Wat zijn de heilzame effecten van kruidenthee?

dossier

Een kruidenthee is in de echte zin van het woord eigenlijk geen thee omdat hij geen theïne bevat. Het is een extractie of een aftreksel dat bekomen wordt door bloemen, blaadjes of wortels van de plant in (heet) water te laten trekken met als bedoeling de vluchtige of makkelijk oplosbare stoffen in het water op te lossen. 

Op de drankenlijst van de betere horecazaak of koffiebar vind je deze bereidingen vaak terug onder de noemer infusies. De Fransen noemen ze tisanes, wat toch wel een stuk poëtischer en appetijtelijker klinkt.

Een kopje fytotherapie

123h-rozenbottel-thee-kruiden-10-18.jpg

De fytotheriapie of kruidengeneeskunde waarbij men medicinale kruiden gebruikt om allerlei kwaaltjes te bestrijden of te verhelpen, bestond al in de oudste beschavingen die we kennen. Bij de Egyptenaren bijvoorbeeld, maar ook in Indië, China en Peru.

Het drinken van tisane, infusie of kruidenthee is de ideale manier om te genieten van de heilzame en soms therapeutische effecten van een plant. Op voorwaarde uiteraard dat een dergelijke thee met kwalitatieve en botanische grondstoffen is bereid, en dat de kruiden in hun heel gelaten worden en niet te veel verbrokkeld zijn. Dat laatste is van belang om zo veel mogelijk etherische oliën, die de medicinale eigenschappen bevatten, te behouden. Bij het breken van de plant gaan die voor een deel verloren. (Gedroogde) kruiden die hermetisch verpakt zijn, kan je langer bewaren (tot een jaar) dan kruiden die in zakjes worden verkocht. 

Hoe maak je kruidenthee?

Kruidenthee kan zowel van de verse als de gedroogde plant worden gemaakt. Er zijn eigenlijk drie methodes waarbij je te werk kunt gaan: een infusie, een maceratie of een aftreksel.

1. Infusie: je giet heet water op het (gedroogde) kruid en laat het een aantal minuten trekken. Hetzelfde bereidingsproces dus als bij echte thee.

2. Maceratie: je laat het kruid gedurende een aantal uren trekken in koud water.

3. Aftreksel: je kookt water met het kruid erin gedurende enkele minuten.

Enkele soorten waarvan de efficiëntie vermoedelijk is bewezen

123h-gember-thee-kruiden-10-18.jpg

Aan heel wat soorten kruidenthee worden medicinale eigenschappen toegeschreven. Ze zouden de vertering bevorderen, angsten of stress helpen indijken, of de slaap verbeteren … 

Er wordt nog steeds wetenschappelijk onderzoek verricht om uit te pluizen of die reputatie voor waarheid mag worden aangenomen. Toch zijn er al een vijftal soorten kruidenthee die een bewijs van doeltreffendheid kunnen voorleggen dat minder gaten vertoont. Die willen we eens extra in de verf zetten. Niet alleen omdat daarover al wat meer bekend is, maar ook omdat ze zeer weinig neveneffecten hebben.

1. Gemberthee tegen misselijkheid

Gember heeft de reputatie dat het helpt tegen misselijkheid en braken, dat het de vertering bevordert en dat het werkt als ontstekingsremmer, o.a. bij verkoudheid.

Wetenschappelijk onderzoek heeft aan het licht gebracht dat gember vermoedelijk helpt tegen misselijkheid. Dat het ook een therapeutisch middel zou zijn tegen vermoeidheid en verteringsproblemen is nog niet 100 % bewezen.

Hoe maak je gemberthee? 
Laat 3 gram gedroogde gemberwortel een 20-tal minuten meekoken met een kop water. Filter de gember eruit en doe de thee in een kopje. Drink driemaal per dag een kop na elke maaltijd tot de symptomen verdwenen zijn.

2. Melissethee als angstremmer

Bij melisse zijn de wetenschappelijke bevindingen dat het vermoedelijk helpt tegen angstigheid en dat het slaap bevorderende eigenschappen heeft. Vaak wordt het ook gedronken tegen koortslip (herpes labialis), maar is er nog geen afdoend effect aangetoond dat het tegen dat probleem een remedie vormt.  

Hoe maak je thee van citroenmelisse? 
Laat een 4-tal blaadjes 5 à 10 minuten trekken in heet water.

3. Pepermuntthee tegen prikkelbaredarmsyndroom

Pepermunt is een variant van de kruizemunt en het heeft een milde, zachte smaak. Het kruid staat bekend om zijn digestieve kwaliteiten en zou helpen bij misselijkheid, opgeblazen gevoel en buikkrampen. De actieve bestanddelen - een essentiële olie die rijk is aan menthol, tanine en flavonoïden - zitten vooral in de blaadjes van de plant.
Daarover zeggen de wetenschappers dat het vermoedelijk een efficiënte remedie is tegen prikkelbaredarmsyndroom.

Hoe maak je pepermuntthee?
Laat ongeveer 25 gram blaadjes - verse of gedroogde - 10 minuten trekken in een liter kokend water. Zeef de thee en drink een kopje na elke maaltijd.

123h-valeriaan-kattekruid-thee-kruiden-10-18.jpg
4. Valeriaanthee als slaapmiddel

Valeriaan of kattenkruid is een iets minder bekende plant die vooral gebruikt wordt door mensen die last hebben van inslaapproblemen, angst, prikkelbaarheid, hoofdpijn, depressie, onregelmatige hartslag en beven. Vaak worden aan de plant ook antioxiderende eigenschappen toegeschreven. De werkzame bestanddelen en etherische oliën zitten vooral in de wortel.
De wetenschappelijke bevinding voor dit kruid is dat het vermoedelijk een handje toesteekt bij het inslapen en dat het ook anxiolytische (angstreducerende) eigenschappen bezit. De plant is wel niet compatibel met alcohol, met opioïden (sterke pijnstillers) en met medicamenten die angst verminderen zoals benzodiazepines (bijvoorbeeld valium).  

Hoe maak je valeriaanthee?
Laat 40 à 50 g gedroogde en verbrokkelde wortel meekoken met een liter water gedurende 20 minuten. Filter de thee en drink een glas na elke maaltijd of voor het slapengaan.

5. Brandnetelthee als diuretisch middel

Zelfs de brandnetel, die wij vaak als een vervelend onkruid beschouwen, is een plant met sterke medicinale eigenschappen. Zijn faam heeft veeleer te maken met zijn ontstekingsremmende en pijnstillende werking. Brandnetels zouden een diureticum zijn en daarom ook aangewezen als complementaire behandeling bij jicht.
Wat zegt de wetenschappelijke research hierover? Naar alle waarschijnlijkheid heeft de brandnetel diuretische eigenschappen en is de plant ook doeltreffend bij de behandeling van goedaardige prostaathypertrofie (een vergrote prostaat). Dat brandnetel ook als pijnstiller efficiënt zou zijn, is nog niet bewezen.
In een aantal zeldzame gevallen zijn mensen allergisch aan brandnetelthee.

Hoe maak je brandnetelthee?
Laat 2 à 3 eetlepels gedroogde wortel gedurende 5 à 10 minuten trekken in een kop heet water.

Er is nog meer

Een aantal andere soorten die door sommige onderzoekers worden aangeprezen als heilzaam of therapeutisch zijn kruidenthees op basis van rooibos, rozenbottel, hibiscus en geelwortel (kurkuma).

- Rooibos: door sommigen wordt beweerd dat deze plant het immuunsysteem boost en helpt om kanker te voorkomen. Er wordt ook onderzocht of rooibos heilzame eigenschappen heeft voor het hart en of het kan worden ingezet tegen diabetes.

- Rozenbottel: deze plant is een bron van vitamine C en zou ook wel eens een antioxidant en ontstekingsremmer kunnen zijn. Opgelet echter want bepaalde mensen zijn allergisch voor deze zaaddozen of krijgen er maagklachten van.

- Hibiscus: thee van de hibiscusbloem bevat veel antioxidanten. Enkele beknopte studies toonden ook aan dat het de bloeddruk kan verlagen. Of het ook cholesterol-verlagend werkt, is nog niet voldoende aangetoond op dit moment.
Als je deze thee met mate drinkt, kan dat zeker voor niets kwaad. 

- Geelwortel: mensen gebruiken deze plant wel eens om nierstenen te behandelen, maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat het daarbij een gunstige rol kan spelen. Uit studiemateriaal blijkt dat het bij dieren kan helpen om kanker te voorkomen en ontstekingen te verlichten, maar er is nog geen bewijs dat die effecten zich ook bij de mens manifesteren. Wie in behandeling is met chemotherapie moet zeker voorzichtig zijn met deze thee en doktersadvies vragen vooraleer zelf te gaan experimenteren.

Geen intens gebruik zonder medisch advies

Als je intens gebruik wil maken van een van deze kruidenthees vraag je het best eerst advies aan je arts. Sommige kruidenthees zijn immers niet compatibel met medicatie of supplementen (al dan niet met analoge werking), met behandelingen tegen kanker, of ze worden beter niet in grote hoeveelheden gedronken tijdens de zwangerschap of borstvoeding.

Bronnen
www.kanker.be/voedingssupplementen
www.passeportsante.net
www.webMD.com

auteur: Hilde Deweer, lifestylejournalist
Laatst bijgewerkt: oktober 2021

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram