Een gescheurde milt (miltruptuur): een spoedgeval

In dit artikel

Een gescheurde milt (miltruptuur): een spoedgeval
Hoe ontstaat een gescheurde milt?
Symptomen van een gescheurde milt
Diagnose
Behandeling van een gescheurde milt
Leven zonder milt

dossier Een gescheurde milt of miltruptuur wordt meestal veroorzaakt door een krachtige stoot of klap tegen de buik, bijvoorbeeld bij een auto- of fietsongeval. Soms kan de milt ook zonder ongeval ‘spontaan’ scheuren, wanneer hij bijvoorbeeld door een infectie is opgezwollen. Een gescheurde milt kan zeer hevige inwendige bloedingen veroorzaken, die zonder spoedoperatie levensbedreigend kunnen zijn.

Hoe ontstaat een gescheurde milt?

De milt kan scheuren door een lichamelijk letsel:

• Door een harde stoot of klap met een stomp voorwerp aan de linkerkant van de buik. Dit kan gebeuren tijdens een auto-, motor- of fietsongeluk (waarbij men met de buik op het stuur belandt), een val of een sportongeval (zoals tijdens een contactsport), mishandeling (zoals huiselijk geweld), enzovoorts.
• Penetrerende (scherpe) letsels zoals een messteek, schotwond, gebroken ribben…

Soms kan de milt spontaan scheuren. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij een vergrote milt (splenomegalie). Dat is meestal een gevolg van bepaalde infecties (bv. malaria, mononucleosis…), bloedkanker (bv. leukemie of lymfeklierkanker) of een aandoening die het afweersysteem van het lichaam (immuunsysteem) aantast.

Symptomen van een gescheurde milt

Bij een scheur van de milt loopt er bloed in de buikholte. Hierdoor kunnen allerlei klachten optreden, afhankelijk van de omvang en de hevigheid van de bloeding. Bij een spontane scheur en bij een ongeval met een stomp voorwerp kan er onmiddellijk een grote bloeding optreden en kunnen en de klachten vrijwel direct ontstaan, zeker als ook het buitenste kapsel is gescheurd. Bij een lichte kwetsuur of wanneer het kapsel rond de milt nog intact is, waardoor het bloed zich onder dat kapel (subcapsulair) ophoopt, kan het enkele dagen tot zelfs enkele weken duren vooraleer het kapsel scheurt en er bloed in de buikholte terecht komt. Pas op dat ogenblik zullen er klachten optreden.

Mogelijke symptomen van een gescheurde milt zijn:
• Matige tot hevige, doffe pijn in de buikstreek, die kan uitstralen naar de linkerschouder en nek (‘teken van Kehr’).
• Een gespannen, opgezette buik.
• Verschijnselen van shock, omdat de bloeddruk door het bloedverlies daalt en er onvoldoende zuurstof naar vitale organen zoals de hersenen en het hart gaat:
- duizeligheid,
- wazig zien,
- zweten,
- kortademigheid,
- een bleke huid,
- een versnelde hartslag,
- flauwvallen.

Een gescheurde milt met bloeding is een noodtoestand waarin onmiddellijk bloedtransfusies moeten worden toegediend en acuut operatief moet worden ingegrepen om de bloeding te stoppen.
Ook indien u enkele dagen na een ongeval ineens buikpijn krijgt en andere symptomen die op een miltletsel kunnen wijzen, moet u onmiddellijk naar spoedgevallen.

Diagnose

De diagnose zal in eerste instantie gebeuren op basis van de klachten en een lichamelijk onderzoek. Daarbij wordt onder meer gelet op hartslag en bloeddruk, en op externe tekenen die op een inwendig letsel kunnen wijzen, zoals bijvoorbeeld schaafwonden door het fietsstuur in de buik, afdruk van autogordel in de buik, enzovoorts.

Afhankelijk van de omstandigheden en de toestand van de patiënt, zullen bijkomende onderzoeken gebeuren om de precieze lokalisatie en de ernst van het miltletsel en van de bloeding te kunnen vaststellen.

• Röntgenfoto’s van de buik en de borst
• Echografie
• CT-scan van de buik, indien mogelijk met contrastvloeistof
• Eventueel bloedonderzoek
• In heel dringende gevallen kan bij een patiënt in shock (niet stabiele hartslag en bloeddruk) en/of waarbij gevreesd wordt dat meerdere organen beschadigd zijn, onmiddellijk een open buikoperatie (laparotomie) gebeuren om de preciese schade te kunnen beoordelen en onmiddellijk de nodige maatregelen te kunnen treffen.

Behandeling van een gescheurde milt

Het type behandeling is afhankelijk van diverse factoren: de oorzaak van het miltletsel (een schot- of steekwonde, een stompe verwonding, een ‘spontane’ scheur), de aard en ernst van het letsel, de ernst van het bloedverlies, of er ook andere organen (bv. lever, nieren…) zijn beschadigd, en de toestand van het slachtoffer (al dan niet stabiele hartslag en bloeddruk, al dan niet bewusteloos).

Afwachten en opvolgen
Bij een licht letsel aan de milt met geen of minieme verschijnselen (omdat het kapsel van de milt bijvoorbeeld nog intact is) en een stabiele hartslag en bloeddruk (hemodynamisch stabiele patiënt), kan de arts beslissen om af te wachten of de milt spontaan herstelt. U zult dan waarschijnlijk enkele dagen tot een week in het ziekenhuis moeten blijven om de evolutie nauwgezet op te volgen.
Indien nodig zult u wel bloedtransfusies krijgen om het bloedverlies te compenseren.

Nadat u het ziekenhuis hebt verlaten, mag u enkele weken geen fysieke inspanningen leveren en gedurende een drietal maanden geen sport beoefenen. Bij toenemende buikpijn of ademhalingsproblemen, moet u onmiddellijk naar spoedgevallen voor onderzoek.

coiling- bron afb: www.nvvn.org/

Stoppen van de bloeding
Wanneer de bloeddruk en de hartslag stabiel zijn (hemodynamisch stabiele patiënt) en wanneer er geen andere letsels zijn, kunnen de meeste miltrupturen niet-operatief behandeld worden, zonder dat de milt moet verwijderd worden.
Dat gebeurt via angiografie en embolisatie van de bloedvaten. Daarbij wordt via de lies een katheter naar de milt gebracht en worden zogenaamde ‘coils’ of ‘gelfoam’ ingebracht om de beschadigde bloedvaten gedicht (embolisatie). Coils zijn flexibele platina draadjes die in het vat opkrullen. Gelfoam is een gelatinespons die het bloedvat afsluit.

Operatie van de milt
Soms is een operatie nodig. Dat is onder meer het geval bij:
• een ernstig of hooggradig miltletsel;
• wanneer de bloeddruk en de hartslag niet stabiel zijn (hemodynamisch instabiele patiënt);
• wanneer de patiënt reeds veel bloed heeft verloren of wanneer de bloeding niet kan gestopt worden en reeds veel bloedtransfusies zijn toegediend;
• wanneer meerdere organen beschadigd zijn;
• bij een spontane miltruptuur als gevolg van infectie of kanker;
• bij bejaarde patiënten.

Indien mogelijk zal de milt zo veel mogelijk gespaard worden of slechts gedeeltelijk verwijderd worden.
• Het miltkapsel kan via een kijkoperatie worden gehecht (splenorafie), of in een kunststoffilm of –net gewikkeld worden, waardoor een soort kapsel wordt gevormd.
• Wanneer een splenectomie moet worden verricht is een autologe transplantatie van een stukje milt aangewezen, met name bij kinderen.

Lees ook: Splenectomie: verwijderen van de milt

Leven zonder milt

Men kan perfect leven zonder milt. Mensen die geen milt hebben, zijn echter zeer kwetsbaar voor bloedstollingsproblemen en voor infecties, die zeer ernstig (‘fulminant’) kunnen verlopen. Dit heet een Post Splenectomie Sepsis (PSS) of Overwhelming Post Splenectomy Infection (OPSI). Ze moeten dan ook levenslang speciale maatregelen nemen om zich daartegen te beschermen.

Lees ook: Leven zonder milt of met een slecht werkende milt (asplenie)

BRONNEN
www.traumato.ehealth.be/m/lib/download/132:nl
www.traumaprotocol.nl/index.php/stobuik/87-miru
www.traumaprotocol.nl/index.php/stobuik/59-nier-trauma
www.surgeryassistant.nl/artikel.php?actie=17&Anumberid=223
www.ntvg.nl/artikelen/conservatieve-behandeling-van-een-spontane-miltruptuur-bij-een-pati%C3%ABnt-met-de-ziekte-van/volledig
www.ntvg.nl/artikelen/angiografie-en-embolisatie-van-bloedingen-na-stomp-buik-bekkenletsel/volledig
www.ntvg.nl/artikelen/succesvolle-behandeling-van-miltbloedingen-met-behoud-van-de-milt-door-selectieve/volledig
www.belsurg.org/uploaded_pdfs/bast/2008fberrevoet_milt.pdf
www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ruptured-spleen/basics/definition/CON-20029359?p=1
www.nlm.nih.gov/medlineplus/spleendiseases.html