Presbyacusis: wat is ouderdomsslechthorendheid?

In dit artikel

Symptomen van ouderdomsslechthorendheid
Oorzaak van ouderdomsslechthorendheid
Diagnose van presbyacusis
Wat kan je doen bij ouderdomsslechthorendheid?

dossier

Veel 50-plussers merken dat hun gehoor achteruitgaat. Ze horen zachte of hoge tonen minder goed en hebben moeite om gesprekken te volgen, vooral in drukke omgevingen of bij achtergrondgeluid zoals muziek of televisie. Dit verschijnsel heet presbyacusis, of ouderdomsslechthorendheid, en ontwikkelt zich vaak zo geleidelijk dat je het zelf nauwelijks merkt.

Presbyacusis is een normaal verouderingsproces van het gehoor. Hierbij neemt vooral het vermogen om hoge tonen te horen af, terwijl lage tonen vaak goed blijven. Daardoor lijkt het soms alsof mensen “wel horen praten, maar niet verstaan wat er gezegd wordt”.

Hoewel presbyacusis een natuurlijk proces is, kan het sociaal en emotioneel belastend zijn. Wie gesprekken moeilijk kan volgen, de telefoon slecht hoort of zich geïsoleerd voelt, doet er goed aan niet te lang te wachten met een gehooronderzoek en eventueel een hoortoestel.

Lees ook: Gehoorverlies: soorten, symptomen en behandeling

Symptomen van ouderdomsslechthorendheid

Presbyacusis uit zich op verschillende manieren:

Je hoort dat iemand praat, maar begrijpt niet altijd wat gezegd wordt
Regelmatig vragen om iets te herhalen
Moeite met verstaan in theaters, bioscopen of drukke ruimtes
Problemen met achtergrondlawaai (meerdere mensen die praten, televisie aan)
Zachte geluiden moeilijk hoorbaar, harde geluiden soms storend
Moeilijkheden om richting van geluiden te bepalen
Eenzijdig gehoorverlies kan het richtinghoren verstoren

Andere klachten die vaak voorkomen:

Oorsuizen of piepen (tinnitus)
Vervormd geluid, dof of scherp
Verlies van hoge tonen
Harde geluiden ervaren als hinderlijk

Lees ook: Ototoxiciteit: tinnitus en gehoorschade door medicatie

Oorzaak van ouderdomsslechthorendheid

Waarom gaat ons gehoor achteruit? "Presbyacusis ontstaat door natuurlijke slijtage van de haarcellen in het binnenoor, vooral in het basilair membraan van de cochlea", legt audioloog Nicolas Norman van Hoorcentrum Orena uit. "Doorheen ons leven worden de haarcellen telkens geactiveerd bij het horen van geluid. De haarcellen die de hoge tonen registreren, bevinden zich aan het begin van de cochlea. Omdat alle geluiden, ook lage tonen, eerst langs deze zone passeren, krijgen deze haarcellen de meeste mechanische belasting."

"Het gevolg is dat de hoge frequenties eerst verminderen, terwijl de lage tonen meestal nog goed bewaard blijven. Dit leidt tot het typische 'ski-slope-audiogram': een dalende curve waarbij de hoge tonen aanzienlijk slechter worden gehoord dan de lage. Deze vorm van gehoorverlies verklaart waarom oudere personen vaak zeggen dat ze mensen wel 'horen praten', maar niet verstaan wat er gezegd wordt. De hoge frequenties dragen immers de medeklinkers en dus de verstaanbaarheid van spraak", aldus Norman.

Presbyacusis ontwikkelt zich altijd geleidelijk. Wie plots weinig of niets meer hoort in één oor, moet zo snel mogelijk een arts raadplegen.

Lees ook: Wat zijn de oorzaken van tinnitus (oorsuizen) en hoe kan je het behandelen?

Diagnose van presbyacusis

Een gehooronderzoek of audiometrie meet de soort en ernst van het gehoorverlies. Belangrijke testen zijn:

Toonaudiometrie: meten van gehoor voor verschillende toonhoogtes en luidheden
Spraakaudiometrie: nagaan hoe goed je woorden kunt verstaan
Richtinghorentest: bepalen waar geluid vandaan komt, belangrijk bij hoortoestelaanpassing
Hersenaudiometrie (BERA/BEAP): meten van zenuwreacties op geluid, detecteert stoornissen in het slakkenhuis en de gehoorzenuw

Het is aan te raden om na je 55e regelmatig een hoortest te doen, zelfs als je nog geen klachten hebt.

Lees ook: Hoe praat je verstaanbaar tegen slechthorenden?

Wat kan je doen bij ouderdomsslechthorendheid?

Gehoorverlies kan leiden tot sociale isolatie en psychische klachten zoals frustratie, wantrouwen of depressieve gevoelens. Vroegtijdige detectie en gehoorrevalidatie kunnen de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren.

Hoortoestellen zijn het belangrijkste hulpmiddel. Ze verbeteren het gehoor en spraakverstaan, ook al herstellen ze het gehoor niet volledig. Vroegtijdig gebruik helpt de hersenen zich aan te passen en vergemakkelijkt communicatie. Moderne toestellen kunnen hoge tonen versterken, achtergrondgeluid filteren en draadloos verbinden met tv of smartphone.

Andere hulpmiddelen en aanpassingen: