Hoe gevaarlijk is de STEC-bacterie?
In dit artikel
Hoe gevaarlijk is de STEC-bacterie?
dossier
De STEC-bacterie haalt de laatste tijd vaak het nieuws vanwege uitbraken via voedsel. Deze zeldzame E. coli-variant kan soms gevaarlijk zijn, vooral voor jonge kinderen, ouderen en kwetsbare mensen. De bacterie is besmettelijk, maar de meeste infecties zijn mild.
Lees ook: E. coli-infecties: van mild tot ernstig
Wat is de STEC-bacterie?
© Getty Images / STEC-bacterie
STEC staat voor ‘Shiga toxin-producing Escherichia coli’. Het is een zeldzame, maar potentieel gevaarlijke variant van de veelvoorkomende E. coli-bacterie, die normaal in de darmen van mensen en dieren voorkomt. De meeste E. coli-stammen zijn onschadelijk en helpen zelfs bij de spijsvertering, maar STEC kan ernstige ziekte veroorzaken. In België worden jaarlijks zo’n 80 tot 130 besmettingen gemeld.
STEC kan zich hechten aan de darmwand en hem beschadigen, wat leidt tot symptomen zoals buikpijn en diarree. Daarnaast produceert de bacterie Shiga-toxine, een giftig eiwit dat in darmcellen kan binnendringen en zich via de bloedbaan verspreidt. Dit toxine kan organen aantasten, waaronder de nieren, en in ernstige gevallen leiden tot complicaties zoals nierfalen.
Lees ook: Dit zijn de 13 meest voorkomende bacteriële infecties
Symptomen bij STEC-infectie
Een STEC-infectie kan geen symptomen veroorzaken, maar soms leidt ze tot milde diarree. In andere gevallen ontstaan bloederige diarree, plotselinge hevige buikkrampen en soms overgeven, meestal zonder koorts. De klachten duren gemiddeld 2 tot 9 dagen en verdwijnen vaak vanzelf.
Bij ongeveer 10% van de besmette personen kan de infectie leiden tot hemolytisch-uremisch syndroom (HUS). Bij kinderen jonger dan 10 jaar is het risico hoger, tot 15%. HUS kan ernstige nierproblemen veroorzaken en vereist medische behandeling. Mogelijke tekenen zijn:
- Minder vaak of niet plassen
- Bleke wangen of bleke binnenkant van de oogleden
- Onverklaarbare blauwe plekken of kleine rode vlekjes op de huid
- Bloed in de urine
- Extreme vermoeidheid of prikkelbaarheid
- Verminderde alertheid of bewustzijn
HUS is een medische noodsituatie. Bel direct de huisarts of ga naar de spoed als bovenstaande symptomen optreden.
Lees ook: Hemolytisch uremisch syndroom (HUS): oorzaak en symptomen
Lees ook: Shigellose: zeer besmettelijke bloederige diarree die resistent is tegen antibiotica
Behandeling STEC-infectie (en HUS)
Bij een STEC-infectie wordt meestal geen antibiotica gegeven, omdat dit de kans op complicaties juist kan verhogen. De meeste symptomen, zoals diarree en buikpijn, gaan vanzelf over binnen enkele dagen. Bij hemolytisch-uremisch syndroom (HUS) ligt de situatie anders. De behandeling is symptomatisch, wat betekent dat de klachten worden behandeld en ondersteund. Patiënten met HUS moeten vaak in het ziekenhuis opgenomen worden, omdat de nieren kunnen uitvallen en er andere ernstige complicaties kunnen optreden. De meeste mensen herstellen binnen enkele weken, maar een klein deel houdt blijvende gezondheidsproblemen of overlijdt aan de gevolgen van HUS.
Lees ook: Mag je verkleurd vlees opeten?
Hoe raak je besmet met de STEC-bacterie?
De STEC-bacterie is besmettelijk, maar verspreidt zich anders dan virussen zoals griep of corona. Overdracht van mens op mens is mogelijk, maar zeldzaam; goede handhygiëne verkleint het risico aanzienlijk. De belangrijkste besmettingsroute is via voedsel: de bacterie komt van nature voor in de darmen van runderen, geiten en schapen, en mensen kunnen besmet raken door:
- rauw of onvoldoende verhit vlees
- producten van rauwe melk, zoals bepaalde kazen
- groenten of fruit die in contact zijn gekomen met besmette mest of water
Bij rauwe melkproducten en kazen is het risico hoger als deze niet voldoende verhit of gerijpt zijn. Voor jonge kinderen en kwetsbare mensen is het veiliger om gepasteuriseerde kazen te kiezen en altijd te letten op goede hygiëne bij bewaren en bereiden.
Lees ook: Wat zijn de risico's van rauwmelkse melkproducten?
Wat is de incubatietijd bij een besmetting met de STEC-bacterie?
De incubatietijd is de periode tussen het moment van besmetting en het optreden van de eerste symptomen. Bij een STEC-infectie duurt dit meestal 3 tot 4 dagen, maar het kan maximaal 14 dagen zijn. Vanaf dat moment ontstaan klachten zoals diarree. Bij sommige patiënten kan HUS optreden tot 2 weken na het begin van de diarree, vooral bij jonge kinderen en ouderen.
Lees ook: Vanaf welke leeftijd mag een kind rauw vlees, vis of kaas eten?
Hoe kan je besmetting voorkomen?
Hier zijn een aantal tips om besmetting met de STEC-bacterie te vermijden:
- Zorg dat iedereen die met voedsel werkt goed geïnformeerd is over veilige voedselbereiding, juiste bewaring en hygiëne, inclusief het gebruik van schoon water.
- Vermijd rauw vlees, vooral bij jonge kinderen. Gehakt vlees moet altijd volledig doorbakken worden.
- Houd voedsel op de juiste temperatuur en bewaar het volgens de regels om de groei van bacteriën te voorkomen.
- Kies bij jonge kinderen of kwetsbare mensen voor gepasteuriseerde kazen.
- Volg de hygiënerichtlijnen op kinderboerderijen en bij contact met dieren. Was altijd je handen na aanraking met dieren of dierlijke producten om overdracht van bacteriën te verminderen.
|
Conclusie Voor de meeste mensen verloopt een STEC-infectie mild of zonder klachten. In sommige gevallen kan de bacterie leiden tot bloederige diarree en, vooral bij kwetsbare groepen, tot ernstige complicaties zoals HUS. Goede hygiëne en het vermijden van rauw vlees of ongepasteuriseerde melkproducten verkleinen het risico aanzienlijk.
|
Bronnen:
Laatst bijgewerkt: september 2025
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
