Welke ziektes kan je krijgen door een tekenbeet?

123-teek-vinger-cl-up-05-17.jpg

nieuws

Teken zijn kleine spinachtige beestjes die net als muggen leven van bloed. De teken verschuilen zich in het gras of in bomen en slaan toe als er mensen of dieren langskomen. De beestjes springen op de huid, zuigen zich vol met bloed en laten meestal na een dag of vijf uit zichzelf weer los. 
Parken, weilanden, tuinen, natuurgebieden en bosrijke gebieden zijn de plaatsen bij uitstek om een teek tegen het lijf te lopen. 

Een teek is een minuscuul diertje, nauwelijks groter dan een speldekop. Bij het zuigen van het bloed wordt het achterlijf steeds dikker. De beet van een teek is pijnloos, pas na enkele uren begint het te jeuken. Dat verdwijnt vanzelf na enkele dagen en is meestal onschuldig. 

Wanneer de teek besmet is met een bacterie of een virus, kunt u er wél ziek van worden.

1. Ziekte van Lyme


De bacterie Borrelia burgdorferi is de meest voorkomende ziekmakende bacterie die in België door teken wordt overgedragen. Als de teek besmet is met die bacterie, kunt u de ziekte van Lyme krijgen. 

De ziekte van Lyme kan een rode of vlekvormige huiduitslag veroorzaken, een griepachtig gevoel en in een later stadium aandoeningen aan het zenuwstelsel en de gewrichten. 

De kans dat u na een tekenbeet de ziekte van Lyme krijgt is echter zeer klein: men schat dat in België maximaal 1 à 3 procent van de mensen met een tekenbeet de ziekte van Lyme krijgt. In België zijn er elk jaar bijna 10 000 personen die na een tekenbeet een huisarts raadplegen omwille van een huiduitslag na een tekenbeet, erythema migrans (EM).

• Ten eerste is slechts een klein deel van de teken bij ons besmet met de bacterie die de ziekte van Lyme overbrengt. Men schat dat in ons land tussen 10 en 37 % van de teken besmet is met de Borrelia-bacterie, afhankelijk van de preciese locatie. De meeste besmette teken komen voor in de Ardennen, en verder in de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant. 

• Ook wanneer de teek besmet is, is het niet zeker dat u de ziekte krijgt. Daarvoor moet de teek minstens 12 tot 24 u op de huid gezeten hebben. Het is dus van groot belang om de teek zo snel mogelijk op een correcte manier te verwijderen.

De ziekte van Lyme kan goed behandeld worden met antibiotica. Als u in de eerste dagen of weken na de tekenbeet verschijnselen krijgt die kunnen passen bij de ziekte van Lyme, zoals een verkleuring of rode vlek rond de tekenbeet of op een andere plek van uw lichaam, moet u uw huisarts raadplegen voor een antibioticakuur. Hoe sneller de behandeling start, hoe sneller en hoe groter de kans op genezing.
Er bestaat tot nu toe geen vaccin tegen de ziekte van Lyme.

Lees ook: Ziekte van Lyme: hoe ernstig is een besmetting?

2. Anaplasmose 


Teken kunnen bij ons ook besmet zijn met de bacterie Anaplasma phagocytophilum die anaplasmose kan veroorzaken. In Nederland is recent aangetoond dat teken die besmet zijn met Anaplasma worden aangetroffen bij 8 procent vande  patiënten die zich met een teek melden bij de huisarts. Jaarlijks worden er in ons land zo'n 100 gevallen van anaplasmose vastgesteld. 
In de Verenigde Staten en Thaïland kunnen teken ook besmet zijn met een vergelijkbare bacterie, Ehrlichia chaffeensis. Bij koorts na een verblijf in de Verenigde Staten of Thailand, moet dan ook altijd de mogelijkheid overwogen worden op deze tekenziekte.

De symptomen verschijnen 5 à 15 dagen na de tekenbeet op en lijken op die van griep: hoge koorts (39 °C of meer), spierpijn, hoofdpijn, soms gewrichtspijn. In tegenstelling tot de ziekte van Lyme is er meestal geen huiduitslag. 
Meestal is er na enkele dagen een spontaan herstel. Ernstige complicaties (zoals een aantasting van het centraal zenuwstelsel, een verstoring van de bloedstolling en lever- of nierschade) komen in ons land zelden voor. Ouderen en mensen met een verminderde immuniteit lijken een verhoogd risico te hebben op een ernstig beloop.

Net zoals de ziekte van Lyme kan anaplasmose goed behandeld worden met een korte antibioticakuur (10 dagen). 

3. Tularemie

Tularemie of 'hazenkoorts' is een infectieziekte bij dieren die wordt veroorzaakt door een bacterie. Mensen kunnen besmet worden door het manipuleren van zieke dieren (bijv. jagers, slagers, poeliers...) of na een beet van geïnfecteerde vliegen, muggen of teken.
In ons land zijn tussen 2012 en 2015 vijf gevallen van tularemie vastgesteld, allemaal in de provincie Namen. Twee daarvan werden veroorzaakt door besmette teken, twee gevallen betroffen jagers en één had te maken met tuinieren in een door everzwijnen omgewoelde tuin. 

De ziekte kan zich bij de mens op verschillende manieren uiten. Gewoonlijk begint de ziekte met koorts, hoofdpijn, spierpijn en keelpijn. Binnen 24 tot 48 uur verschijnt er een ontstoken blaar op de plaats van infectie, gewoonlijk een vinger, arm, oog of het gehemelte. Andere verschijnselen zijn een oogontsteking, opgezwollen lymfeklieren, buikklachten/diarree, of, ernstiger, een longontsteking. 
Tularemie wordt behandeld met antibiotica. 

4. Babesiose

Babesiose is een infectie die wordt overgedragen door teken en wordt veroorzaakt door een parasiet, de Babesia-parasiet. In Europa zijn twee tekensoorten bekend die deze parasiet kunnen overbrengen. In Nederland is recent aangetoond aangetoond dat Babesia-geïnfecteerde teken worden aangetroffen bij 4 procent van de patiënten die zich met een tekenbeet melden bij de huisarts. 
Babiose komt sporadisch voor bij dieren, voornamelijk vee (vooral runderen), en sinds enkele jaren ook bij huisdieren, die mee op vakantie gingen in besmet gebied. 

Babiose bij mensen is in Europa vrij zeldzaam. Er zijn gevallen bekend in onder meer Frankrijk, Ierland, Schotland, Zweden, Spanje, voormalig Joegoslavië, Duitsland, Zwitserland en Rusland. In België en Nederland zijn tot nu toe geen inheemse besmettingen bij mensen gerapporteerd. In de Verenigde Staten, en in China en Japan komen besmettingen bij mensen wel geregeld voor.

Mensen die een operatieve verwijdering van de milt hebben ondergaan, mensen met een verlaagde weerstand en ouderen lopen een verhoogd risico op babesiose en die aandoening is bij hen ook meestal vrij ernstig.

5. Tekenencefalitis (TBE)


In Centraal-Europa (Oostenrijk, Zwitserland, Zuid-Duitsland, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Polen, ex-Joegoslavië, ex-USSR, Bulgarije, Roemenië, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije …) kunnen teken ook besmet zijn met een virus dat tekenencefalitis of Centraal-Europese Teken Encefalitis (FSME of "Frühsommer enzephalitis") veroorzaakt. Dat is een ontsteking van de hersenvliezen en/of van het hersenweefsel. 
In Europa wordt jaarlijks bij ongeveer 2.000 tot 3.500 mensen TBE vastgesteld, vooral in Slovenië en de Baltische staten. In Nederland raakten vorig jaar twee en mogelijk drie mensen besmet met tekenencefalitis (TBE). Tot nu toe zijn er in ons land geen gevallen van deze ziekte gerapporteerd, al wordt de bacterie soms wel gevonden bij everzwijnen, herten en honden.
Er bestaat een vaccin tegen deze ziekte dat voor 95 procent bescherming geeft. Mensen die een wandel- of kampeervakantie plannen in gebieden waar TBE veel voorkomt, vooral dan in bosrijke gebieden, wordt aangeraden om zich hiertegen te laten vaccineren.

Lees ook: Tekenencefalitis na tekenbeet: griepachtige symptomen met mogelijk ernstige gevolgen

Lees ook: Wandelen in Oostenrijk en Oost-Europa: laat u inenten tegen teken

6. Fièvre boutonneuse, Spotted Fever of Rickettsiose

Fièvre boutonneuse of Spotted Fever is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie uit de groep van de Rickettsiosen. Fièvre boutonneuse wordt verspreid door teken en komt vooral voor in de landen rond de Middellandse Zee, de Kaukasus rond de Zwarte Zee en zuidelijk Afrika. 

Er bestaan meerdere varianten van deze ziekte, zoals:
•  Rocky Mountain Spotted Fever die in Noord-, Centraal- en Zuid-Amerika voorkomt;
• Afrikaanse tekenbeet koorts die in sommige delen van zuidelijk Afrika en de Caraïben voorkomt;
• Queensland en Australian spotted fever: komt vooral in Australië voor;
• Far eastern en Japanese spotted fever die in Noord-China, Oost-Azië en Japan voorkomt. 

Jaarlijks worden in ons land zo'n twintigtal gevallen van fièvre boutonneuse vastgesteld, voornamelijk bij mensen die op vakantie zijn geweest in Zuid-Afrika en Marokko. 
Bij ons worden bij honden en katten ook teken gevonden die besmet zijn met een bepaald Rickettsia-type (Rickettsia helvetica), maar tot nu toe zijn geen gevallen bekend van mensen die hierdoor ziek zijn geworden. 

Bij fièvre boutonneuse is de oorspronkelijke tekenbeet bij het ontstaan van de klachten in veel gevallen nog zichtbaar als een klein verzonken donker korstje met een rood randje. Dit heet 'tache noire' of 'echar'. De klachten ontstaan meestal na vijf à zeven dagen en bestaan uit koorts en uitgebreide rode vlekken. Moeheid, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn en lymfklierzwelling komen regelmatig voor. Bij ca. 10 procent van de patienten kan een ernstiger ziektebeeld ontstaan waarbij ondermeer neurologische verschijnselen. Bij kinderen verloopt de aandoening vaak licht en lijkt dan wel iets op mazelen.
Fièvre boutonneuse wordt behandeld met antibiotica zoals doxycycline. 

7. Alfa-galsyndroom (vleesallergie)

Bij een tekenbeet ‘spugen’ teken eiwitten in het bloed. Op deze eiwitten kan alfa-gal zitten, want alle teken dragen alfa-gal bij zich. Alfa-gal is een koolhydraat dat in vlees van zoogdieren zit, zoals koeien, varkens, paarden (dus niet in wit vlees zoals kip). Het afweersysteem kan antilichamen aanmaken tegen deze stof. In sommige gevallen leidt dat tot allergische reacties als iemand weer met deze stof in aanraking komt. Dit wordt alfa-galsyndroom of -allergie genoemd. De allergie openbaart zich 2 tot 6 uur nadat de persoon in kwestie vlees eet, of andere voedingsmiddelen die van zoogdieren afkomstig zijn, zoals zuivelproducten of gelatine. De reactie varieert van bultjes en blaasjes tot buikpijn, diarree, misselijkheid en braken of zelfs een ernstige anafylactische shock.

Lees ook: Alfa-galsyndroom: vleesallergie na tekenbeet

Bronnen




Laatst bijgewerkt: april 2023

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram