Gerelateerde artikels
Een relatie met een narcist? Dit zijn de kenmerken
In dit artikel
Een relatie met een narcist? Dit zijn de kenmerken
dossier
Een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPD) is complex en manifesteert zich op verschillende manieren. Het is geen zwart-wit verhaal: narcisme bevindt zich op een spectrum en kan zich sterk of juist subtiel uiten. In de kern draait het om diepgewortelde patronen van egoïsme en manipulatie, waarbij de gevoelens van anderen vaak worden genegeerd of zelfs gekwetst.
Lees ook: Wat zijn de kenmerken van narcisme?
Narcisme in relaties: hoe herken je het?
© Getty Images
Een relatie met een narcist kan je mentale gezondheid ernstig aantasten. Het is niet altijd makkelijk om meteen te beseffen dat je met een narcist te maken hebt, zeker niet als je in een romantische relatie zit. Vaak vraag je je gaandeweg af of de manier waarop je wordt behandeld wel gezond is.
Kenmerken van een narcistische partner
- Respectloos omgaan met jouw grenzen: Een narcist respecteert vaak alleen zijn eigen behoeften en prioriteiten. Ze lenen bijvoorbeeld geld dat ze nooit terugbetalen of ondermijnen jouw gevoelens en prestaties.
- Onduidelijkheid over de relatie: Ze willen geen vaste definitie van de relatie, maar verwachten wel emotionele, seksuele en intieme aandacht, terwijl ze zelf hun opties openhouden.
- Geen verantwoordelijkheid nemen: Narcisten denken altijd gelijk te hebben en bieden zelden excuses aan. Een discussie voelt vaak als een strijd waarin jij 'de waarheid moet leren'.
- Charmant aan het begin: In de beginfase zijn ze vaak charmant en attent, maar zodra de 'jacht' voorbij is, verandert hun houding en kunnen ze kil en afstandelijk worden.
- Hunkeren naar bevestiging: Ondanks hun zelfverzekerde uitstraling hebben ze vaak een laag zelfbeeld. Ze gebruiken anderen om hun ego te voeden en hun gevoel van macht te versterken.
- Isolatie: Ze isoleren je van je omgeving, letterlijk en figuurlijk. Ze wekken bijvoorbeeld de indruk dat anderen jou niet begrijpen of jouw relaties met anderen niet gezond zijn.
- Verdraaien van discussies en feiten: In een gesprek voel je je vaak verward, onzeker of schuldig. De narcistische partner draait de situatie zó dat jij aan jezelf gaat twijfelen, ook als je eerst zeker was van je standpunt (gaslighting).
- Wisselend gedrag: Ze kunnen je het ene moment bewonderen en het volgende moment negeren, vernederen of bekritiseren.
Lees ook: Love bombing: manipulatietechniek van narcisten
Gaslighting: wanneer manipulatie de realiteit vervormt
Een veelvoorkomende tactiek van narcisten is gaslighting. Hierbij proberen ze je aan jezelf te laten twijfelen door leugens te verspreiden, de waarheid te verdraaien of je gevoelens te bagatelliseren. Het doel is om je onzeker en afhankelijk te maken.
Kenmerken van gaslighting:
- Je voelt je angstiger en minder zelfverzekerd dan voorheen.
- Je vraagt je vaak af of je niet te gevoelig bent.
- Je hebt constant het gevoel dat alles wat je doet fout is.
- Je excuseert je vaak, ook als het niet jouw schuld is.
Lees ook: Gaslighting: de manipulatietechniek van narcisten
Lees ook: De effecten van opgroeien met een narcistische ouder
Wat kan je doen als je in een relatie met een narcist zit?
Een relatie met een narcistische partner is emotioneel uitputtend. Het kan helpen om de volgende stappen te nemen:
- Neem de signalen serieus: herken en erken de narcistische trekken; het ligt niet aan jou.
- Stel duidelijke grenzen: bewaak ze met zelfvertrouwen en durf zonder twijfel nee te zeggen.
- Zoek steun: praat met empathische vrienden en familie die je situatie begrijpen. Vul je emotionele behoeftes ook buiten de relatie in, bijvoorbeeld door goede gesprekken met een vriend(in).
- Breek de relatie af: je kunt een narcist niet veranderen door genoeg liefde of aanpassing. Blokkeer communicatie om jezelf te beschermen tegen pogingen om weer contact te maken.
- Professionele hulp: overweeg therapie om je zelfvertrouwen te herstellen en te leren omgaan met de gevolgen van narcistisch misbruik.
Relatietherapeut Vanessa Muyldermans benadrukt dat partners in een relatie met iemand met narcistische kenmerken vaak onbewust hun eigen behoeftes en grenzen aan de kant schuiven. “Vooral mensen die moeite hebben met het aangeven en bewaken van hun grenzen of die aan zichzelf twijfelen, lopen meer risico in zo’n relatie terecht te komen. Vaak zijn zij zich hier niet van bewust. Daarom is het belangrijk om je eigen kenmerken, behoeftes en motieven voor het kiezen van je partner goed te onderzoeken.”
“Een narcist kan zijn manipulaties alleen gebruiken als jij daar vatbaar voor bent. Door jezelf te versterken en je bewust te worden van je kwetsbaarheden, kun je jezelf beter beschermen, maar wees daarbij mild en lief voor jezelf. Het betekent niet dat je zwak bent, juist vaak juist doordat je empathisch, begripvol en geduldig bent, kom je in deze dynamiek terecht. Wees je bewust van deze mooie eigenschappen en zorg voor zelfliefde en zelfzorg.”
Lees ook: Zo herken je een verborgen narcist
Vanessa Muyldermans is relatietherapeut-seksuoloog. Ze schreef het boek ‘Ziek van liefde’ en maakt en host de podcast ‘Bruut Eerlijk’. Vanessa heeft naast een Master na Master Seksuologie ook een Master in de Criminologie en een bachelor (sociale) verpleegkunde op zak. Ze volgde tevens een vierjarige therapieopleiding van de oplossingsgerichte strekking. Vanessa heeft al jaren haar eigen praktijk waar ze mensen helpt met al hun seksuele, relationele en kinderwensvraagstukken.
Bronnen:
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
