Transiënte globale amnesie (TGA): plots en voorbijgaand geheugenverlies
In dit artikel
Transiënte globale amnesie (TGA): plots en voorbijgaand geheugenverlies
dossier
Plots herinner je je absoluut niets meer van wat er de voorbije uren of dagen is gebeurd. Een complete black-out. Na een paar uur is alles weer normaal. Mensen die dit overkomt, weten vaak niet meer waar ze zijn, wat ze de voorbije uren hebben gedaan, wat ze net hebben gezegd, wie ze net hebben gezien… Ze voelen zich gedesoriënteerd, verward en hulpeloos. Vaak denken ze aan het ergste: een hersentumor, een hersenbloeding (CVA), het begin van de ziekte van Alzheimer…
Als het geheugenverlies plots optreedt en na enkele uren tot een dag weer helemaal verdwenen is, dan is de kans groot dat het om transiënte globale amnesie (TGA) gaat. Dat is een onschuldige aandoening die vanzelf overgaat en waarvoor geen behandeling nodig is. Ontstaat het geheugenverlies geleidelijk, of duurt het langer dan 24 uur, dan is er mogelijk meer aan de hand. Daarom laat je je bij plots geheugenverlies best zo snel mogelijk onderzoeken door je huisarts of op een dienst spoedgevallen, om andere, ernstigere oorzaken uit te sluiten.
Lees ook: Wat is frontotemporale dementie (FTD)?
Symptomen van transiënte globale amnesie (TGA)
© Getty Images
Kenmerken van transiënte globale amnesie (TGA):
- Het geheugenverlies treedt plots op: er zijn vooraf geen tekenen van geheugenverlies.
- Het geheugenverlies is nagenoeg totaal (black-out): je herinnert je niets meer van de gebeurtenissen in de uren, dagen en soms weken voor en tijdens de ‘aanval’.
- Je kunt niets onthouden van wat er de voorbije minuten is gebeurd (episodisch geheugen) en herhaalt voortdurend dezelfde vragen (waar ben ik, wie zijn deze mensen, wat gebeurt er met mij…).
- Geen verstoring van andere vormen van geheugen: je weet nog wie je bent, waar je woont, je herkent familieleden, je kunt normaal praten en dingen benoemen, je kunt een reeks cijfers herhalen… Je kunt ook nog met de fiets of de auto rijden, enzovoort.
- Het geheugenverlies is voorbijgaand: na maximaal 24 uur is het volledig hersteld. Alleen van de uren dat de aanval duurde, herinnert men zich niets meer.
- Geen neurologische uitvals- of prikkelingsverschijnselen (zoals verlamming).
- Er is geen sprake van een voorafgaande hersenschudding, vergiftiging of op epilepsie lijkende verschijnselen.
Lees ook: Hoe je spreekt, kan wijzen op cognitieve achteruitgang
Oorzaken van transiënte globale amnesie (TGA)
De exacte oorzaak van TGA is niet bekend. Vermoedelijk spelen meerdere factoren een rol.
Er zijn aanwijzingen uit hersenscans van patiënten met TGA van een tijdelijk verminderde bloedtoevoer (cerebrale veneuze ischemie) naar hersengebieden die het episodisch geheugen regelen, vooral de hippocampus. Ook zijn er aanwijzingen dat bepaalde zenuwcellen die de hippocampus aansturen tijdelijk minder goed functioneren.
Er lijkt een verband te zijn met migraine, aangezien TGA vaker voorkomt bij mensen met migraine. Toch hebben veel mensen met TGA nooit migraine gehad, en de typische migraineverschijnselen (zoals aura, gevoeligheid voor licht, hoofdpijn…) treden bij TGA niet op.
Lees ook: Het gevoel van watten in je hoofd: wat is brain fog of hersenmist?
Triggers: mogelijke uitlokkende factoren
Sommige omstandigheden kunnen een episode van TGA uitlokken:
- Plotse onderdompeling in koud of heet water
- Hevige fysieke inspanning
- Een Valsalva-achtig manoeuvre (vooroverbuigen en de adem inhouden, bijvoorbeeld bij het knopen van veters of bij braken)
- Een hevige hoestbui
- Acute emotionele stress (bijvoorbeeld door een ruzie, een overlijden, stress op het werk…)
- Heftige seksuele activiteit
- Hevige pijn
- Sommige medische ingrepen (bijvoorbeeld een endoscopie)
- Een sterke ammoniakgeur
Lees ook: Op welke leeftijd moet je stoppen met alcohol drinken om dementie te vermijden?
Risicofactoren
Er zijn voor zover bekend geen risicofactoren zoals hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte of gebrek aan beweging. De enige bekende risicofactor is de leeftijd: TGA komt vooral voor vanaf 50 jaar, al kunnen ook jongere mensen ermee te maken krijgen.
Wie ooit TGA heeft gehad, heeft geen verhoogd risico om het nogmaals te krijgen.
Tests en diagnose: hoe wordt TGA vastgesteld?
Bij plots geheugenverlies laat je je best zo snel mogelijk onderzoeken door je huisarts of op een spoedgevallendienst, om andere, ernstigere oorzaken (zoals beroerte, epilepsie…) uit te sluiten.
- Fysiek onderzoek: De arts controleert de werking van hersenen, zenuwen en spieren met eenvoudige instrumenten zoals een reflexhamer of een ooglampje.
- Geheugentests: De arts zal enkele geheugentests afnemen, zoals het benoemen van voorwerpen en het herhalen van cijferreeksen.
- Beeldvormend onderzoek: Mogelijk worden beeldvormende onderzoeken uitgevoerd om de hersenactiviteit of mogelijke letsels op te sporen. Een EEG (elektro-encefalogram) registreert hersenactiviteit, onder andere om epilepsie uit te sluiten. Een MRI van de hersenen kan letsels of afwijkingen opsporen.
Behandeling van TGA
Transiënte globale amnesie is per definitie tijdelijk: het verdwijnt vanzelf binnen de 24 uur. Er is dus geen behandeling nodig.
Er zijn ook geen blijvende letsels of geheugenproblemen. Het is belangrijk om te weten dat TGA het risico op een beroerte, epilepsie, dementie of de ziekte van Alzheimer niet verhoogt.
Lees ook: De ziekte van Alzheimer: wat zijn de vroege symptomen?
Bronnen:
http://emedicine.medscape.com
www.mayoclinic.com
www.ncbi.nlm.nih.gov
Laatst bijgewerkt: juli 2025
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
