Gerelateerde artikels
Witte vingers: de ziekte en het fenomeen van Raynaud
In dit artikel
Witte vingers: de ziekte en het fenomeen van Raynaud
dossier
Als je in de winter of bij het manipuleren van diepvriesvoeding direct ijskoude vingers hebt die blauw of wit worden, dan kan het zijn dat je lijdt aan het fenomeen van Raynaud.
Wat is het fenomeen van Raynaud?
Het fenomeen van Raynaud is een vaataandoening waarbij de bloedtoevoer naar de vingers of tenen wordt belemmerd, waardoor je gevoelloze en blauwe of witte vingers of tenen krijgt. Dat gebeurt voornamelijk in koud en vochtig weer, maar ook als je koude voorwerpen aanraakt of heftige emoties ervaart.
Wat zijn de symptomen?
Het verschijnsel begint meestal aan één of enkele vingers (of tenen) en verspreidt zich dan symmetrisch naar andere. De wit of blauwverkleuring is scherp afgelijnd.
In tweede instantie kunnen de vingers of tenen rood worden en opzwellen en tintelen. Soms kan een brandend gevoel ontstaan.
Aan de basis ligt een plots verhevigd samentrekken van de bloedvaten. Men denkt dat in meer dan 80% van de gevallen het gewoon om een versterkte normale reactie op koude gaat. Maar er kunnen ook andere aandoeningen aan de basis liggen, of het kan een eerste symptoom zijn van een minder goede doorbloeding van de aders. Ook sommige geneesmiddelen (bv. betablokkers) kunnen een dergelijke reactie uitlokken.
Lees ook: Waarom hebben vrouwen meer last van koude handen en voeten?
Wat is de oorzaak?
Er zijn twee vormen van het fenomeen van Raynaud. Men spreekt van een primaire RF (PRF) wanneer er geen duidelijke ziekte of oorzaak aan ten grondslag ligt, en van een secundaire vorm (SRF) wanneer dit wel het geval is. Het primaire wordt vaak geassocieerd met migraine bij dames en zal meestal verdwijnen wanneer ze in de menopauze terechtkomen. Het secundair fenomeen is voornamelijk de vaataantasting in het kader van bindweefselziekten. Secundaire Raynaud-fenomenen kunnen ook het gevolg zijn van o.a. arbeidsomstandigheden (drilboor) en bepaalde medicatie. De verschijnselen van een secundair Raynaudfenomeen zijn vaak ernstiger dan die van de primaire vorm.
Meestal begint de aandoening op vrij jonge leeftijd (gemiddeld 14 jaar), zelden na 40 jaar. Het komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Doorgaans gaat het om vrij milde aanvallen. Wanneer de aandoening voorkomt in de familie, is het risico verhoogd. Roken kan de symptomen verergeren of zelfs uitlokken. Wanneer de symptomen voor het eerst optreden na 30 jaar, gepaard gaan met intense pijn en asymmetrisch verloopt (dus niet aan beide handen of voeten), dan is er waarschijnlijk meer aan de hand.
Lees ook: 14 mogelijke oorzaken van gezwollen vingers
Wat kan je doen?
© Getty Images
Lees ook: Wintertenen - Winterhanden (Perniones)
Medische behandeling
Bij ernstige klachten kan de arts vaatverwijdende geneesmiddelen voorschrijven. Omwille van de mogelijke nevenwerkingen moet hiermee voorzichtig worden omgesprongen. Andere vaatverwijdende geneesmiddelen worden soms toegepast, maar zijn minder bestudeerd voor deze aandoening.
In zeer ernstige gevallen kan een operatie worden overwogen waarbij de zenuwen die het samentrekken van de bloedvaten veroorzaken, worden doorgeknipt. Maar over het nut van een dergelijke operatie bestaat in medische kringen geen overeenstemming.
Bronnen:
https://www.hartstichting.nl
https://reumanederland.nl
