Pijn in de borsten: hinderlijk maar meestal onschuldig
dossier
Veel vrouwen hebben gedurende kortere of langere tijd last van soms heftige pijn in de borsten. Deze pijn kan variëren van een gespannen of irritant gevoel dat een paar dagen per maand aanhoudt tot een voortdurende kwelling. De pijn kan in beide borsten optreden, maar ook alleen in één van beide of in een deel ervan. De pijn kan uitstralen tot in de oksel en de bovenarm. Ongeveer 70% van de vrouwen heeft er in haar leven ooit last van. De klachten kunnen al vroeg in de puberteit ontstaan en tot op hoge leeftijd voortduren. Veel vrouwen denken dan onmiddellijk aan borstkanker. In de overgrote meerderheid van de gevallen gaat het echter om iets heel anders.
Lees ook: Dertig feiten en misverstanden over borstkanker
Mastodynie en mastopathie
De termen lijken op elkaar, maar het zijn geen synoniemen. Mastodynie (pijn) is een symptoom van mastopathie (aandoening in het borstklierweefsel).
Lees ook: Mastopathie: gezwollen en pijnlijke borsten door aandoening borstklierweefsel
Cyclische pijn (gelinkt aan de menstruatie)
Vermindering van de klachten kan optreden bij onderbreking van de cyclus, bijvoorbeeld door zwangerschap, borstvoeding of menopauze (overgang). Daarnaast kan het gebruik van de anticonceptiepil en hormoontherapie rond de overgang de klachten soms verminderen. Niet zozeer de hoogte maar de verhoudingen tussen de hormoonspiegels (van oestradiol, progesteron en prolactine) en de gevoeligheid van het borstweefsel hiervoor spelen een rol. Deze gevoeligheid kan ook worden versterkt door andere factoren zoals stress. Dat vrouwen na de overgang deze pijn ook nog kunnen hebben kan verklaard worden doordat de bijnieren ook vrouwelijke hormonen produceren.
Lees ook: Is buikpijn tijdens de menstruatie normaal?
Behandeling
- Het meest aanbevolen hulpmiddel is Teunisbloemolie (Primrose oil). De aanbevolen dosering is 6 maal per dag 40 mg of 3 maal per dag 80 mg.
- Ook al is cyclische pijn hormonaal bepaald, toch worden hiervoor slechts zelden hormonen voorgeschreven. Voor wordt besloten speciaal tegen de pijn hormonen voor te schrijven, wordt aangeraden eerst 3 maanden af te wachten. De pijn kan spontaan verminderen. De anticonceptie pil kan een goede maatregel zijn tegen de pijn, maar werkt ook wel eens averechts.
- Indien je de pil neemt, kan je proberen of het staken van de pil een gunstig effect heeft. Bij postmenopauzale vrouwen kan substitutietherapie met oestrogenen leiden tot soortgelijke klachten. De kans dat staken of veranderen van medicatie een gunstige invloed heeft op de klachten is bij deze groep wat groter.
- Bij hinderlijke pijn kan je in overleg met je huisarts een pijnstiller (paracetamol) nemen.
- Bij aanhoudende hevige pijn, die de kwaliteit van leven ernstig aantasten, kan de arts gedurende korte tijd een lage dosis van een geneesmiddel voorschrijven dat inwerkt op de hormonen.
- Een goede beha van de juiste maat en vorm die de borst goed ondersteunt, kan nuttig zijn.
- Aanpassing van de voeding, zoals een vetarm dieet, kan soms de klachten verminderen.
Lees ook: Krijg je borstkanker door het dragen van beugelbeha?
Niet-cyclische pijn (niet gelinkt aan de menstruatie)
De pijn wordt niet door hormonen veroorzaakt, maar door iets abnormaals in het borstweefsel. Bij deze vorm van mastalgie heeft de vrouw continu of met tussenpozen pijn in de borst(en).
De pijn is vaak goed lokaliseerbaar, kan zeer hevig zijn en kan variëren van minuten tot dagen en kan soms uitgelokt worden door gerichte druk op een punt in de borst. De pijn komt vaker voor aan één borst.
Er kunnen meerdere oorzaken zijn.
- Een (oude) verwonding of een stoot op de borst.
- Na een punctie of na een operatie.
- Na hevige bewegingen waarbij de borsten te los zitten (bv. tijdens sportbeoefening). Draag dus zeker altijd een sportbeha.
- Een cyste (vochtblaasje) of een weefselknobbel (door de verharding van bind- en klierweefsel in de borst). Deze kan zowel goedaardig als kwaadaardig zijn.
- Een borstontsteking (meestal bij vrouwen die borstvoeding geven).
Lees ook: Knobbeltje in de borst: goedaardige borsttumoren
Lees ook: Slaap je beter wel of beter niet met een beha aan?
Behandeling
Als dergelijke pijn optreedt, is het verstandig de borsten door de huisarts te laten onderzoeken. Bij een vrouw onder de 30 jaar kan de plaats van de pijn met behulp van een echografie worden onderzocht. Vanaf 30 jaar zal de huisarts een borstfoto (mammografie) laten maken.
- Er zijn geen speciale geneesmiddelen tegen deze pijn, al kan paracetamol soms helpen.
- Bij aanhoudende hevige pijn, die de kwaliteit van leven ernstig aantasten, kan de arts gedurende korte tijd tamoxifen voorschrijven. Tamoxifen is een middel dat gebruikt wordt in de behandeling van vrouwen met borstkanker. Tamoxifen heeft een aantal serieuze bijwerkingen zoals diepe veneuze trombose (trombosebeen) en bij langdurig gebruik een verhoogde kans op baarmoederhalskanker. Daarom wordt geadviseerd het niet langer dan 6 maanden te gebruiken.
- Een goede beha van de juiste maat en vorm die de borst goed ondersteunt, kan nuttig zijn.
Lees ook: Meten is weten: hoe bepaalt u uw beha-maat?
Pijn die niet door de borsten wordt veroorzaakt
Deze soort pijn is eigenlijk geen mastodynie, omdat de oorzaak niet van de borsten komt. Pijn aan de borstkas, gewrichtsontstekingen (tussen de ribben en het borstbeen) kunnen de oorzaak zijn. Ook aderontstekingen (tromboflebitis) kunnen pijn geven. Een aderontsteking treedt meestal op aan de buitenzijkant van de borst, soms voel je op de meest gevoelige plek een soort richel (de ziekte van Mondor). Het letsel verkleint spontaan weer na enkele weken.
Behandeling
Als deze pijn optreedt, is het verstandig de borsten door de huisarts te laten onderzoeken. Als de huisarts al duidelijk kan aangeven dat de pijn niet van de borsten afkomt, is geen borstfoto nodig. Deze pijnen zijn niet gevaarlijk en gaan na verloop van tijd weer over.
Lees ook: Daalt het risico op borstkanker door te vermageren?
Bronnen:
www.amc.nl
www.ntvg.nl