Is een teveel aan vitamine B12 schadelijk?

Er doen de laatste weken berichten de ronde dat een teveel aan vitamine B12 slecht zou zijn voor de gezondheid en zelfs tot vroegere sterfte kan leiden. Die beweringen zijn gebaseerd op recent Nederlands onderzoek maar moeten sterk worden genuanceerd, want de wetenschappers tonen niet echt aan dat een hoog gehalte aan B12 nadelige gevolgen heeft. Ze vinden het wel geen goed idee om veel B12 bij te nemen als je geen tekort hebt.

Vitamine B12 of cobalamine is belangrijk voor de gezondheid, o.a. voor de aanmaak van rode bloedcellen, die zuurstof in het lichaam vervoeren. Je krijgt ze enkel binnen door het eten van dierlijke voedingsmiddelen – zoals vlees, vis, eieren en zuivelproducten – of eventueel verrijkte ontbijtgranen. 

Aangezien veganisten alle dierlijke voedingsmiddelen afzweren, lopen zij een groot risico op een tekort aan vitamine B12. Vegetariërs moeten ook oppassen en voldoende zuivelproducten of eieren eten. Ook bij oudere mensen komt een tekort dikwijls voor, omdat zij de vitamines minder goed kunnen opnemen. Een tekort kan o.a. leiden tot spijsverteringsproblemen, vermoeidheid, concentratieproblemen en tintelingen in vooral de handen en voeten. Supplementen kunnen soelaas brengen en in sommige gevallen zijn injecties nodig.

De Nederlandse wetenschappers onderzochten echter de mogelijke gevolgen van een hoog gehalte aan B12 in het bloed. Ze analyseerden daarvoor de gegevens van zo’n 5.500 mensen die gedurende acht jaren waren opgevolgd. Mensen met een hoog vitamine B12-gehalte bleken een beduidend hogere kans te hebben om te sterven binnen die acht jaar dan mensen met een lager gehalte. 

Ze vonden dus wel een duidelijk verband, maar de onderzoekers hebben geen idee of vitamine B12 zelf op enige manier verantwoordelijk is voor die vroegere sterfte. De doodsoorzaken van de gevolgde patiënten zijn niet gekend en er werd geen rekening gehouden met verschillen in eetgewoonten, wat cruciale gegevens zijn om conclusies te kunnen trekken.

Het zou kunnen dat een teveel aan vitamine B12 gelinkt is aan een overdreven consumptie van verzadigde vetten, omdat die sterk aanwezig zijn in dierlijke voedingsmiddelen, waardoor je cholesterolgehalte kan stijgen. Een te hoge cholesterol verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. 

In het onderzoek waren geen mensen opgenomen die aan een medisch aangetoond vitamine B12-tekort leden. De wetenschappers benadrukken dat mensen met een tekort zeker moeten doorgaan met de behandeling die hen is voorgeschreven door een arts, met het nemen van supplementen of eventueel het krijgen van injecties.

De onderzoekers zenden wel een waarschuwing uit naar mensen die supplementen nemen of injecties krijgen zonder dat een tekort is vastgesteld. Die mensen denken vaak: “baat het niet, dan schaadt het niet”. Maar de wetenschappers beklemtonen dat de gezondheidsrisico's van een overdaad aan vitamine B12 niet bekend zijn en dat veel supplementen een veelvoud bevatten van de (door de Nederlandse Gezondheidsraad) aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 2,8 microgram per dag. Hier vind je een kort overzicht van hoeveel vitamine B12 bepaalde voedingsmiddelen bevatten.