Gerelateerde artikels
Koffie en leverkanker: wat zegt de wetenschap?
In dit artikel
Koffie en leverkanker: wat zegt de wetenschap?
dossier
Koffie is wereldwijd een van de meest gedronken dranken. Voor veel mensen is een kopje koffie 's ochtends een vast ritueel, en ’s middags helpt het tegen een energiedip. Maar wist je dat koffie ook positieve effecten kan hebben op je gezondheid – in het bijzonder op je lever?
Uit steeds meer wetenschappelijke studies blijkt dat koffiedrinken het risico op leverkanker, en dan vooral hepatocellulair carcinoom (HCC), kan verlagen. Dat staat haaks op wat lang werd gedacht: dat koffie schadelijk zou zijn voor de lever. Wat zegt het onderzoek? En hoe werkt dat beschermende effect precies?
Helpt koffie tegen leverkanker? Wat zegt de wetenschap?
© Getty Images
Een reeks meta-analyses en grote cohortstudies heeft een opvallend verband aangetoond tussen koffieconsumptie en een lager risico op leverkanker:
- Elke extra twee kopjes koffie per dag zouden het risico op leverkanker met 43% verlagen.
- Personen die regelmatig koffie drinken, hebben tot 40% minder kans op hepatocellulair carcinoom (HCC) in vergelijking met niet-drinkers.
- Een dosis-responsrelatie werd vastgesteld: hoe meer koffie je drinkt, hoe lager je risico.
- In de EPIC-studie werd een risicoreductie tot 72% waargenomen bij de grootste koffiedrinkers.
- Ook uit de Amerikaanse Multiethnic Cohort Study bleek een omgekeerde relatie tussen koffieconsumptie en leverkanker, met een daling van 38 tot 41% bij wie meer dan 2-3 kopjes per dag dronk.
- Interessant: zowel cafeïnevrije als gewone koffie bleken gunstig voor de lever.
Deze resultaten komen ook terug in een overzichtsstudie van het gerenommeerde World Cancer Research Fund, die een verlaagd risico op leverkanker koppelt aan een hogere koffieconsumptie.
Waarom beschermt koffie je lever? De werkzame stoffen
Koffie is meer dan alleen cafeïne. De drank bevat meer dan duizend bioactieve stoffen, waaronder antioxidanten en ontstekingsremmende verbindingen die bijdragen aan leverbescherming:
1. Cafeïne remt ontstekingen
- Cafeïne onderdrukt NLRP3-inflammasomen, eiwitcomplexen die betrokken zijn bij ontstekingsprocessen.
- Door deze ontstekingsremming daalt het risico op chronische leverschade, cirrose en HCC.
2. Polyfenolen: cafestol, kahweol en chlorogeenzuur
- Deze stoffen zijn krachtige antioxidanten met anticarcinogene eigenschappen.
- Ook in gedecafeïneerde koffie zijn deze componenten aanwezig, zij het in kleinere hoeveelheden.
3. Paraxanthine en leverfibrose
- Bij de afbraak van cafeïne ontstaat paraxanthine, dat de ontwikkeling van littekenweefsel (fibrose) afremt – belangrijk bij leverziekten zoals hepatitis C of leververvetting (NAFLD).
4. Werking tegen hepatitis B-virus
- Zuren in koffie, zelfs in cafeïnevrije varianten, kunnen het hepatitis B-virus onderdrukken, wat eveneens de lever beschermt.
Met of zonder cafeïne: wat werkt het best?
Hoewel zwarte koffie met cafeïne het sterkste beschermende effect heeft, tonen studies aan dat ook cafeïnevrije koffie gunstig kan zijn voor de lever. De American Association for the Study of Liver Diseases beveelt aan om zowel gewone als deca-koffie te drinken ter ondersteuning van de leverfunctie.
Volgens de Universiteit van Southampton geldt:
- 1 kop koffie/dag ? 20% lager risico op HCC
- 2 koppen/dag ? 35% lager risico
- Tot 5 koppen/dag ? 50% lager risico
Het optimale beschermende effect werd gevonden bij een consumptie van 3 tot 4 kopjes per dag.
Conclusie: is koffie goed voor je lever?
- Koffie heeft ontstekingsremmende en antioxiderende eigenschappen
- Regelmatig koffiedrinken wordt geassocieerd met een lager risico op leverkanker
- Zowel cafeïne als andere stoffen zoals polyfenolen spelen een rol
- Zowel gewone als gedecafeïneerde koffie kan gunstige effecten hebben
- 3 tot 5 kopjes koffie per dag lijkt optimaal voor leverbescherming
Let op: koffie is geen wondermiddel. Een gezonde levensstijl blijft essentieel voor een gezonde lever.
Bronnen:
Susanna C Larsson, Alicja Wolk (2007). Coffee consumption and risk of liver cancer: a meta-analysis. Gastroenterology. May;132(5):1740-5.
Francesca Bravi, Cristina Bosetti, Alessandra Tavani, Silvano Gallus, Carlo La Vecchia (2013). Coffee reduces risk for hepatocellular carcinoma: an updated meta-analysis. Clin Gastroenterol Hepatol.; Nov;11(11):1413-1421.e1.
Jessica L Petrick et al. (2015). Coffee consumption and risk of hepatocellular carcinoma and intrahepatic cholangiocarcinoma by sex: The Liver Cancer Pooling Project. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev.; Jun 30;24(9):1398–1406.
Long-Gang Zhao et al. (2020). Coffee drinking and cancer risk: an umbrella review of meta-analyses of observational studies. BMC Cancer volume 20, 05 February
Bravi F. et al. (2017): Coffee and the risk of hepatocellular carcinoma and chronic liver disease: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. Eur J Cancer Prev, 26(5): 368-377.
Setiawan V.W. et al. (2015): Association of Coffee Intake with Reduced Incidence of Liver Cancer and Death from Chronic Liver Disease in the US Multiethnic Cohort. Gastroenterol, 148(1):118-125.
Bamia C. et al. (2015): Coffee, tea and decaffeinated coffee in relation to hepatocellular carcinoma in a European population: multicentre, prospective cohort study. Int J Cancer, 136(8):1899-908.
Petrick J.L. et al. (2015): Coffee Consumption and Risk of Hepatocellular Carcinoma and Intrahepatic Cholangiocarcinoma by Sex: The Liver Cancer Pooling Project. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 24(9):1398-406.
Lai G.Y. (2013): The association of coffee intake with liver cancer incidence and chronic liver disease mortality in male smokers. Br J Canc.; 109:1344–1351.
Aleksandrova Krasimira et al. (2015). The association of coffee intake with liver cancer risk is mediated by biomarkers of inflammation and hepatocellular injury: data from the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition. The American Journal of Clinical Nutrition. Volume 102, Issue 6, December, Pages 1498-1508
Frank S Fan (2022). Coffee reduces the risk of hepatocellular carcinoma probably through inhibition of NLRP3 inflammasome activation by caffeine. Front Oncol.; Oct 18;12:1029491.
Haitao Guo , Justin B Callaway , Jenny P-Y Ting (2015). Inflammasomes: Mechanism of Action, Role in Disease, and Therapeutics. Nat Med.; Jun 29;21(7):677–687
Poole R, Kennedy OJ, Roderick P, Fallowfield JA, Hayes PC, Parkes J. (2017). Coffee consumption and health: umbrella review of meta-analyses of multiple health outcomes. BMJ.; 359:j5024.
Pauwels EKJ, Volterrani D. (2021). Coffee consumption and cancer risk: An assessment of the health implications based on recent knowledge. Med Princ Pract.; 30(5):401–11.
Ren Y, Wang C, Xu J, Wang S. (2019). Cafestol and kahweol: A review on their bioactivities and pharmacological properties. Int J Mol Sci.; 20(17):4238.
Shi A, Shi H, Wang Y, Liu X, Cheng Y, Li H, et al. (2018). Activation of Nrf2 pathway and inhibition of NLRP3 inflammasome activation contribute to the protective effect of chlorogenic acid on acute liver injury. Int Immunopharmacol. ; 54:125–30.
Zeng J, Wan X, Liu T, Xiong Y, Xiang G, Peng Y, et al. (2021).Chlorogenic acid ameliorates Klebsiella pneumoniae-induced pneumonia in immunosuppressed mice via inhibiting the activation of NLRP3 inflammasomes. Food Funct.;12(19):9466–75.
Saab S. et al. (2014): Impact of coffee on liver disease a systematic review. LiverInt, 34(4):495-504.
Wadhawan M. and Anandt A.C. (2016): Coffee and Liver Disease. J Clin Exp Hepatol, 6(1): 40–46.
Oliver John Kennedy, Paul Roderick, Ryan Buchanan, Jonathan Andrew Fallowfield, Peter Clive Hayes, Julie Parkes (2017). Coffee, including caffeinated and decaffeinated coffee, and the risk of hepatocellular carcinoma: a systematic review and dose-response meta-analysis. BMJ Open. May 9;7(5):e013739.
Dietary Guidelines Advisory Committee. Scientific report of the 2015 Dietary Guidelines Advisory Committee. Washington (DC): USDA, US Department of Health and Human Services.
