Gerelateerde artikels
Alzheimer: oorzaken, symptomen en behandeling
In dit artikel
Alzheimer: oorzaken, symptomen en behandeling
dossier
De ziekte van Alzheimer is met 60% à 70% de meest voorkomende vorm van dementie. Meer dan 95 procent van de patiënten zijn boven de 65. De aandoening is genoemd naar de psychiater en neuropatholoog Alois Alzheimer die ze voor het eerst beschreef.
Lees ook: Samenleven met iemand die alzheimer heeft
Oorzaken
Vanuit het deel van onze hersenen dat het mogelijk maakt te kunnen ruiken (reukhersenen) sterven langzamerhand zenuwcellen en hun verbindingen af. Uiteindelijk is er het hele brein aangetast en daalt de totale massa met 20 procent. Bij deze zogenoemde neurodegeneratie blijken twee types van eiwitten een rol te spelen:
1.) Het eiwit bèta-amyloïd klontert samen, waardoor plaques tussen de hersencellen ontstaan die de communicatie tussen hen belemmeren.
2.) Het samenklonteren van het eiwit tau is ervoor verantwoordelijk dat zogenaamde tangles in de hersencellen ontstaan. Zuurstof en voedingsstoffen kunnen nu niet meer goed door de cel vervoerd worden dus sterft ze af.
Symptomen
De ziekte start meestal sluipend, met storingen in het kortetermijngeheugen. Mensen met Alzheimer hebben steeds meer spraak-, taal- en geheugenproblemen, worden gedesoriënteerd, verliezen hun motivatie om dingen te doen, zorgen steeds minder voor zichzelf en hebben gedrags- en stemmingswisselingen. Sommigen worden agressief, sommigen depressief. Ze trekken zich uit het dagelijkse leven terug.
De symptomen kunnen tijdens het ziekteverloop, dat vaak in drie fases onderverdeeld wordt, ernstiger worden en nieuwe kunnen ontstaan. Veel patiënten overlijden helaas binnen de tien jaar nadat de diagnose is gesteld.
Diagnose
Raadpleeg je huisarts. Soms is een bezoek aan een geheugenpolikliniek of aan een hooggespecialiseerd Alzheimercentrum noodzakelijk om meer zekerheid over de diagnose te verkrijgen. Voor beide heb je een verwijzing van de huisarts of specialist nodig. Let op: Er kan enkel een waarschijnlijke diagnose gesteld worden, gebaseerd op neurologisch en beeldvormend medisch onderzoek, cognitieve testen en bloedtesten (om andere ziekten uit te sluiten). De definitieve diagnose Alzheimer is alleen postmortum mogelijk, door het bestuderen van het hersenweefsel.
Risicofactoren
De belangrijkste risicofactor is de leeftijd. Ongeveer één op vier 85-plussers krijgt met de ziekte te maken. Wetenschappers vermoeden dat bijvoorbeeld één of meerdere genetische defecten, hoge bloeddruk, hoge cholesterollevels of vaatverkalking een rol spelen. Slechts bij één procent van alle Alzheimerpatiënten is de ziekte erfelijk.
Behandeling
Alzheimer is nog steeds niet te genezen. De behandelingen, al dan niet met geneesmiddelen, richten zich vooral op het verminderen van de symptomen en het behoud van de levenskwaliteit. Om die reden is het belangrijk dat de diagnose al in een vroege fase wordt gesteld. Er zijn medicijnen die de ziekte enigszins kunnen afremmen en de symptomen kunnen tegengaan of stabiliseren.
Andere geneesmiddelen helpen tegen angst, onrust, slaapproblemen, waanvoorstellingen of hallucinaties. Er wordt getracht mensen met Alzheimer zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving te verzorgen en te steunen. Cognitieve oefeningen zoals het maken van woordspelletjes stimuleren het vermogen om na te denken en te leren. Familieleden kunnen het samen met de patiënt over gebeurtenissen uit diens leven hebben, zodat hij of zij zich die kan proberen herinneren.
Voorkomen
Meer onderzoek is nodig, maar gezond voedsel zoals groenten, fruit, volkoren producten, vis en olijfolie zouden de ziekte kunnen helpen voorkomen. Zorg er ook voor dat je niet rookt, weinig alcohol drinkt en geen last hebt van overgewicht, hoge bloeddruk en hoge cholesterollevels. Beweeg regelmatig en zet je hersenen geregeld aan het werk. Uit onderzoek blijkt ook dat mensen die veel met anderen actief samen bezig zijn, minder kans hebben ziek te worden.
auteur:
Dr. Judith Schmitz,
gezondheidsjournalist
