Gerelateerde artikels
Chronische veneuze insufficiëntie (CVI): symptomen die je niet mag negeren
In dit artikel
Chronische veneuze insufficiëntie (CVI): symptomen die je niet mag negeren
- Wat is chronische veneuze insufficiëntie?
- Wie loopt risico op chronische veneuze insufficiëntie?
- Symptomen van chronische veneuze insufficiëntie
- Wanneer naar de dokter?
- Diagnose van chronische veneuze insufficiëntie
- Levensstijl bij veneuze insufficiëntie
- Medische behandeling van chronische veneuze insufficiëntie
dossier
Chronische veneuze insufficiëntie (CVI) is een aandoening waarbij de aders in de benen moeite hebben om het bloed terug naar het hart te voeren. Zware benen, gezwollen voeten, spataders en uiteindelijk zweren… De symptomen worden vaak genegeerd door patiënten. Toch vertonen 7 op de 10 Belgen in meer of mindere mate tekenen van veneuze insufficiëntie. Hoe vroeger de ziekte wordt behandeld, hoe kleiner het risico op ernstige symptomen.
Lees ook: Spataders: oorzaken, behandeling en hoe voorkomen?
Wat is chronische veneuze insufficiëntie?
Chronische veneuze insufficiëntie (CVI) ontstaat wanneer de kleppen in de beenaders niet meer goed functioneren. Deze kleppen zorgen ervoor dat het bloed tegen de zwaartekracht in naar het hart stroomt. Werken ze niet naar behoren, dan blijft het bloed in de benen “stilstaan”, wat leidt tot een verhoogde druk in de oppervlakkige aders. Deze veneuze stase veroorzaakt geleidelijk verwijding van de aders, plaatselijke ontsteking en weefselschade. Symptomen zijn onder meer zware benen, spataders, oedeem (vochtophoping), jeuk en zelfs open wonden (zweren).
Lees ook: Open been (ulcus cruris)
De aandoening evolueert langzaam tot een chronische ziekte.
- De eerste symptomen zijn vaak zware, pijnlijke benen – vooral aan het eind van de dag of na langdurig staan.
- Stilstaand bloed kan in het omliggende weefsel sijpelen en zwelling van voeten en benen veroorzaken.
- Kleine rode of blauwe bloedvaatjes verschijnen onder de huid (spinnenwebaders).
- Grotere aders worden bochtig en blauwachtig.
- In een vergevorderd stadium kan een open been ontstaan (veneuze zweer of ulcus cruris), meestal aan de binnenzijde van de enkel of onderbeen. Deze wonden genezen moeizaam zonder geschikte behandeling.
Het is belangrijk om bij de eerste tekenen in te grijpen om complicaties te voorkomen zoals spataders, zweren of diepe veneuze trombose.
Wie loopt risico op chronische veneuze insufficiëntie?
Verschillende factoren verhogen het risico op CVI:
- Erfelijkheid: als veneuze problemen of spataders in de familie voorkomen, is het risico groter.
- Vrouwelijk geslacht: vrouwen lopen meer risico door hormonale invloeden zoals oestrogeen of zwangerschap.
- Leeftijd: het risico neemt toe met de leeftijd, vooral na 50 jaar.
- Zwangerschap: verhoogt de druk op de bekkenaders en het bloedvolume.
- Langdurig staan of zitten: beroepen zoals kapper, leraar, verkoper, chauffeur, enz.
- Overgewicht en obesitas: zorgen voor extra druk op de beenaders.
- Weinig lichaamsbeweging: vermindert de veneuze terugstroom.
- Voorgeschiedenis van diepe veneuze trombose: kan de kleppen beschadigen.
- Roken: schaadt de bloedvaten en bevordert ontstekingen.
Lees ook: Diepe veneuze trombose (DVT) of trombosebeen
Om je risico op chronische veneuze insufficiëntie te berekenen, is er een gratis online test beschikbaar op de website van LegsFirst. In een paar klikken weet je of het tijd is om een arts te raadplegen.
Symptomen van chronische veneuze insufficiëntie
De symptomen van CVI verschillen van persoon tot persoon en zijn afhankelijk van het stadium. Sommige mensen merken nauwelijks iets, anderen hebben klachten zoals:
- Zware en vermoeide benen, die verbeteren bij wandelen of als men de benen omhoog legt
- Warm gevoel in de benen, vooral ’s avonds
- Vage pijn of gespannen gevoel in de kuiten
- Spierkrampen, vooral 's nachts
- Oedeem (zwelling van voeten en enkels), vooral aan het eind van de dag
- Zichtbare spataders en/of spinnenwebaders
- Tintelingen, jeuk, branderig gevoel
- Huidveranderingen: droge huid, eczeem, bruine verkleuringen
- Veneuze zweren: open wonden aan de enkels die moeilijk genezen zonder behandeling
Lees ook: Diepe veneuze trombose (DVT) of trombosebeen
Wanneer naar de dokter?
Raadpleeg een arts bij de eerste symptomen: zware benen, gezwollen voeten of enkels, zichtbare aders, tintelingen of krampen. Vroege diagnose helpt verergering voorkomen. Bij complicaties zoals flebitis of een open been moet je dringend een arts raadplegen om het risico op diepe veneuze trombose of longembolie te vermijden. |
Diagnose van chronische veneuze insufficiëntie
De diagnose wordt gesteld via klinisch onderzoek. De arts bekijkt de benen op zichtbare tekenen (spataders, oedeem, huidletsels) en palpeert de aders om de kwaliteit van het veneus systeem te beoordelen. Een Doppler-echografie toont het bloedverloop en eventuele obstructies.
De CEAP-classificatie geeft de ernst van de aandoening aan:
- C0 – Geen zichtbare of voelbare tekenen van veneuze ziekte, eventueel wel klachten.
- C1 – Spinnenwebaders of télangiëctasieën.
- C2 – Spataders: zichtbare, kronkelige oppervlakkige aders.
- C3 – Oedeem zonder huidveranderingen.
- C4a – Huidverkleuring of eczeem.
- C4b – Verharding van de huid of atrofie blanche (witte, littekenachtige plekken).
- C5 – Genezen veneuze zweer.
- C6 – Actieve veneuze zweer.
Lees ook: Oedeem: wanneer zijn gezwollen benen, enkels en voeten gevaarlijk?
Levensstijl bij veneuze insufficiëntie
Enkele dagelijkse gewoonten kunnen de bloeddoorstroming verbeteren en de ziekte vertragen:
- Beweeg regelmatig: wandelen, zwemmen of fietsen bevorderen de veneuze terugstroom.
- Voorkom langdurig zitten of staan.
- Leg je benen omhoog: vooral ‘s avonds of tijdens de nacht (10-20 cm).
- Draag losse kleding: vermijd strakke broeken of sokken.
- Kies comfortabele schoenen: hakken van max. 3-4 cm, vermijd nauwe schoenen.
- Vermijd hitte: warme baden, sauna’s of zon verergeren de klachten. Neem liever een koele douche, van voet naar lies.
- Masseer je benen: van onder naar boven.
- Houd je gewicht onder controle.
- Vermijd roken en beperk alcohol.
- Draag steunkousen als je arts ze aanbeveelt – ze verbeteren het comfort en ondersteunen de aders.
Medische behandeling van chronische veneuze insufficiëntie
De basisbehandeling is een gezonde levensstijl. Afhankelijk van het stadium kan de arts volgende therapieën voorstellen:
Lees ook: Compressiekousen: wat zijn Therapeutisch Elastische Kousen (TEK)?
Compressietherapie
Compressietherapie is de basisbehandeling voor chronische veneuze insufficiëntie, ongeacht het stadium van de ziekte. Hierbij wordt een graduele druk op het been uitgeoefend: het sterkst ter hoogte van de enkel en afnemend naar boven toe. Dit bevordert de terugstroming van het bloed naar het hart, vermindert veneuze stuwing, en helpt om zwellingen en pijn te beperken. In de acute fase gebeurt dit met drukverbanden, in de chronische fase met therapeutische elastische kousen: steunkousen.
Venotrope geneesmiddelen
Venotrope geneesmiddelen versterken de tonus van de aderwanden en verbeteren de bloedcirculatie. Ze worden vaak voorgeschreven om symptomen van chronische veneuze insufficiëntie te verlichten, maar ze pakken de onderliggende oorzaak niet aan. Hun effectiviteit is gematigd en varieert van persoon tot persoon. Ze helpen om het gevoel van zware benen, oedeem en pijn te verminderen.
Veelgebruikte werkzame stoffen zijn onder andere diosmine (soms in combinatie met hesperidine, zoals in Daflon®), extracten van rode wijnstok, paardenkastanje (aescine), rutine en andere natuurlijke flavonoïden.
Lees ook: Spataders: oorzaken, behandeling en hoe voorkomen?
Sclerotherapie
Bij sclerotherapie wordt een scleroserende vloeistof of schuim in de aangetaste aders geïnjecteerd om ze te doen samentrekken. Deze behandeling is vooral effectief voor oppervlakkige en middelgrote spataders en gebeurt ambulant.
Laser of radiofrequentie
Behandelingen zoals endoveneuze lasertherapie (EVLT) of radiofrequentietherapie maken gebruik van warmte om de aangetaste aders te sluiten. Deze technieken zijn minimaal invasief, gebeuren onder lokale verdoving en vervangen steeds vaker de klassieke chirurgie.
Chirurgie
Chirurgische verwijdering van de aders (stripping) wordt vandaag de dag minder vaak toegepast omdat ze invasiever is dan moderne endoveneuze technieken. Toch blijft het in sommige complexe gevallen een optie. De problematische ader wordt via kleine incisies in de huid verwijderd.
Conclusie
Chronische veneuze insufficiëntie treft 7 op de 10 mensen in België. Hoewel de symptomen in het begin onopvallend kunnen zijn, is de aandoening progressief en mag ze niet onderschat worden. Vroege aanpak en een gezonde levensstijl zijn essentieel om de evolutie te vertragen en complicaties zoals zweren te voorkomen.
Bronnen:
https://www.msdmanuals.com
https://my.clevelandclinic.org
https://kce.fgov.be
https://www.revmed.ch
https://www.hug.ch
https://www.cmvc.be
Lees ook: Bereken jouw risico op veneuze insufficiëntie
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
