Gerelateerde artikels
Lage bloeddruk of hypotensie: oorzaak en behandeling
In dit artikel
Lage bloeddruk of hypotensie: oorzaak en behandeling
dossier
Een lage bloeddruk is vaak onschuldig, maar soms veroorzaakt het klachten zoals duizeligheid of flauwvallen. De oorzaak verschilt per persoon, van uitdroging tot medicatie, en bepaalt ook de behandeling.
Lees ook: Mogelijke oorzaken van duizeligheid
Wat is lage bloeddruk of hypotensie?
Lage bloeddruk is een aandoening waarbij de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de slagaders duwt te laag is. Het wordt ook wel hypotensie genoemd. Bloeddruk wordt gemeten in millimeter kwik (mm Hg). Over het algemeen spreekt men van lage bloeddruk bij een waarde lager dan 90/60 mm Hg. Voor sommige mensen is lage bloeddruk een teken van een onderliggende aandoening, vooral als de bloeddruk plotseling daalt of gepaard gaat met symptomen. Er zijn verschillende vormen van hypotensie:
- Orthostatische hypotensie (posturale hypotensie): Een plotselinge daling van de bloeddruk bij het opstaan na zitten of liggen. Mogelijke oorzaken zijn uitdroging, langdurige bedrust, zwangerschap, bepaalde ziekten en sommige medicijnen. Deze vorm komt vaak voor bij oudere volwassenen.
- Postprandiale hypotensie: Een bloeddrukdaling die 1 tot 2 uur na de maaltijd optreedt. Dit komt vooral voor bij oudere mensen, vooral bij wie al een hoge bloeddruk of de ziekte van Parkinson heeft. De oorzaak ligt in een verminderde werking van het autonome zenuwstelsel, dat automatische lichaamsfuncties zoals hartslag en ademhaling regelt. Tips: eet kleine, koolhydraatarme maaltijden, drink voldoende water en vermijd alcohol.
- Neuraal gemedieerde hypotensie: Een bloeddrukdaling die optreedt na lang staan. Deze vorm komt vooral voor bij jongeren en kinderen en ontstaat door een verstoorde communicatie tussen hart en hersenen.
- Meervoudige systeematrofie met orthostatische hypotensie: Een zeldzame aandoening waarbij het autonome zenuwstelsel wordt aangetast. Hierbij kan de bloeddruk juist zeer hoog worden in liggende positie. Deze aandoening stond vroeger bekend als het syndroom van Shy-Drager.
Lees ook: Duizelig bij het opstaan: oorzaken en tips
Symptomen lage bloeddruk
- Wazig of vervagend zicht
- Duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd
- Flauwvallen
- Vermoeidheid
- Concentratieproblemen
- Misselijkheid of maagklachten
Een plotselinge daling van 20 mm Hg kan al leiden tot duizeligheid of flauwvallen. Grote dalingen kunnen levensgevaarlijk zijn, bijvoorbeeld bij ernstig bloedverlies, infecties of allergische reacties.
Lees ook: Wat moet je doen bij een bloeddrukval?
|
Shock door lage bloeddrukErnstig lage bloeddruk kan leiden tot shock. Symptomen daarvan zijn:
Bel 112 bij symptomen van ernstig lage bloeddruk of shock. De meeste artsen beschouwen bloeddruk pas als te laag wanneer dit klachten veroorzaakt. Heb je vaak last van duizeligheid of val je soms flauw? Ga dan naar je huisarts. Die kan onderzoeken waar het aan ligt en bekijken of aanpassing van je medicatie nodig is. Lees ook: In shock gaan: welk soorten shock zijn er en wat zijn de symptomen? |
Oorzaken lage bloeddruk
Lage bloeddruk kan verschillende oorzaken hebben, waaronder onderliggende gezondheidsproblemen of het gebruik van bepaalde medicijnen. Bloeddruk wordt bepaald door de hoeveelheid bloed die het hart pompt en de weerstand in de slagaders.
‘s Nachts is je bloeddruk meestal het laagst en hij stijgt weer bij het wakker worden. Gedurende de dag varieert je bloeddruk door:
- Lichaamshouding
- Ademhaling
- Voeding en vochtinname
- Medicatie
- Lichaamsbeweging
- Stressniveau
- Tijdstip van de dag
Lees ook: Duizeligheid bij het rechtstaan door een lage bloeddruk
Aandoeningen of toestanden die lage bloeddruk kunnen veroorzaken:
- Zwangerschap: Tijdens de zwangerschap verwijden de bloedvaten zich snel, waardoor de bloeddruk kan dalen. Dit is vooral normaal in de eerste 24 weken. Na de bevalling herstelt de bloeddruk meestal vanzelf.
- Hart- en hartklepaandoeningen: Een hartaanval, hartfalen, klepafwijkingen of een trage hartslag (bradycardie).
- Hormonale aandoeningen (endocrien): Ziekten zoals de ziekte van Addison, lage bloedsuiker (hypoglykemie) of diabetes.
- Uitdroging: Door een tekort aan vocht neemt het bloedvolume af, wat de bloeddruk doet dalen. Oorzaken zijn koorts, braken, hevige diarree, overmatig gebruik van plaspillen of intensief sporten.
- Bloedverlies: Ernstige verwondingen of inwendige bloedingen kunnen leiden tot een gevaarlijke daling van de bloeddruk.
- Ernstige infecties (sepsis): Wanneer bacteriën in de bloedbaan terechtkomen, kan dit leiden tot septische shock, een levensbedreigende bloeddrukdaling.
- Ernstige allergische reactie (anafylaxie): Hierbij daalt de bloeddruk plotseling sterk.
- Tekort aan voedingsstoffen: Een tekort aan vitamine B12, foliumzuur of ijzer kan leiden tot bloedarmoede, wat de bloeddruk verlaagt.
Lees ook: Is een lage bloeddruk tijdens de zwangerschap gevaarlijk?
Medicatie die lage bloeddruk kan veroorzaken
- Bloeddrukverlagende medicijnen: zoals plaspillen (furosemide, hydrochlorothiazide), alfablokkers (prazosine) en bètablokkers (atenolol, propranolol).
- Medicijnen tegen de ziekte van Parkinson: zoals pramipexol en levodopa-preparaten.
- Bepaalde antidepressiva: met name tricyclische middelen zoals doxepine en imipramine.
- Middelen tegen erectiestoornissen: zoals sildenafil (Viagra) en tadalafil, vooral in combinatie met hartmedicatie (nitroglycerine).
Wie loopt meer risico op lage bloeddruk?
Iedereen kan lage bloeddruk krijgen, maar de kans is groter bij:
- Hoge leeftijd: Ouderen (65+) ervaren vaker bloeddrukdalingen bij het opstaan of na het eten.
- Medicatiegebruik: Vooral medicijnen tegen hoge bloeddruk.
- Ziektes: Zoals parkinson, diabetes en hartproblemen.
- Alcohol- of drugsgebruik: Deze kunnen de bloeddruk verlagen.
Diagnose lage bloeddruk
Om te controleren of je lage bloeddruk hebt, doet je dokter een lichamelijk onderzoek en stelt vragen over je medische voorgeschiedenis. Tijdens het onderzoek wordt uiteraard je bloeddruk gemeten. Je kunt je bloeddruk ook thuis bijhouden. Dit helpt om eventuele hoge of lage waarden vroegtijdig te ontdekken. Je zorgverlener kan je daarbij ondersteunen, bijvoorbeeld door:
- Te adviseren welke bloeddrukmeter geschikt is.
- Aan te geven hoe vaak je je bloeddruk moet meten.
- Uitleg te geven bij welke waarden je direct contact moet opnemen met de praktijk.
Een thuismeting van 90/60 mm Hg of iets lager is niet altijd reden tot paniek. Voor sommige mensen is dit een normale waarde, vooral als je geen symptomen hebt.
Lees ook: Hoe meet je zelf je bloeddruk en wat betekent het resultaat?
Andere onderzoeken kunnen helpen de oorzaak van lage bloeddruk te achterhalen:
- Bij bloedonderzoek wordt gekeken naar signalen van andere aandoeningen die lage bloeddruk veroorzaken, zoals een te lage bloedsuikerspiegel (hypoglykemie), een te hoge bloedsuikerspiegel (hyperglykemie of diabetes) of een tekort aan rode bloedcellen (bloedarmoede).
- Een elektrocardiogram (ECG) is een snel en pijnloos onderzoek dat de elektrische activiteit van het hart meet. Sensoren (elektroden) worden op de borst en soms ook op armen of benen geplaatst. Zo kan een ECG onder meer een hartaanval, een te trage of te snelle hartslag aantonen.
- Een kanteltafeltest (tilttest) bekijkt hoe het lichaam reageert op veranderingen in houding. Je ligt vastgemaakt op een tafel die geleidelijk rechtop wordt gezet, waardoor de overgang van liggen naar staan wordt nagebootst. Tijdens de test worden hartslag en bloeddruk gemeten.
Behandeling lage bloeddruk
Lage bloeddruk zonder klachten, of met alleen milde symptomen, hoeft meestal niet behandeld te worden. Als lage bloeddruk wel symptomen geeft, hangt de behandeling af van de oorzaak. Wordt de lage bloeddruk bijvoorbeeld veroorzaakt door een medicijn, dan kan de arts voorstellen om het middel aan te passen of te stoppen. Doe dit nooit zonder eerst met je arts te overleggen.
Als de oorzaak niet duidelijk is of geen specifieke behandeling mogelijk is, richt de aanpak zich op het verhogen van de bloeddruk en het verlichten van symptomen. Afhankelijk van je leeftijd, gezondheid en type hypotensie zijn er verschillende opties:
- Iets meer zout gebruiken. Normaal wordt zout beperkt om een hoge bloeddruk te voorkomen. Bij lage bloeddruk kan iets meer zout echter helpen de druk te verhogen. Overleg altijd met je arts, want te veel zout kan vooral bij ouderen hartproblemen of nierproblemen geven. Ben je vaak duizelig? Gebruik dan een normale hoeveelheid zout. Dit is maximaal 6 gram per dag.
- Voldoende water drinken. Goed gehydrateerd blijven helpt het bloedvolume op peil te houden en voorkomt uitdroging, wat belangrijk is bij hypotensie.
- Steunkousen dragen. Deze elastische kousen verbeteren de bloedstroom van de benen naar het hart en worden vaak gebruikt bij spataderen. Soms kan ook een drukkorset rond de buik (abdominale band) helpen.
Lees ook: Compressiekousen: wat zijn Therapeutisch Elastische Kousen (TEK)?
Medicatie bij orthostatische hypotensie (lage bloeddruk bij opstaan)
- Fludrocortison: verhoogt het bloedvolume.
- Midodrine (Orvaten): vernauwt de bloedvaten, waardoor de bloeddruk bij het staan stijgt.
Tips om een lage bloeddruk te vermijden
Afhankelijk van de oorzaak van je lage bloeddruk kunnen de volgende maatregelen helpen om klachten te verminderen of te voorkomen:
- Drink voldoende water en minder alcohol. Alcohol droogt uit en kan de bloeddruk verlagen, zelfs in kleine hoeveelheden. Water helpt het bloedvolume op peil te houden en voorkomt uitdroging.
- Let op je lichaamshouding. Kom langzaam overeind als je ligt of gehurkt zit. Vermijd zitten met gekruiste benen.
- Krijg je klachten bij het staan? Kruis je benen als een schaar en span ze aan, of zet één voet op een verhoging en leun licht voorover. Dit stimuleert de bloedstroom naar het hart.
- Eet kleine, koolhydraatarme maaltijden. Om een bloeddrukdaling na het eten te voorkomen, kun je beter vaker kleine maaltijden eten met weinig koolhydraten, zoals brood, rijst, pasta of aardappelen.
- Gebruik cafeïne met mate. Eén of twee kopjes koffie of thee bij het ontbijt kunnen je bloeddruk tijdelijk verhogen.
- Beweeg regelmatig. Streef naar minstens 150 minuten matige lichaamsbeweging per week, zoals wandelen, fietsen of zwemmen. Doe daarnaast twee keer per week spierversterkende oefeningen. Vermijd intensieve inspanning bij hitte of hoge luchtvochtigheid.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
