Extrinsieke Allergische Alveolitis: symptomen en behandeling
In dit artikel
Extrinsieke Allergische Alveolitis: symptomen en behandeling
dossier
Extrinsieke Allergische Alveolitis (EAA) is een longziekte die ontstaat door een allergische reactie op stoffen die je inademt, zoals uitwerpselen van vogels, schimmels of hout. Vooral mensen die werken in de landbouw, met dieren of in stoffige omgevingen lopen meer risico.
Wat is Extrinsieke Allergische Alveolitis (EAA)?
Extrinsieke Allergische Alveolitis, ook wel overgevoeligheidspneumonitis (HP) genoemd, is een zeldzame longaandoening waarbij de longblaasjes ontstoken raken door een allergische reactie op ingeademde organische stoffen, zoals bacteriën, schimmels, dierlijke of plantaardige eiwitten.
De aandoening kan acuut optreden, waarbij de symptomen snel ontstaan en weer verdwijnen na het vermijden van de prikkel. In andere gevallen ontstaat een chronische vorm, met geleidelijke klachten die blijven aanhouden en uiteindelijk kunnen leiden tot blijvende longschade en littekenvorming (longfibrose).
In tegenstelling tot klassieke allergieën zoals hooikoorts of astma, gaat het bij EAA om een diepere immuunreactie in de longen. Herhaalde blootstelling aan de schadelijke stoffen kan leiden tot blijvende ontsteking en onherstelbare schade aan het longweefsel.
Symptomen EAA
Symptomen van EAA kunnen acuut of chronisch zijn. Acute klachten ontstaan binnen enkele uren na blootstelling aan een allergeen en houden meestal enkele uren tot dagen aan, vaak vergelijkbaar met een griepaanval. Chronische klachten ontwikkelen zich langzaam, verergeren geleidelijk en zijn minder duidelijk herkenbaar. Je merkt bijvoorbeeld dat je sneller buiten adem bent, of dat een aanhoudende hoest en toenemende vermoeidheid langzaam erger worden.
Symptomen van acute EAA
- Kortademigheid
- Droge hoest
- Drukkend gevoel op de borst
- Rillingen
- Vermoeidheid
- Koorts
- Spierpijn
Symptomen van chronische EAA
- Kortademigheid, vooral bij inspanning
- Hoest
- Vermoeidheid
- Gewichtsverlies
- Verdikking van vingertoppen of tenen
Oorzaken EAA
EAA ontstaat door het inademen van allergenen die een immuunreactie in de longen veroorzaken. Er zijn meer dan 300 bekende stoffen die EAA kunnen veroorzaken, vooral natuurlijke stoffen. Mensen die werkzaam zijn in de landbouwsector of in contact komen met bepaalde materialen lopen een hoger risico. Ook bewoners van vochtige woningen met schimmelvorming kunnen EAA ontwikkelen.
Stoffen die EAA veroorzaken
- Uitwerpselen en huidschilfers van vogels
- Schimmels die groeien in vochtige huizen, op rottend organisch materiaal zoals nat hooi of compost
- Bacteriën, schimmels en andere micro-organismen
- Bepaalde medicijnen
- Sommige chemicaliën en metalen
- Dierlijke en plantaardige eiwitten
Wie loopt hoger risico op EAA?
Je loopt een verhoogd risico op EAA als je in bepaalde beroepen werkt of regelmatig in contact komt met specifieke allergenen. Er is meer risico als je:
- Op een boerderij werkt (bijvoorbeeld met vee of groentegewassen).
- Met dieren omgaat (zoals dierenartsen, vogel- of pluimveeverzorgers).
- Graan of meel verwerkt of laadt.
- In een zagerij werkt of hout bewerkt.
- Gipsplaten of papier produceert.
- In de metaalbewerking werkt.
- In aanraking komt met uitwerpselen of pluimen van vogels, bijvoorbeeld via beddengoed dat met veren gevuld is.
- Allergenen inademt via luchtbevochtigers, verwarmings- of airconditioningsystemen, of bubbelbaden, vooral als die slecht worden onderhouden.
- Tussen de 50 en 70 jaar oud bent.
Diagnose en onderzoeken EAA
Een arts stelt de diagnose EAA op basis van jouw symptomen, persoonlijke geschiedenis en lichamelijk onderzoek. Vaak wordt er ook gevraagd naar je werk- of woonomgeving om te ontdekken of je bent blootgesteld aan allergenen.
Bij vermoeden van EAA kunnen verschillende onderzoeken worden gedaan:
- Bloedonderzoek: Er wordt een klein bloedmonster afgenomen om te testen op een reactie tegen de allergenen die EAA kunnen veroorzaken.
- CT-scan: Met gedetailleerde beelden van je longen kan de arts zien of er schade is ontstaan.
- Longfunctietesten: Deze testen meten hoe goed je longen werken, bijvoorbeeld door te meten hoeveel lucht je in- en uitademt en hoe goed zuurstof wordt opgenomen.
- Bronchoscopie: Via een klein flexibel buisje dat door neus of mond wordt ingebracht, kijkt de arts in je longen en kan er een monster worden genomen voor verder onderzoek.
Behandeling EAA
Zodra duidelijk is welke stof jouw symptomen veroorzaakt, is het cruciaal deze zo goed mogelijk te vermijden. Dit is de belangrijkste stap om de aandoening onder controle te krijgen. De acute vorm van EAA geneest meestal volledig als je niet meer aan de stof wordt blootgesteld. Soms wordt tijdelijk medicatie voorgeschreven om ontstekingen te verminderen en littekenvorming in de longen te voorkomen.
Als je echter blijft inademen wat de allergie veroorzaakt, verdwijnt EAA niet volledig, ook niet met medicatie. Chronische EAA kan leiden tot blijvende en soms verergerende schade aan de longen, zelfs nadat blootstelling is gestopt. Daarom bestaat de behandeling uit een combinatie van medicijnen en andere therapieën die de ontsteking verminderen, de longfunctie ondersteunen en de zuurstofvoorziening verbeteren, zoals:
- Medicatie: corticosteroïden of immunosuppressiva (bijvoorbeeld prednisone, mycofenolaat of azathioprine) om ontstekingen te remmen, en anti-fibrotische middelen (zoals pirfenidon en nintedanib) om littekenvorming te vertragen.
- Pulmonale revalidatie: ademhalingsoefeningen en fysiotherapie om de ademhaling te verbeteren en de conditie te versterken.
- Zuurstoftherapie: bij ernstige EAA kan extra zuurstof nodig zijn om voldoende zuurstof in het bloed en de weefsels te krijgen, toegediend via een neusbril of masker.
- Longtransplantatie: in geval van ernstige longfibrose kan een longtransplantatie noodzakelijk zijn.
Tips om EAA te voorkomen
Het beste is om allergenen die longontsteking veroorzaken zoveel mogelijk te vermijden. Als je toch in contact komt met mogelijke allergenen, kun je je risico verkleinen:
- Draag bij risicovol werk (zoals met metaal, vogels, hout, papier of graan) altijd een goed masker en andere beschermingsmiddelen. Verlucht je werkplek goed.
- Houd luchtbevochtigers, jacuzzi’s en verwarmings- en koelsystemen proper en onderhoud ze goed.
- Gebruik geen beddengoed gevuld met veren.
- Houd de verblijven van je huisdieren, vooral vogelkooien, proper en draag daarbij een masker.
Bronnen:
Laatst bijgewerkt: juli 2025
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
