Pijn bij seks: oorzaken, symptomen en behandeling

dossier

Pijn bij seks komt meer voor dan je zou denken, in veel verschillende vormen. Elke soort pijn heeft een andere wetenschappelijke naam. Wij zetten ze allemaal op een rij, en bespreken ook de behandeling.

Het verschil tussen genitopelviene pijn, apareunie, dyspareunie, vulvodynie en vaginisme

Apareunie staat voor het fysieke of psychologische onvermogen om seks te hebben. Een tampon of vinger inbrengen, lukt wel. Apareunie kan zich uiten in verschillende vormen, waaronder vaginisme.

Dyspareunie staat voor een aanhoudende of terugkerende pijn net voor, tijdens of na seks. Sommige vrouwen hebben enkel een brandende pijn tijdens de penetratie (ook bij het inbrengen van een tampon), anderen voelen pijn bij het stoten tijdens de geslachtsgemeenschap, maar het kan ook een kloppende pijn zijn die nog enkele uren erna blijft aanhouden. Oorzaken van pijn bij het binnendringen kunnen zijn: vaginale droogte (bijvoorbeeld door de impact van de bevalling op je seksdrive of tijdens de borstvoeding), een episiotomie (vaginale knip), irritatie, trauma, infectie van de urinewegen, huidproblemen in de genitale regio, vaginisme of een aangeboren afwijking. Pijn bij het stoten (diepe penetratie) komt vooral door een bepaalde ziekte of aandoening (endometriose, baarmoederverzakking, fibromen, prikkelbare darm…) of door inwendige littekens, bijvoorbeeld na een operatie. Daarnaast kunnen ook emotionele factoren een rol spelen.

Vulvodynie is een langdurige irriterende, prikkende of branderige pijn in de hele vulvaregio, waardoor je niet alleen veel last ondervindt bij het vrijen, maar ook onder andere bij het fietsen en zitten. Zowel hormonale als genetische factoren kunnen vulvodynie veroorzaken. Bij het vulvair vestibulitis syndroom, een veelvoorkomende vorm van vulvodynie, zijn er door een ontsteking kleine rode plekjes zichtbaar.  

Bij vaginisme gaan de bekkenbodemspieren rond de vagina zich automatisch samentrekken, waardoor seks hebben pijn doet of vaginale penetratie zelfs onmogelijk is. Ook een tampon inbrengen lukt in zo’n geval niet. Vaginisme kan aangeboren zijn, maar ook plots opduiken, bijvoorbeeld na een operatie, bevalling, door een infectie of vaginale droogte, maar ook emotionele problemen kunnen aan de oorzaak liggen, zoals angst, trauma of stress. De pijn varieert van mild tot brandend.

"Omdat al die verschillende termen best wel verwarrend kunnen zijn, worden we wereldwijd aangespoord om de term 'genitopelviene pijn' te gebruiken", voegt bekkenbodemexperte Hedwig Neels toe.

"Genitopelviene pijn staat voor pijn tijdens het vrijen. Soms eerder oppervlakkige pijn, bij anderen dan weer diepe pijn. Het kan voorkomen bij aanrakingen, penetratie, of zelfs tijdens een gynaecologisch onderzoek. Bij sommige vrouwen ontstaat een vaginale kramp waardoor iets binnenbrengen in de vagina of seks helemaal niet mogelijk is."

Hoe kan je pijn bij seks behandelen?

Het kan goed zijn dat de pijn vanzelf overgaat als je enkele dagen wacht met vrijen, dan gaat het bijvoorbeeld om een klein inwendig wondje dat intussen is genezen. Neem zeker ook voldoende tijd voor het voorspel en gebruik eventueel glijmiddel. Blijft de pijn toch aanhouden? Dan is het raadzaam om langs te gaan bij je huisarts of gynaecoloog. Daarnaast kan je zeker ook terecht bij een kinesist die gespecialiseerd is in de bekkenbodem, zodat je aan de hand van de juiste oefeningen je bekkenbodemspieren weer onder controle krijgt en je vagina ‘de deur kan openen voor wie welkom is’.

Blijf er niet mee zitten

Het is belangrijk om de klachten niet te negeren, want de pijn is niet alleen behandelbaar, wie pijn heeft bij het vrijen dreigt ook in een vicieuze cirkel terecht te komen. Seksuologe Vanessa Muyldermans begeleidt vrouwen en koppels die zoiets doormaken:

“Het allerbelangrijkste is om te werken aan de emotionele verbinding tussen het koppel. Rust creëren dus, en dat doen we door de focus even weg te halen van seks en ervoor zorgen dat de twee partners zich terug zekerder voelen over zichzelf en over de relatie. Stap voor stap gaan we proberen de negatieve, remmende gedachten te achterhalen en een halt toe te roepen door ze te vervangen door positieve, helpende gedachten. Daarnaast gaan we op zoek naar wat de vrouw en dit koppel nodig heeft om zich fijn en veilig te voelen, en gaan we aandacht schenken aan het creëren van deze omstandigheden.

We gaan ook aan de slag met oefeningen om mentaal en lichamelijk te ontspannen, om zo stilaan terug te gaan naar een wat fijner, positiever beeld over seks en over de seksuele identiteit van de persoon en het koppel in kwestie. Tegelijkertijd bouwen we de penetratie traag terug op, zodat de vrouw weer kan wennen en genieten. Dat proces duurt bij sommige vrouwen drie weken, bij andere drie maand, maar dat maakt niet uit. We volgen het tempo van de vrouw, zodat ze stap voor stap leert hoe ze terug seksueel positief kan denken, hoe ze de bekkenbodemspieren kan ontspannen en hoe ze beter kan omgaan met angstaanjagende situaties en negatieve gedachten.”

Bronnen:
www.henw.org
www.seksuologischehulp.be
www.tussendelakens.nl
www.omedical.nl

Je Groeipakket via Infino? Kinderspel!

Infino

Jouw startbedrag en Groeipakket, tijdig en correct uitbetaald, zonder gedoe, mèt goed advies en duidelijke info? Dat kan bij Infino. Bovendien maak je de wereld zo nog een stukje duurzamer.

Vraag je startbedrag aan in 1, 2, 3!