Welke ziektes kan je krijgen door een tekenbeet?

dossier

In België wordt een tekenbeet vooral geassocieerd met het risico op de ziekte van Lyme, maar dit is niet de enige infectie die een teek kan overbrengen. Welke andere ziekmakende bacteriën kunnen ze ook dragen, hier en in het buitenland?

Lees ook: Waarop moet je letten na een tekenbeet?

Ziekte van Lyme of Borreliose

123-teek-vinger-cl-up-05-17.jpg
Borrelia burgdorferi is de ziekteverwekkende bacterie die in België het vaakst door teken wordt overgedragen.
Geschat wordt dat 10% van de teken besmet is. Ze komen in grotere aantallen voor in de Ardennen en in de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant. Na een tekenbeet is het risico om de ziekte van Lyme te ontwikkelen tussen 1% en 3%. De teek moet 12 tot 24 uur op de huid blijven om de kiem over te dragen. Het is dus heel belangrijk om hem zo snel mogelijk correct te verwijderen.

  • Symptomen: De ziekte van Lyme kan een rode uitslag (erythema migrans), griepachtige symptomen en, in een later stadium, schade aan het zenuwstelsel en gewrichten veroorzaken.
  • Diagnose en behandeling: De ziekte van Lyme kan goed behandeld worden met antibiotica. Als je in de eerste dagen of weken na de beet een rode verkleuring of vlek ziet rond de beet of op een ander deel van je lichaam, kun je het beste je arts raadplegen en een behandeling starten. Hoe eerder de behandeling wordt gestart, hoe groter de kans op herstel. Er bestaat momenteel geen vaccin tegen de ziekte van Lyme.

Lees ook: Ziekte van Lyme: hoe ernstig is een besmetting?

Lees ook: Tekenbeet: hoe een teek verwijderen?

Anaplasmose

Anaplasma phagocytophilum is de bacterie die verantwoordelijk is voor anaplasmose. In België varieert het percentage teken dat besmet is met de bacterie tussen 1,6% en 8,3%, afhankelijk van de provincie. Elk jaar zijn er 100 gevallen van anaplasmoses, maar dat aantal wordt waarschijnlijk onderschat, omdat de infectie vaak asymptomatisch is en de klachten bovendien niet erg specifiek zijn. In de Verenigde Staten en Thailand kunnen teken besmet zijn met een vergelijkbare bacterie, Ehrlichia chaffeensis. Als je koorts krijgt na een verblijf in een van deze landen, moet je rekening houden met deze infectie.

  •  Symptomen: De symptomen treden 5 tot 15 dagen na de beet op en lijken op die van griep: hoge koorts (39°C of meer), spierpijn, hoofdpijn en soms gewrichtspijn. In tegenstelling tot de ziekte van Lyme is er meestal geen huiduitslag.
  • Behandeling: Normaal gesproken treedt na een paar dagen spontaan herstel op. Ernstige complicaties (zoals infectie van het centrale zenuwstelsel, stollingsstoornissen, lever- of nierschade) zijn zeer zeldzaam in Zwitserland. Ouderen en mensen met een verzwakte immuniteit lijken een groter risico te lopen op complicaties. Net als de ziekte van Lyme kan anaplasmose goed worden behandeld met een antibioticakuur (10 dagen).

Rickettsiose

Rickettsiose wordt meestal overgedragen via beten van besmette geleedpotigen zoals teken, luizen, mijten en vlooien. De bacterie Rickettsia helvetica is aanwezig in 13% van de teken in België.

  • De symptomen van rickettsiose variëren afhankelijk van de specifieke soort Rickettsia, maar kunnen onder andere koorts, hevige hoofdpijn, spierpijn, huiduitslag en zelfs ernstige complicaties zoals schade aan de bloedvaten en organen omvatten. Diagnose van rickettsiose wordt vaak gesteld op basis van klinische symptomen en bevestiging door laboratoriumtests.
  • Behandeling bestaat meestal uit antibiotica zoals doxycycline, die effectief zijn tegen de meeste soorten Rickettsia.

Mediterrane gevlekte koorts


Mediterrane gevlekte koorts wordt veroorzaakt door een andere stam van de bacterie: Rickettsia conori.  Het wordt overgebracht door een andere tekensoort. De ziekte komt vooral voor in landen rond de Middellandse Zee, de Kaukasus, rond de Zwarte Zee en in zuidelijk Afrika. Elk jaar worden er in Frankrijk ongeveer twintig gevallen van de gevlekte koorts gemeld, voornamelijk bij mensen die naar Zuid-Afrika en Marokko zijn gereisd.

In veel gevallen beginnen de symptomen op de plaats van de tekenbeet, waar zich een klein rood korstje vormt. Andere symptomen verschijnen meestal na vijf tot zeven dagen en omvatten koorts en grote rode vlekken. Vermoeidheid, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, gezwollen lymfeklieren en andere symptomen komen ook vaak voor. In ongeveer 10% van de gevallen kunnen patiënten ernstig ziek worden, met vooral neurologische symptomen. Bij kinderen is de ziekte vaak mild en lijkt ze een beetje op mazelen.

Lees ook: Hoe herken je mazelen en wat als je in contact komt?

Door teken overgedragen encefalitis

Tekenencefalitis (TBE) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. De ziekte komt voor in veel Europese landen (Oostenrijk, Zwitserland, Zuid-Duitsland, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Polen, voormalig Joegoslavië, voormalige Sovjet-Unie, Bulgarije, Roemenië, Duitsland, enz.) Het treft bijna 10.000 mensen per jaar. Het virus circuleert al enkele jaren in België, maar is nog steeds weinig zichtbaar.

  • Symptomen: De meeste mensen die door tekenencefalitis worden getroffen, ontwikkelen weinig of geen symptomen (lichte koorts). Symptomatische patiënten hebben meestal last van koorts, spierpijn en hoofdpijn. In 20-30% van de gevallen ontwikkelt de ziekte zich tot een ontsteking van de hersenen (encefalitis), het hersenvlies (meningitis) of het ruggenmerg (myelitis).
  • Behandeling: Tekenencefalitis is een virale infectie waarvoor geen behandeling bestaat. De behandeling bestaat uit het verlichten van de symptomen. Vaccinatie wordt aanbevolen bij buitenactiviteiten (wandelen, trektochten, kamperen, enz.) in gebieden met een hoog risico.

Lees ook: Het vaccin tegen tekenencefalitis (TBE), wanneer nodig?

Lees ook: Tekenrisicokaart Vlaanderen: specifieke tips per regio om tekenbeten te voorkomen

Alfa-gal syndroom

Bij een tekenbeet “spuugt” de teek eiwitten in de bloedbaan. Deze eiwitten kunnen alfa-gal bevatten, omdat alle teken alfa-gal bij zich dragen. Alfa-gal is een koolhydraat dat voorkomt in het vlees van zoogdieren zoals koeien, varkens en paarden (niet in wit vlees zoals kip). Het immuunsysteem van sommige mensen kan antilichamen aanmaken tegen deze stof. En als ze weken of maanden later rood vlees eten, kan er een allergische reactie optreden.

  • Symptomen: De allergie manifesteert zich 2 tot 6 uur nadat de persoon vlees of andere zoogdierderivaten heeft gegeten, zoals zuivelproducten of gelatine. De patiënt kan last krijgen van netelroos (puistjes, jeuk), gezichtszwelling, buikpijn, diarree, misselijkheid en braken, of zelfs een ernstige anafylactische shock.

Lees ook: Alfa-galsyndroom: vleesallergie na tekenbeet

Tularemie (konijnenkoorts)

Teken (en muggen) kunnen ook de bacterie Francisella tularensis overbrengen op mensen, wat tularemie veroorzaakt, ook wel konijnenkoorts genoemd. Overdracht door een tekenbeet is zeer zeldzaam. Mensen kunnen besmet raken door contact met besmette dieren (knaagdieren, hazen, konijnen, wilde zwijnen).

  • Symptomen: Begint meestal met koorts, hoofdpijn, spierpijn en keelpijn. Binnen 24 tot 48 uur verschijnt er een ontstoken blaar op de plek waar de infectie is begonnen, meestal een vinger, arm, oog of gehemelte. Andere symptomen zijn bindvliesontsteking, gezwollen lymfeklieren, buikpijn en diarree, of erger nog, longontsteking.
  • Behandeling: Tularemie kan worden behandeld met antibiotica.

Lees ook: Alfa-galsyndroom: vleesallergie na tekenbeet

Babesiose

Babesiose is een infectie die wordt overgebracht door teken en wordt veroorzaakt door de parasiet Babesia. In Europa treft babesiose zeer zelden mensen. Sporadische gevallen werden gemeld in Frankrijk, Ierland, Schotland, Zweden, Spanje, het voormalige Joegoslavië, Duitsland, Zwitserland en Rusland. In België en Nederland zijn tot nu toe geen gevallen gemeld. De ziekte komt vaker voor in de Verenigde Staten, China en Japan.

  • Symptomen en risico's: Infecties kunnen asymptomatisch zijn of leiden tot een malaria-achtige ziekte met koorts. Mensen bij wie de milt is verwijderd, mensen met een verminderde immuniteit en ouderen lopen een groter risico, met een hogere mate van ernst.

Bronnen: 
https://www.sciensano.be
https://tiquesnet.sciensano.be
https://www.zorg-en-gezondheid.be/tularemie
http://www.rivm.nl
https://www.huidziekten.nl

auteur: Olivia Regout, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: juli 2024

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram