Gerelateerde artikels
Symptomen vitamine B12-tekort en wie moet supplementen nemen?
In dit artikel
Symptomen vitamine B12-tekort en wie moet supplementen nemen?
dossier
Vitamine B12 (cobalamine) is noodzakelijk voor de aanmaak van rode bloedcellen, die dan weer nodig zijn om zuurstof in je bloed te vervoeren. Daarnaast is vitamine B12 nodig voor een goede werking van het zenuwstelsel. Hoe weet je of je een tekort hebt? En wanneer kan je best supplementen nemen?
Lees ook: Moet iedereen in de winter vitamine D slikken?
Waarin zit vitamine B12?
Vitamine B12 zit in dierlijke producten zoals melk, melkproducten (boter, kaas, yoghurt…), vlees, vis, zeevruchten en eieren. Ook in plantaardige producten kan vitamine B12 voorkomen, bijvoorbeeld in gedroogd zeewier en algen, maar een groot deel hiervan is een variant die niet actief is en die niet goed wordt opgenomen door het lichaam.
Lees ook: Heeft een mens vlees nodig?
Tekort aan vitamine B12
Een tekort aan vitamine B12 is relatief zeldzaam, maar kan veroorzaakt worden door:
- Voeding waar te weinig vitamine B12 in zit. Bijvoorbeeld bij veganisten omdat die geen vlees, geen vis, maar ook geen melkproducten of eieren gebruiken, of bij vegetariërs die te weinig melkproducten of eieren gebruiken. Een vegetariër die voldoende melkproducten en eieren eet, krijgt doorgaans wel voldoende vitamine B12 binnen.
- Overmatig alcoholgebruik. Mensen die dagelijks overmatig alcohol gebruiken en daarnaast weinig eten, hebben vaak een te laag vitamine B12. Hun maag en darm nemen de vitamine B12 minder goed op.
- Een maag- of darmziekte waardoor vitamine B12 in het eten niet goed door de darm kan worden opgenomen. Bijvoorbeeld een auto-immuunziekte met een bijzondere ontsteking van het maagslijmvlies (atrofische gastritis) of de ziekte van Crohn waarbij er een chronische ontsteking is van de darm.
- Ook na een maagverkleining kan een tekort aan vitamine B12 ontstaan.
- De leeftijd: ouderen hebben vaker een vitamine B12 tekort doordat de productie van maagzuur afneemt.
- Langdurig gebruik van bepaalde geneesmiddelen, zoals bepaalde maagtabletten (protonpompremmers), een middel tegen diabetes: metformine.
Lees ook: Waarom vitamine C zo belangrijk is
Symptomen tekort aan vitamine B12
Een gering tekort aan vitamine B12 zou bij ongeveer een kwart van de bevolking voorkomen zonder aantoonbare effecten. Een langdurig vitamine B12-tekort komt niet veel voor, omdat de meeste mensen een grote voorraad vitamine B12 in hun lichaam hebben. Zelfs als je een jaar geen vlees, vis, melk en eieren gebruikt, heb je meestal nog geen verlaagd vitamine B12. Komt het wel zover, dan krijg je last van bloedarmoede, wat zich uit in verschillende symptomen:
- een moe en zwak gevoel
- snel kortademig bij inspanning
- duizeligheid
- het gevoel flauw te vallen
- hartkloppingen
- transpireren
- hoofdpijn
- oorsuizen
Daarnaast ontstaan stoornissen aan het zenuwstelsel, met deze klachten als gevolg:
- tintelingen
- handelingen en bewegingen gaan minder precies
- geheugenverlies
- coördinatiestoornissen
- spierzwakte in de benen.
Het is belangrijk om te weten dat niet alle mensen met een laag vitamine B12 klachten of afwijkingen hebben. Als je vaak duizelig of moe bent, dingen minder goed onthoudt of je moeilijk kunt concentreren dan kan dat verschillende oorzaken hebben. Bloedarmoede kan de oorzaak zijn, maar maar zeer waarschijnlijk niet door alléén een te laag vitamine B12.
Lees ook: Hoe weet je of je een tekort hebt aan vitamine D?
Wat kan je doen?
De huisarts kan de hoeveelheid vitamine B12 in je bloed bepalen met bloedonderzoek. Is je vitamine B12 te laag? Dan kan je dit doen:
- Bekijk eerst wat je eet en drinkt. Vooral voor vegetariërs is het extra belangrijk om elke dag melkproducten en/of een ei te eten.
- Ben je veganist? Neem dan elke dag een supplement vitamine B12.
- Bij maag-darmziektes is goede behandeling van de ziekte belangrijk, zoals bij de ziekte van Crohn. Bij de atrofische gastritis is het vaak nodig om extra vitamine B12 te slikken.
- Komt het te lage vitamine B12 door medicijnen? Dan is het belangrijk om met je arts te kijken of je met de medicijnen kunt stoppen en/of andere medicijnen kunt krijgen.
Lees ook: Is een teveel aan vitamine B12 schadelijk?
Vitamine B12-supplement: voor wie?
- Heb je een laag vitamine B12 maar geen klachten? Dan zijn vitamine B12-tabletten niet nodig. Gezond eten is wel belangrijk, dus met dagelijks vlees, vis, melkproducten en/of eieren.
- Heb je een laag vitamine B12 en geen bloedarmoede maar wel klachten zoals duizeligheid, vermoeidheid, geheugen- en concentratieproblemen? Dan kan je huisarts een proefbehandeling adviseren met vitamine B12-tabletten en zien of zo de klachten verdwijnen.
- Heb je een laag vitamine B12 en een ontsteking van het maagslijmvlies (atrofische gastritis) en/of bloedarmoede en/of tintelingen en minder precieze bewegingen? Dan moet je elke dag een tablet vitamine B12 slikken. Bespreek dit met je huisarts. Bij een opnamestoornis van vitamine B12 door ontsteking van het maagslijmvlies werken tabletten vitamine B12 ook.
- Veganisten kunnen het beste ook dagelijks tabletten vitamine B12 gebruiken.
- Soms zijn injecties met vitamine B12 nodig, bijvoorbeeld wanneer je ernstige klachten hebt en je vitamine B12 is verlaagd, wanneer je een sterk verlaagd vitamine B12 hebt en de waarden snel wil opkrikken, wanneer je geen medicijnen kunt slikken.
Bronnen:
