Appendicitis of blindedarmontsteking: symptomen en behandeling

dossier De appendix is een aanhangsel van de blindedarm, onderaan in de buik bij de overgang van de dunne naar de dikke darm. De appendix is tussen 2 en 20 cm lang, ongeveer zo dik als een potlood en bestaat voornamelijk uit lymfeweefsel. De functie van de appendix is niet duidelijk, wellicht is die functie in de loop van onze evolutie verloren gegaan. Mogelijk speelt hij wel een rol in de ontwikkeling van ons immuunsysteem.

Appendicitis: ontstoken appendix

De appendix kan ontstoken raken - men spreekt dan van een appendicitis - en dan moet hij doorgaans worden verwijderd. De aandoening treft ongeveer 7% van de bevolking. Ze kan op alle leeftijden voorkomen, maar vooral tussen 5 en 24 jaar, met een piek rond 6 jaar.

Lees ook: Buikpijn: wanneer moet je denken aan blindedarmontsteking (appendicitis?)

Belang van juiste diagnose

De symptomen van een ontstoken appendix kunnen sterk uiteenlopen en zijn niet altijd duidelijk herkenbaar. Vooral bij kinderen bij wie de ziekte zeer snel kan evolueren, bij ouderen bij wie de symptomen minder duidelijk zijn, en bij zwangere vrouwen kan de diagnose moeilijk zijn. Een zorgvuldige opsporing is nochtans belangrijk, vooral bij een accute appendicitis die dreigt open te barsten (perforeren). Ongeveer 5 op 100 perforaties lopen immers fataal af. Gelukkig zijn ze zeldzaam. Soms vermoedt men een appendicitis terwijl die er niet is en worden mensen nodeloos geopereerd. Dit is eveneens een ongelukkige situatie. Elke operatie houdt immers een klein, maar toch reëel risico in. Het probleem is dus dat men bij appendicitis tijdig moet ingrijpen, maar tegelijk moet vermijden dat mensen nodeloos onder het mes passeren.

Lees ook: Nog vaak onnodige blindedarmoperaties

Symptomen appendicitis

• hevige buikpijn, in het begin in de buurt van de navel, later rechtsonder in de buik. Soms bevindt de appendix zich echter op een andere plaats en kan de pijn ook elders opduiken.
• misselijkheid, soms braken, lichte koorts en diarree
• na enkele uren treedt ook pijn op bij het aanraken van de buik
  
  

Als de arts een appendicitis vermoedt, zal hij eerst andere mogelijke oorzaken van buikpijn (zwangerschap, darminfectie…) proberen uit te sluiten en eventueel bijkomende onderzoeken verrichten, zoals:

• Bloedonderzoek om na te gaan of er een ontsteking is
• Urineonderzoek om andere oorzaken (zoals zwangerschap, blaasontsteking, enz.) uit te sluiten
• Een echografisch onderzoek: dit is een veilige techniek, waarbij men zeer gericht op de plaats van de pijn kan onderzoeken. Een echografie is echter moeilijk bij dikke mensen of wanneer er sprake is van veel darmgas.
• Röntgenonderzoek: wordt nog vaak uitgevoerd maar is meestal overbodig indien een echografie wordt gedaan
• CT-scan: alleen aangewezen indien de echografie geen uitsluitsel geeft
• Een laparoscopie : bij deze kijkbuisingreep kan men via een kleine insnijding heel de buikholte inspecteren. Dit is vooral interessant voor het onderzoek bij vrouwen vermits sommige klachten niets met een vermeende appendicitis te maken hebben, maar wel het gevolg zijn bv. van aandoeningen van de eierstokken, de baarmoeder of andere problemen in het kleine bekken.

Lees ook: Laparoscopie

Behandeling

Bij een beginnende appendicitis met milde symptomen kunnen antibiotica alleen soms volstaan als behandeling, maar meestal is een operatie nodig. Dit moet zo snel mogelijk na het opduiken van de eerste symptomen gebeuren, zeker bij kinderen, om te vermijden dat de appendixwand openbreekt en de inhoud in de buikholte terecht komt. Dit kan een levensbedreigende ontsteking van het buikvlies veroorzaken.

Afhankelijk van de ernst van de ontsteking zal de chirurg een klassieke operatie dan wel een kijkoperatie uitvoeren. Na vier à vijf dagen mag men normaal het ziekenhuis verlaten. Het herstel duurt maximaal enkele weken.

Lees ook: Video: Appendicitis

Operatie

Bij de operatie wordt de blindedarm opgezocht, vrijgemaakt en verwijderd. De operatie zelf kan door middel van een kleine snee rechts in de onderbuik of door middel van een kijkoperatie worden uitgevoerd. Bij twijfel kan ook een snee midden in de onderbuik worden gebruikt. Daarbij kan een eventueel andere oorzaak van de pijnklachten worden opgespoord en behandeld. Welke methode zal worden gekozen is van vele factoren afhankelijk, onder andere van de ernst van de ontsteking, van de voorkeur van de operateur, et cetera.

Soms is rondom de ontstoken blindedarm al zeer veel verkleving en afdekking door darmlissen ontstaan. Dit is soms bij het onderzoek als een weerstand in de rechteronderbuik te voelen. Men spreekt dan van een appendiculair infiltraat (dit ontstaat meestal na enige dagen ziek zijn en is een natuurlijke reactie van het lichaam). In zo'n geval moet de ontsteking en het infiltraat eerst afkoelen en 'tot rust komen' alvorens zo nodig tot operatie over te gaan (na enige weken bedrust, eventueel antibiotica en geleidelijk herstel gedurende zes tot acht weken en afname van de weerstand). Dit geleidelijk tot rust komen en herstel van de appendix en het infiltraat kan worden gevolgd door op bepaalde tijdstippen de BSE te bepalen en de leucocyten te tellen. Deze zullen dalen. Ook wordt dan op verschillende tijdstippen de buik onderzocht.

Lees ook: Appendicitis: opereren of antibiotica?

Mogelijke complicaties

Het ontstaan van complicaties hangt vaak af van de ernst van de ontsteking. Algemene complicaties, zoals wondinfectie en nabloeding, zijn altijd mogelijk. Soms is er een vertraagde genezing en vertraagd herstel van de darmbewegingen. Bij ernstige ontsteking en buikvocht worden antibiotica toegediend. Bij wondabcessen wordt de huidwond soms weer geopend, zodat goede afvloed van de pus mogelijk is. Het herstel duurt dan meestal langer. Ook kan er enige weken na ontslag een krampende pijn kortdurend worden gevoeld. Dit wordt soms veroorzaakt door verklevingen in de buik waardoor de darmbewegingen kunnen toenemen. Als dit hevige pijn geeft dient de huisarts gewaarschuwd te worden. Soms ontstaat er na de operatie voor appendicitis een abces in de buik. In sommige gevallen verdwijnt dit via de anus, een enkele keer moet dit chirurgisch worden behandeld of kan het onder röntgencontrole worden aangeprikt.

Na de operatie

Na de operatie heeft de patiënt(e) een infuus voor vocht- en medicijntoediening. De darmbewegingen komen geleidelijk weer op gang en de voeding wordt geleidelijk uitgebreid. In het algemeen kan je je na enkele dagen weer normaal wassen en douchen. Na vier tot vijf dagen kan de patiënt(e) meestal worden ontslagen, vaak is dan de normale voeding weer mogelijk.

Na ongeveer zeven dagen kunnen de hechtingen worden verwijderd. Bij echte acute ontsteking met vrij vocht of pus in de buik wordt soms de huidwond opengelaten. Deze wondgenezing duurt dan in het algemeen iets langer.

Het herstel duurt meestal een paar weken. Daarna kunnen de normale werkzaamheden en het werk worden hervat.

Bronnen:
https://www.gezondheidenwetenschap.be
https://www.thuisarts.nl