Gerelateerde artikels
De verrassende invloed van vrouwentranen op mannelijk gedrag
nieuws Iedereen huilt weleens. Soms uit verdriet, opluchting of frustratie, soms om medeleven of steun op te wekken. Maar tranen hebben meer te vertellen dan alleen emoties. Nieuw onderzoek laat zien dat vrouwentranen een verrassend biologisch effect hebben: ze maken mannen minder agressief.
Tranen als chemische vredestichter
Mannen hebben vaak moeite met huilende vrouwen, al kunnen ze niet altijd uitleggen waarom. Onderzoekers ontdekten dat er mogelijk een biologische reden achter zit: de tranen zelf spelen een rol in de communicatie en interactie tussen mannen en vrouwen. Ze bevatten geurloze chemische signalen die, als een soort ‘vredestichter’, de agressie bij mannen verminderen.
Deze bevindingen, gepubliceerd in PLOS Biology, werden bevestigd met gedragsonderzoek, hersenscans en moleculaire biologie. Volgens de onderzoekers is het een fundamenteel mechanisme dat we delen met veel andere zoogdieren.
Tranen bij dieren: meer dan emotie
© Getty Images
Lange tijd werd gedacht dat het produceren van tranen typisch menselijk is, maar dat klopt niet.
- Honden huilen bij een hereniging met hun baasjes na een periode van scheiding.
- Babymuizen produceren tranen die vrouwtjes ertoe aanzetten mannetjes af te wijzen.
- Vrouwtjesmuizen hebben feromonen in hun tranen die mannetjes stoppen met vechten en in plaats daarvan aanzetten tot paren.
Net als andere zoogdieren communiceren mensen via lichaamsgeuren. Dat tranen, die voor mensen geurloos zijn, toch effect hebben op gedrag, was niet vanzelfsprekend. Bovendien wordt aangenomen dat het orgaan waarmee veel dieren feromonen waarnemen (het vomeronasaal orgaan) bij mensen slechts rudimentair is.
Het eerste bewijs: minder testosteron en minder opwinding
© Getty Images
In 2011 toonden Sobel en zijn collega’s in Science voor het eerst aan dat tranen bij vrouwen de testosteronspiegel en seksuele opwinding bij mannen verlagen. Dat riep nieuwe vragen op. Het vervolgonderzoek liet jaren op zich wachten, mede door de uitdaging om voldoende tranen te verzamelen. Een milliliter tranen per proefpersoon is nodig, en dat is veel. Irritatietranen (bijvoorbeeld door uien) zijn ongeschikt, omdat hun samenstelling anders is.
Hoe het nieuwe onderzoek verliep
De onderzoekers zochten vrijwilligers die gemakkelijk huilen. Van de honderd vrouwen die zich aanmeldden, konden slechts zes genoeg tranen produceren. Mannen meldden zich nauwelijks, en geen van hen produceerde voldoende. De deelnemers gebruikten onder meer droevige muziek, brieven of films om tranen op te wekken.
Naast tranen verzamelden de onderzoekers ook zoutoplossing die op het gezicht van de vrouwen werd gedruppeld, als controle.
Het agressiespel
In het lab speelden 25 mannelijke vrijwilligers een competitief spel dat vaak wordt gebruikt om agressie te meten. Ze dachten tegen een andere persoon te spelen, maar in werkelijkheid was hun ‘tegenstander’ een computer. Deze stal soms geld, waarna de deelnemer kon kiezen tussen wraak nemen (zonder zelf financieel voordeel) of het laten passeren en meer geld krijgen.
De mate van agressie werd berekend door het aantal wraakacties te delen door het aantal provocaties.
Het experiment werd herhaald met 26 andere mannen die het spel speelden in een MRI-scanner, om hersenactiviteit te meten. Alle deelnemers speelden twee keer: één keer nadat ze tranen hadden ingeademd en één keer na zoutoplossing (via een ‘snuifpotje’).
De resultaten: 44% minder agressie
De mannen waren bijna 44% minder agressief na het ruiken van vrouwentranen vergeleken met de zoutoplossing. Hersenscans toonden minder activiteit in de prefrontale cortex en de linker voorste insula, gebieden die betrokken zijn bij agressie en besluitvorming. Tegelijk nam de connectiviteit toe tussen de voorste insula en de amygdala, die emoties verwerkt en onderdeel is van het reuknetwerk.
Moleculaire tests toonden aan dat vier van de 62 menselijke reukreceptoren reageerden op tranen, maar niet op zoutoplossing. Vrouwentranen bevatten dus feromonen, in extreem lage concentraties maar toch detecteerbaar voor mannen, die agressie remmen en empathie bevorderen. Welke stoffen dit precies zijn, is nog onbekend.
Mogelijke toepassingen en vervolgonderzoek
Het onderzoeksteam wil nu kijken naar het effect van vrouwentranen op andere vrouwen en het effect van babytranen op volwassenen. Vooral baby’s zouden een sterk agressieverlagend effect kunnen hebben op volwassenen, een evolutionair voordeel, aangezien zij niet met woorden kunnen communiceren. Ook wordt onderzocht of mannentranen een vergelijkbaar effect hebben op vrouwen.
De conclusie van de onderzoekers: het vermogen om emotionele tranen te produceren blijft ons hele leven nuttig. De kracht van vrouwentranen is dus geen mythe, maar een biologisch verankerd fenomeen.
Bronnen:
Shani Agron, Claire A de March, Reut Weissgross, Eva Mishor, Lior Gorodisky, Tali Weiss, Edna Furman-Haran, Hiroaki Matsunami, Noam Sobel (2023). A chemical signal in human female tears lowers aggression in males. PLoS Biol.; Dec 21;21(12): e3002442.
https://www.cell.com
https://www.nature.com
Shani Gelstein, Yaara Yeshurun, Liron Rozenkrantz, Sagit Shushan, Idan Frumin, Yehudah Roth, Noam Sobel (2011). Human tears contain a chemosignal. Science. Jan 14;331(6014):226-30.
