Is een teveel aan vitamine B12 gevaarlijk?

dossier

Ons lichaam vult de B12-voorraad aan wanneer we voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong eten. Een teveel aan vitamine B12 door voeding alleen is zeer zeldzaam, omdat het lichaam het overschot via de urine uitscheidt. Maar waarom hebben sommige mensen dan toch te veel vitamine B12 in hun bloed? Is een teveel aan vitamine B12 gevaarlijk voor de gezondheid? 

Waarvoor dient vitamine B12?

Vitamine B12 (of cobalamine) is een in water oplosbare vitamine die essentieel is voor de vorming van rode bloedcellen, het goed functioneren van het zenuwstelsel en de DNA-synthese. Het beïnvloedt onze stemming, ons geheugen en ons energieniveau. Daarnaast draagt het bij aan de gezondheid van botten, haar, nagels, ogen en huid.

We produceren zelf geen vitamine B12. We krijgen het uitsluitend via de voeding binnen. Ons lichaam scheidt het overschot uit via de urine en slaat wat het nodig heeft op in de lever, soms voor meerdere maanden of zelfs jaren, bij een tekort aan inname.

Lees ook: Het belang van vitamine B

Waar zit vitamine B12 in?

Getty_eiwitten_b12_2025.jpg
Vitamine B12 komt uitsluitend voor in dierlijke producten: vlees, vis, eieren, orgaanvlees, zeevruchten, melk en zuivelproducten. Sommige plantaardige producten (zoals bepaalde ontbijtgranen of plantaardige dranken) kunnen verrijkt zijn met vitamine B12, maar bevatten het van nature niet.

Vegetariërs, veganisten, ouderen en mensen met spijsverteringsproblemen die de opname van B12 beperken, lopen meer risico op een tekort. Deze groepen kunnen baat hebben bij voedingssupplementen.

Lees ook: Symptomen vitamine B12-tekort en wie moet supplementen nemen?

Te veel vitamine B12 in het bloed

Een teveel aan vitamine B12 in het bloed wordt zelden veroorzaakt door voeding alleen. Het lichaam verbruikt of slaat op wat het nodig heeft en verwijdert overtollige hoeveelheden via de urine.

Te hoge bloedwaarden kunnen wijzen op:

  • overmatige en/of onnodige suppletie van vitamine B12 (tabletten, ampullen of injecties);
  • een stoornis in het vitamine B12-metabolisme;
  • een leverziekte (cirrose, hepatitis, NASH of leververvetting): de lever slaat vitamine B12 op. Bij leverschade kan vitamine B12 vrijkomen in de bloedbaan, waardoor de serumwaarde stijgt;
  • een bloedziekte (bepaalde vormen van leukemie, myelodysplasie): sommige tumorcellen produceren overmatig de eiwitten die B12 vervoeren (transcobalamine, haptocorrine);
  • een nierziekte: vitamine B12 wordt minder goed door de nieren uitgescheiden en hoopt zich op in het bloed;
  • een inflammatoire of auto-immuunziekte: deze kunnen leiden tot een verhoogde vitamine B12-waarde door de productie van auto-antilichamen die het metabolisme verstoren;
  • in zeldzamere gevallen kunnen bepaalde medicijnen het B12-metabolisme verstoren (interferon, sommige antibiotica of anti-epileptica).

Lees ook: Kan je te veel vitamines slikken?

Symptomen van een teveel aan vitamine B12

123m-vitaminb12-30-3-20.jpg
Een teveel aan vitamine B12 levert doorgaans geen problemen op voor gezonde mensen. Suppletie, zelfs in hoge doseringen, is in de meeste gevallen niet toxisch. Verhoogde bloedwaarden van vitamine B12 zijn op zich niet zorgwekkend. Alleen zeer hoge waarden kunnen mogelijk gevaarlijk zijn voor de gezondheid.

Bij sommige mensen (vooral ouderen met chronische aandoeningen of mensen die langdurig megadoseringen nemen) zijn de volgende bijwerkingen gerapporteerd:

  • hoofdpijn,
  • duizeligheid,
  • huiduitslag (acne, rosacea),
  • milde spijsverteringsproblemen: misselijkheid, braken, diarree,
  • vermoeidheid of zwakte,
  • tintelingen in handen en voeten.

Zeer hoge vitamine B12-waarden in het bloed: een risico?

Een recente meta-analyse, gepubliceerd in 2024 in Archives of Gerontology and Geriatrics, onderzocht de gegevens van 22 cohortstudies met in totaal 92.346 deelnemers. De resultaten toonden aan dat hoge vitamine B12-waarden in het bloed geassocieerd zijn met een verhoogd risico op sterfte door alle oorzaken, vooral bij ouderen.

  • Dit risico begint te stijgen bij 400 pmol/L.
  • Het wordt aanzienlijk bij waarden boven 600 pmol/L.

Echter, deze associatie bewijst niet dat vitamine B12 zelf toxisch is. De link tussen een hoge B12-waarde en verhoogde sterfte kan eerder wijzen op een onderliggend gezondheidsprobleem, zoals een lever- of nierziekte. Daarom moet een onverklaard B12-overschot in het bloed medisch onderzocht worden.

Lees ook: Vegetarisme: hoe kan je gezond vegetarisch eten?

Conclusie

  • Vitamine B12 is essentieel, maar een teveel door voeding alleen is zeldzaam. Het lichaam verwijdert overtollige hoeveelheden via de urine.
  • Voedingssupplementen kunnen de B12-waarden in het bloed verhogen, maar veroorzaken zelden bijwerkingen. Het is belangrijk om geen supplementen te nemen zonder medisch advies. 
  • Bij verhoogde B12-waarden in het bloed moet gezocht worden naar de oorzaak (leverziekten, nieraandoeningen, bloedziekten, auto-immuunziekten...).

Bronnen:
https://www.ajmc.com
https://www.mayoclinic.org/
https://www.medicalnewstoday.com
https://consensus.app
https://www.nature.com

auteur: Olivia Regout, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: mei 2025

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram