Peniskanker: zeldzame maar agressieve kanker
In dit artikel
Peniskanker: zeldzame maar agressieve kanker
dossier
Peniskanker, ook wel peniscarcinoom genoemd, is een zeldzame vorm van kanker die ontstaat in de huidcellen van de penis. Het komt voornamelijk voor bij oudere mannen en is vaak agressief van aard.
Prevalentie: peniskanker in België
In België werden in 2023 133 nieuwe gevallen van peniskanker geregistreerd (bron: Kankerregister). Tussen 2004 en 2023 steeg het aantal diagnoses met gemiddeld 1,66% per jaar. In 2022 overleden 28 mannen aan deze ziekte. De gemiddelde leeftijd bij de diagnose lag de voorbije jaren op 71 jaar, met een vijfjaarsoverleving van 70,2%. Dat benadrukt het belang van vroege opsporing. In de afgelopen vijf jaar kregen in totaal 414 mannen in België deze diagnose.
Oorzaken peniskanker
© Getty Images
Ongeveer de helft van de gevallen wordt veroorzaakt door een chronische infectie met het humaan papillomavirus (HPV), hetzelfde virus dat ook baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Wanneer een HPV-infectie langdurig aanwezig blijft, kan dit leiden tot hardnekkige letsels die zich uiteindelijk ontwikkelen tot kanker. Naast HPV spelen ook andere factoren een rol bij het ontstaan van peniskanker, zoals phimosis (een vernauwing van de voorhuid), chronische ontstekingen van de eikel, en huidaandoeningen zoals lichen sclerosus. Verder verhogen roken, eerdere genitale infecties of verwondingen, en blootstelling aan bepaalde UVA-fototherapieën het risico. Preventieve maatregelen zoals HPV-vaccinatie, goede intieme hygiëne, tijdige behandeling van ontstekingen en stoppen met roken kunnen het risico aanzienlijk verminderen.
Lees ook: Gevoelloze eikel: waarom is mijn penis gevoelloos?
Symptomen peniskanker
De symptomen van peniskanker kunnen variëren, maar veelvoorkomende tekenen zijn:
- Een pijnloze zwelling of knobbel op de penis.
- Veranderingen in de huid van de penis, zoals verkleuring of verdikking.
- Een zweer die niet geneest.
- Bloeden of afscheiding onder de voorhuid.
- Pijn en moeilijkheden bij het plassen.
“Zodra er een vermoeden is van peniskanker, is het cruciaal dat de patiënt wordt doorverwezen naar een gespecialiseerd referentiecentrum. Een vroege opsporing biedt een veel betere overlevingskans als er nog geen uitzaaiingen zijn”, benadrukt dr Veronique Le Ray, medisch directeur bij Stichting tegen Kanker.
Lees ook: 11 oorzaken voor klachten aan de teelballen en hoe behandelen
Diagnose peniskanker
Bij vermoeden van peniskanker zal de arts een lichamelijk onderzoek uitvoeren en eventueel een biopsie afnemen om de diagnose te bevestigen. Beeldvormende onderzoeken zoals MRI of CT-scan kunnen aantonen of de kanker zich heeft verspreid.
Lees ook: Symptomen teelbalkanker: check jezelf
Verschillende stadia peniskanker
Peniskanker wordt ingedeeld in verschillende stadia op basis van de grootte van de tumor en de mate van verspreiding. Hier zijn de belangrijkste stadia:
- Stadium 0 (PeIN): Dit is het voorstadium van peniskanker, ook wel peniele intra-epitheliale neoplasie (PeIN), PIN, Bowen of Queyrat genoemd. De kankercellen zijn beperkt tot de bovenste laag van de huid en hebben zich nog niet verspreid.
- Stadium I: De kanker is beperkt tot de huid van de penis, zonder verspreiding naar lymfeklieren of andere delen van het lichaam. De tumor is klein en bevindt zich alleen in het weefsel van de penis.
- Stadium II: De tumor groeit dieper in de penis, maar heeft zich nog niet verspreid naar lymfeklieren. De kanker kan de urethra of het zwellichaam van de penis binnendringen.
- Stadium III: De kanker heeft zich verspreid naar de lymfeklieren in de lies. Er kan sprake zijn van grotere of meerdere tumoren in de penis, en de ziekte kan zich verder in de penis uitbreiden.
- Stadium IV: De kanker heeft zich verder verspreid naar andere delen van het lichaam, zoals de bekkenlymfeklieren of andere organen. Dit is het meest gevorderde stadium van peniskanker en heeft de slechtste prognose.
De indeling in stadia helpt artsen om de meest geschikte behandeling te bepalen en de prognose voor de patiënt in te schatten.
Lees ook: Prostaatklachten: aandoeningen van de prostaat
Behandeling peniskanker
De behandeling van peniskanker hangt af van het stadium en de omvang van de ziekte. Mogelijke behandelingen zijn:
- Chirurgie: Het verwijderen van de tumor is de meest voorkomende behandeling. Tegenwoordig wordt er meer orgaansparende chirurgie uitgevoerd dankzij de centralisatie van zorg.
- Radiotherapie: Gebruik van straling om kankercellen te vernietigen.
- Chemotherapie: Toedienen van medicijnen die kankercellen doden of hun groei stoppen.
Lees ook: Prostaatkanker: symptomen en behandeling
Overlevingskansen bij peniskanker
De overlevingskansen bij peniskanker hangen sterk af van het stadium waarin de kanker wordt ontdekt en of er uitzaaiingen zijn. Wanneer peniskanker in een vroeg stadium wordt gediagnosticeerd en er nog geen uitzaaiingen zijn, zijn de vooruitzichten meestal goed. Gemiddeld zijn 75 van de 100 mannen vijf jaar na de diagnose nog in leven. Bij gevorderde peniskanker zijn de overlevingskansen aanzienlijk lager.
"Wanneer de lymfeklieren al uitgebreid aangetast zijn op het moment van diagnose, daalt de vijfjaarsoverleving tot 35%. En als er uitzaaiingen naar andere organen zijn, is overleven haast onmogelijk. Het is dus een veel agressievere kanker dan velen denken,” legt prof. Maarten Albersen, uroloog-oncoloog aan UZ Leuven, uit.
Lees ook: Overlevingskansen kankerpatiënten stijgen sneller
Bronnen:
https://kanker.be
https://www.uzleuven.be
https://www.mmc.nl
https://www.kanker.nl
https://www.uzleuven.be
Laatst bijgewerkt: november 2025
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
