pluimveehouders en de personen belast met het leegmaken van de kippenhokken moeten onder toezicht blijven. Ze moeten zoveel mogelijk direct contact met de zieke kippen vermijden alsook met stof en fecale materie. Zij moeten beschermende kledij dragen - waaronder neusmondmaskers en beschermende brillen - en een goede hygiëne in acht nemen (handen wassen).
Pluimveehouders en de familie die op het bedrijf woont, lopen zelf alleen bij contact met veel pluimvee een kleine kans op besmetting. Zij moeten zoveel mogelijk voorkomen dat zij besmet materiaal via zieke kippen, stof of mest binnenkrijgen. Zij moeten een goede hygiëne in acht nemen (handen goed wassen).
Daarnaast krijgen de bewoners en werkers op verdachte pluimveebedrijven antivirale middelen voorgeschreven gedurende minstens 10 dagen. Indien nodig wordt de behandeling voortgezet (zie verder).

Is vogelgriep besmettelijk?

De kans op overdracht van het virus van mens op mens is gering. Als je in contact komt met iemand die in contact is geweest met besmet pluimvee, is het belangrijk om de hygiëne goed in acht nemen. Dat wil zeggen: regelmatig handenwassen. Indien je toch klachten van oogontsteking krijgt moet je contact opnemen met de huisarts. Deze kan een kuur met antivirale middelen voorschrijven zie verder) en bijkomende onderzoeken voorschrijven.
Als een persoon met het vogelgriepvirus in het oog besmet is, dan treden de verschijnselen binnen 2 à 7 dagen op.

Ik woon in besmet gebied en heb last van mijn ogen, wat moet ik doen?

In principe niets, tenzij je in contact bent geweest met besmet pluimvee en een duidelijk ontstoken rood oog krijgt. Hoewel dit vanzelf overgaat, kan de kans dat je anderen besmet worden beperkt door een kuurtje van antivirale middelen te nemen (zie verder). Je huisarts kan dit voorschrijven. 

Hoe belangrijk is het om antivirale middelen te slikken?

Beschermt het menselijk griepvaccin tegen vogelpest?

Neen. Het griepvaccin beschermt de mensen tegen de voornaamste soorten griepvirus die bij de mens circuleren maar beschermt niet tegen de vogelgriep.

Waarom wordt het griepvaccin aangeraden bij mensen in risicogebieden?

Vogelgriep is een griepvirus. Dit virus kan ook mensen besmetten. Er is een kleine kans dat dit gebeurt bij iemand die ook met het mensengriepvirus is besmet. Op zo'n manier zou er een vermenging van de twee virussen kunnen optreden en een nieuwe variant van het mensenvirus ontstaan, dat mogelijk gevaarlijk is voor de volksgezondheid.
Om deze situatie te voorkomen krijgt iedereen die in contact kwamen met zieke dieren of bewoners zijn van bedrijven of woningen waar pluimvee werd geruimd (“contactpersonen”), in het beschermingsgebied een griepvaccin.

Mogen pluimveeproducten als kip en eieren nog geconsumeerd worden?

Alle producten van kip, kalkoen, ander pluimvee en eieren mogen gewoon worden gegeten.
Het afslachten van de kippen en het verbod op transport van kippen en eieren is nodig om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.