Lewy body dementie (LBD): tweede oorzaak van dementie

In dit artikel

Lewy body dementie: tweede oorzaak van dementie
Oorzaak van Lewy Body Dementie
Symptomen van Lewy Body
Diagnose
Behandeling

dossier Weinigen kennen Lewy body dementie (LBD), een kruising tussen de ziekte van Alzheimer en Parkinson. Nochtans is Lewy body ziekte de tweede oorzaak van dementie bij ouderen, na Alzheimer.

Deze vorm van dementie (vernoemd naar dr. Friedrich H. Lewy, een collega van dr. Aloïs Alzheimer) werd tot voor kort als een zeldzame vorm van dementie beschouwd. De laatste jaren zijn er aanwijzingen dat deze vorm van dementie meer voorkomt dan werd gedacht. Schattingen lopen dan wel op van 15 tot 20%. Lewy body dementie komt vooral voor bij mensen ouder dan 65 jaar. Bij deze vorm van dementie bestaat er een combinatie van denkstoornissen en bewegingsstoornissen, die ook bij de ziekte van Parkinson voorkomen.

Oorzaak van Lewy Body Dementie

In de hersenen van Lewy body dementiepatiënten bevinden zich zenuwcellen met zogenaamde Lewy bodies of lichaampjes. Dit zijn abnormale eiwitverdikkingen. Deze worden ook aangetroffen bij de ziekte van Parkinson.

Het is niet duidelijk wat de oorzaak is van deze vorm van dementie. Hoewel de aandoening ook wel eens in families voorkomt, is er geen erfelijkheidsfactor bekend van deze ziekte. Er is ook geen verband met vroegere levensstijl of leefgewoonten.

Symptomen van Lewy Body

De symptomen van Lewy body dementie zijn vergelijkbaar met ziekte van Alzheimer en Parkinson, maar er zijn enkele typische verschillen. De ziekte wordt progressief erger en de evolutie kan soms vrij snel verlopen waardoor over een periode van enkele maanden een ernstige dementie ontstaat.

• Lewy body dementie begint over het algemeen met aandachts- en concentratiestoornissen, en moeite met het vinden van woorden. Geheugenproblemen zijn in het begin vaak licht maar nemen met het vorderen van de ziekte toe. Het uitvoeren van praktische handelingen wordt steeds moeilijker.
De verwardheid kan van moment tot moment schommelen, soms zelfs van uur tot uur: het ene moment helder, het andere moment niet aanspreekbaar. Deze wisselingen zijn voornamelijk het gevolg van de wisselingen in volgehouden aandacht. Deze schommelingen zijn kenmerkend voor de ziekte, en komen bijvoorbeeld bij Alzheimer niet voor.

• Motorische problemen, vergelijkbaar met de ziekte van Parkinson: ondermeer vertraagde bewegingen, voorovergebogen houding, stijfheid, soms ook beven in rust of tijdens handelingen, verminderd voetheffen, speekselvloed.
Geneesmiddelen die tegen Parkinson worden gebruikt, hebben meestal weinig effect.

• Spraakstoornis, met een stillere spraak en een verminderde articulatie.

• Visuele hallucinaties: het zien van personen, insecten of ander klein gedierte die er niet zijn, maar die de patiënt vaak erg gedetailleerd kan beschrijven. Dit komt bij de ziekte van Parkinson niet voor.

• Slaapstoornis, ondermeer met bewegen van armen en benen en hard roepen tijdens de Rapid Eye Movement (REM) slaapfase, en met stoornis van het realiteitsbesef bij het ontwaken.

• Stoornis van het autonome zenuwstelsel, met o.m. bloeddrukval bij rechtop staan, duizeligheid, urinaire incontinentie met frequent opstaan om te wateren, overmatig zweten…

Diagnose

De symptomen van Lewy body dementie worden gemakkelijk verward met de ziekte van Alzheimer of de ziekte van Parkinson of een combinatie van beide.
Bij vermoeden van deze aandoening kunnen meerdere onderzoeken uitgevoerd worden.

• Neuropsychologisch onderzoek waarbij ondermeer de reflexen, oogbewegingen, evengewichtsgevoel enz. worden getest, en waarbij allerlei neurologische en psychologische tests worden afgenomen.

• Hersenscans (MR-scan, FDG-PET-scan, ßCIT SPECT)

• Lumbale punctie voor bepaling van biomerkers

Behandeling

Van Lewy body ziekte kunt u niet genezen. Een behandeling kan de symptomen wel verlichten en zo de kwaliteit van het leven verbeteren.
Medicatie kan helpen, maar een belangrijk deel van de behandeling is niet-medicamenteus. U krijgt extra begeleiding van een ergotherapeut, een psychotherapeut en een sociaal werker, om zo lang en zo goed mogelijk thuis te kunnen blijven wonen.

Geneesmiddelen
• Medicijnen tegen de parkinsonverschijnselen (Levodopa) moeten voorzichtig worden gegeven, omdat ze de hallucinaties en de verwardheid kunnen doen toenemen.
• Cholinesteraseremmers, die gebruikt worden bij de ziekte van Alzheimer, kunnen helpen tegen de verwardheid, desoriëntatie en hallucinaties. Sommige patiënten verdragen slechts lage dosis.
• Antipsychotica (tegen hallucinaties) kunnen de Parkinsonverschijnselen versterken en kunnen potentieel gevaarlijk zijn. Indien ze toch nodig zijn, zijn quetiapine en clozapine de enige antipsychotica die eventueel overwogen kunnen worden.
• Clonazepam (Rivotril) kan gebruikt worden tegen verstoorde slaap.

Kinesitherapie
Kinesitherapie met gangrevalidatie, nuttig om valrisico en verstijving van gewrichten tegen te gaan.

Psychologische begeleiding
Psychologische begeleiding om u en uw huisgenoten te leren omgaan met de moeilijkheden van de ziekte.

Ergotherapie
Ergotherapie zodat u zo lang mogelijk thuis kunt blijven wonen.
De hallucinaties die met de ziekte kunnen gepaard gaan, maken het ook voor de omgeving van een patiënt niet makkelijk. Daarom krijgt ook de partner ondersteuning, want die moet zich leren aanpassen aan de moeilijkheden die zich voordoen.