Gerelateerde artikels
Link tussen gehoorverlies en dementie?
In dit artikel
Link tussen gehoorverlies en dementie?
dossier
Onderzoek toont aan dat mensen die een hoorapparaat gebruiken hun risico op dementie kunnen verlagen. Hoorapparaten helpen niet alleen beter horen, maar bevorderen ook sociale betrokkenheid en mentale stimulatie, wat bijdraagt aan een betere cognitieve gezondheid.
Lees ook: Soorten hoorapparaten en hun werking
Wetenschappelijk onderzoek naar gehoorverlies en dementie
In 2017 wees een artikel in het gerenommeerde tijdschrift The Lancet gehoorverlies aan als de belangrijkste vermijdbare risicofactor voor dementie. Dat klinkt zorgwekkend, maar volgens dr. Sebastian Köhler, expert in hersengezondheid, is die conclusie nog te voorbarig. Het bewijs komt voornamelijk uit enkele kleine studies, die gevoelig zijn voor toeval en daardoor geen harde uitspraak toelaten.
Toch zijn er sterke aanwijzingen dat gehoorverlies en dementie met elkaar samenhangen. Mensen die slechter horen, trekken zich vaak terug uit sociale situaties. Minder sociaal contact betekent minder prikkels voor de hersenen, terwijl actief blijven en sociaal contact het risico op dementie juist kunnen verlagen. Een andere mogelijkheid is dat gehoorverlies niet de oorzaak, maar een vroeg teken van dementie is: wanneer hersengebieden die geluid verwerken al vroeg worden aangetast, kan een gehoorapparaat het ziekteproces niet voorkomen.
Een studie uit 2023 gepubliceerd in PubMed bevestigt dat gehoorverlies een belangrijke risicofactor is voor het ontwikkelen van dementie, vooral voor de ziekte van Alzheimer. Gehoorverlies op middelbare leeftijd verdubbelt het risico in vergelijking met andere risicofactoren. Hoewel de exacte biologische mechanismen nog niet bekend zijn, tonen zowel dier- als observatiestudies aan dat gehoorverlies gepaard gaat met een afname van cognitieve functies. Bij mensen met leeftijdsgebonden gehoorverlies worden bovendien verhoogde waarden van het eiwit gefosforyleerd tau gevonden, een eiwit dat samenhangt met Alzheimer.
Daarnaast vergroot gehoorverlies de kans op sociale isolatie, wat cognitieve achteruitgang verder kan versnellen doordat het brein minder wordt gestimuleerd. Recente onderzoeken laten zien dat mensen die een gehoorapparaat dragen hun cognitieve functies beter behouden dan mensen die dat niet doen. Dit wijst erop dat gehoorondersteuning een goede manier kan zijn om cognitieve achteruitgang te beperken.
Toch benadrukken onderzoekers dat er nog te weinig grootschalige, goed opgezette studies zijn om met zekerheid te kunnen zeggen dat het herstellen van het gehoor het ontstaan of verloop van dementie daadwerkelijk kan vertragen. Meer onderzoek is nodig om dit verband definitief te bevestigen.
Waarom gehoorverlies serieus nemen?
Ook al is het verband met dementie nog niet volledig hardgemaakt, gehoorverlies aanpakken blijft belangrijk. Minder horen is gewoon erg vervelend. Het maakt gesprekken lastiger en in het verkeer kan het zelfs gevaarlijk zijn. Bovendien kan onbehandeld gehoorverlies leiden tot frustratie, sociale isolatie en een lagere kwaliteit van leven.
Lees ook: Hoorapparaat: waarom beter niet uitstellen?
Tips om je gehoor te beschermen
Gehoorschade kun je vaak voorkomen met simpele maatregelen:
- Draag oordoppen bij concerten of evenementen.
- Houd afstand van harde geluidsbronnen.
- Gebruik indien nodig af en toe een hoofdtelefoon met noise-canceling.
- Let ook op gehoorbescherming op het werk; je werkgever is hiervoor verantwoordelijk.
Bij ouder worden hoort vaak gehoorverlies, en daar hoef je je niet voor te schamen. Een gehoorapparaat kan enorm helpen, al lost het niet alles op. Belangrijk is vooral om er open over te praten met je omgeving en hulp te zoeken bij een huisarts of audioloog.
Lees ook: Presbyacusis: wat is ouderdomsslechthorendheid?
Tips om je risico op dementie te verminderen
Geen enkele maatregel kan de ontwikkeling van dementie en de ziekte van Alzheimer, met zekerheid voorkomen. Aanpassingen van de levensstijl kunnen het risico echter wel aanzienlijk verkleinen:
- Regelmatige beweging, zoals wandelen, fietsen, zwemmen of krachttraining, houdt je hart, bloedvaten en hersenen gezond.
- Beperk je alcoholgebruik. Te veel drinken kan hersencellen beschadigen.
- Roken vermindert de doorbloeding van je hersenen en verhoogt het risico op dementie. Stoppen helpt op elke leeftijd.
- Blijf mentaal en sociaal actief. Daag je hersenen uit (lees, puzzel, leer iets nieuws) en onderhoud sociale contacten. Dat helpt tegen stress, somberheid en eenzaamheid.
- Zorg goed voor je lichamelijke gezondheid. Houd je bloeddruk, cholesterol, bloedsuiker en gewicht op peil. Eet gevarieerd en gezond, bij voorkeur volgens een mediterraan dieet.
- Laat je ogen en gehoor regelmatig controleren. Draag een bril of gehoorapparaat als dat nodig is, dat ondersteunt je hersenfunctie.
- Draag een helm bij activiteiten met risico op een val of botsing, zoals fietsen of sporten. Vermijd herhaalde hoofdletsels.
Lees ook: Kan de juiste voeding dementie voorkomen?
Conclusie
Het verband tussen gehoorverlies en dementie is complex en nog niet volledig duidelijk. Mogelijk is gehoorverlies een risicofactor, mogelijk een vroeg symptoom. Wat wel vaststaat: goed zorgen voor je gehoor verbetert je kwaliteit van leven, en misschien verklein je er ook nog eens je risico op dementie mee.
Lees ook: Op welke leeftijd moet je stoppen met alcohol drinken om dementie te vermijden?
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
