Veroorzaken kunstmatige zoetstoffen diabetes?

nieuws Volgens een studie in het gezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift Nature zouden kunstmatige zoetstoffen zoals sacharine, sucralose en aspartaam de samenstelling van de darmflora veranderen en zo suikerziekte kunnen uitlokken.
Israëlische onderzoekers stelden vast dat muizen die suikervervangers te eten kregen, na elf weken minder goed glucose verwerkten en de eerste tekenen van diabetes vertoonden.

Toen de onderzoekers de muizen vervolgens antibiotica toedienden, verdween de glucose-intolerantie – wat suggereert dat een verstoorde darmflora (= de nuttige bacteriën in onze darmen) mogelijk aan de basis lag. Toen de onderzoekers de ‘zieke’ darmflora van muizen die kunstmatige suikers hadden gekregen, overplantten naar muizen met een steriel darmstelsel, kampten ook die muizen meteen met een verhoogde suikerspiegel.
De wetenschappers gingen ook na of hetzelfde gebeurde bij mensen die kunstmatige zoetstoffen gebruiken. Ze gaven 7 vrijwilligers gedurende één week kunstmatige zoetstoffen (saccharine), en stelden inderdaad wijzigingen van de darmflora vast die vergelijkbaar zijn met die bij diabetespatiënten.

Het is de eerste keer dat aangetoond wordt dat kunstmatige zoetstoffen toch gezondheidsnadelen zouden kunnen hebben. Terwijl er tot nu toe een wetenschappelijke consensus bestond dat deze producten, indien ze gebruikt worden zoals aanbevolen, veilig zijn. Vorig jaar publiceerde de Europese Voedselwarenautoriteit (EFSA) bijvoorbeeld nog een rapport over de veiligheid van aspartaam.

Alhoewel het hier om een zeer degelijk onderzoek gaat, kan op basis van dit ene onderzoek niet geconcludeerd worden dat kunstmatige zoetstoffen niet veilig zijn en diabetes zouden kunnen veroorzaken.
Zo stipt de Diabetesliga bijvoorbeeld aan dat het onderzoek in de eerste plaats is uitgevoerd bij labodieren, in een kunstmatige situatie. Deze resultaten kan men niet zomaar doortrekken naar een verband tussen gebruik van zoetstoffen en (type 2) diabetes bij mensen. Hoewel ook een experiment bij mensen werd uitgevoerd, ging het om een zeer klein aantal en kregen ze zeer grote hoeveelheden (120 mg per dag, genoeg om 40 blikjes dieetcola te zoeten). Bovendien nam men gezonde proefpersonen met een normaal gewicht, die een andere darmflora hebben dan personen met overgewicht. Over de effecten bij mensen met diabetes kunnen zeker geen uitspraken gedaan worden.
Het is dus nog te vroeg om aan de alarmbel te trekken. De aanbeveling voor volwassenen om per dag maximaal een halve liter light frisdrank te drinken blijft dus gelden.

Wellicht is extra waakzaamheid geboden bij personen met een verhoogd risico op type 2 diabetes om zeker niet te overdrijven met zoetstoffen. Zoetstoffen en lightproducten volledig bannen is echter voor niemand nodig. Ze kunnen zelfs helpen om minder suiker te eten. Dat verkleint dan weer de kans op overgewicht en zo het risico op type 2 diabetes, zoals grote studies meermaals hebben bewezen.
Ook het Nederlandse Voedingscentrum meent dat de vermeende negatieve effecten niet goed onderzocht zijn. De studie is gedaan op muizen, die absurde hoeveelheden sacharine, aspartaam en sucralose kregen. De resultaten zijn niet consistent met soortgelijke dierproeven en spreken elkaar soms tegen. Daarnaast is onderzoek gedaan met 7 mensen, een aantal dat te laag is om daar wetenschappelijke uitspraken over te doen. Het onderzoek heeft dus geen voorspellende waarde voor het effect op mensen. In een aantal goede studies op mensen zijn geen nadelige effecten gevonden.

Het Voedingscentrum is geen voorstander van light-frisdranken met zoetstof, maar het is beter dan soortgelijke dranken met suikers. Met light-frisdranken krijg je minder energie binnen dan met reguliere producten.