Varicella of windpokken: symptomen en behandeling

dossier Windpokken, waterpokken, wijnpokken, varicella zoster... De aandoening kent veel verschillende namen, maar hoe herken je ze? En vooral: wat is de beste manier om ze te behandelen?

Lees ook: Campagne moet ouders van jonge kinderen alert maken voor meningokokkeninfecties

Zijn windpokken besmettelijk?

123-kind-windpokken-varicella-04-17.jpg
Windpokken zijn erg besmettelijk, en dat vanaf twee dagen voordat de huiduitslag zichtbaar is, totdat de blaasjes ingedroogd zijn. De kans is erg groot dat er al andere kinderen besmet zijn voordat je zelf de windpokken bij jouw kind opmerkt. 

De ziekte wordt veroorzaakt door het varicella zoster virus (VZV), dat via druppels wordt verspreid (bij hoesten of niezen bijvoorbeeld), maar ook het vocht in de blaasjes is heel besmettelijk. Het VZV veroorzaakt ook gordelroos of zona. Als jij als volwassene gordelroos hebt, kan je dus je kind besmetten met windpokken.

Lees ook: Wie moet zich laten vaccineren tegen zona?

Wat zijn de symptomen van windpokken?

  • huiduitslag (rode vlekjes) op de romp die zich verspreidt naar het gezicht en het hoofd. De huiduitslag ontwikkelt zich in enkele uren tot duidelijk zichtbare blaasjes, die na enkele dagen opdrogen en waar dan korstjes op komen. Als het kind er niet aan krabt, vallen de korstjes af zonder littekens achter te laten;
  • koorts;
  • hoofdpijn;
  • hoesten;
  • jeuk.

Lees ook: Jeuk: wat veroorzaakt het en wat kan je er tegen doen?

Zijn windpokken gevaarlijk?

Op de leeftijd van 8 jaar heeft 90 procent van de kinderen in België windpokken doorgemaakt. Kinderen genezen meestal na enkele dagen, zonder enige nawerking. Het is wel belangrijk om niet te krabben, want zo ontstaan er littekens of infecties.


Complicaties

  • Men schat dat er in België jaarlijks ca. 1000 hospitalisaties zijn ten gevolge van windpokken, met 1 à 2 sterfgevallen per jaar. De meeste complicaties en hospitalisaties komen voor bij voorheen gezonde kinderen. In een Belgische studie bij meer dan 500 gehospitaliseerde kinderen met windpokken, waren bacteriële surinfecties, neurologische complicaties (zoals koortsstuipen of een hersenvliesontsteking) en longontsteking de meest frequente verwikkelingen.
  • Pasgeborenen van wie de moeder in de periode rond de bevalling windpokken heeft gekregen, kunnen levensgevaarlijk ziek worden.
  • Voor mensen met een verminderde immuniteit (bij chemotherapie, radiotherapie of een behandeling met corticoïden) kan varicella tot levensgevaarlijke complicaties leiden.

Na genezing ben je levenslang tegen varicella beschermd. Na de infectie blijft het virus echter verborgen in het lichaam aanwezig. Op latere leeftijd kan het terug geactiveerd worden en zona veroorzaken.

Lees ook: Zona of gordelroos: een pijnlijke huiduitslag

Bestaat er een vaccin?

Ja, maar omdat er nog onvoldoende cijfers zijn over de beschermingsduur na vaccinatie heeft de Hoge Gezondheidsraad het vaccin nog niet opgenomen in het basisvaccinatieschema. Zolang windpokkenvaccinatie daar niet toe behoort, kunnen ouders die dit vaccin voor hun baby of kind willen daarvoor niet bij Kind en Gezin, maar enkel bij hun behandelend arts terecht. 


Wie laat zich best wél vaccineren? 

  • Jongeren (16+) en volwassenen (zeker zorgverleners of vrouwen met een kinderwens) die als kind geen windpokken hebben gehad. 
  • Iedereen vanaf de leeftijd van één jaar die geen windpokken heeft gehad en bij wie na contact met het varicella-zostervirus (windpokken of zona) een ernstig verlopende infectie zou kunnen optreden. Vb mensen die een orgaantransplantatie zullen ondergaan, mensen die zullen behandeld worden met immuunonderdrukkende geneesmiddelen en mensen bij wie de milt verwijderd moet worden (electieve splenectomie). De vaccinatie moet dan gebeuren voor de transplantatie en de immuunonderdrukkende behandeling.
  • iemand die als kind geen windpokken heeft gehad en die in contact is gekomen met een geïnfecteerde persoon. De vaccinatie gebeurt dan het best binnen de drie dagen na het contact.

Om te weten of je de windpokken hebt gehad en dus immuun bent, wordt het best een bloedtest gedaan voor je je laat vaccineren. Die bloedtest is gratis. 

Voor een volledige vaccinatie zijn twee dosissen nodig. De eerste dosis mag ten vroegste vanaf de leeftijd van 12 maanden toegediend worden, en wordt bij voorkeur voor de leeftijd van 18 maanden toegediend. De tweede dosis van het varicellavaccin mag ten vroegste 4 à 6 weken na de eerste dosis toegediend worden.

Wie laat zich best niet vaccineren?

  • zwangere vrouwen: zwangerschap wordt het best vermeden tot één maand na vaccinatie;
  • personen met een sterk verminderde immuniteit, bijvoorbeeld door een behandeling met immuunonderdrukkende geneesmiddelen.

Heeft de vaccinatie bijwerkingen?

  • De belangrijkste bijwerking na vaccinatie is lichte koorts. Dit komt vooral voor bij het vierwaardige vaccin (Priorix Tetra Mazelen-Bof-Rubella-Varicella).
  • Wanneer het vierwaardige vaccin (Priorix Tetra) wordt toegediend aan kinderen tussen 1 en 2 jaar, bestaat er een licht verhoogd risico op koortsstuipen in de 7 tot 10 dagen na toediening van de eerste dosis van het vaccin. Deze bijwerking treedt op bij 7 à 9 per 10.000 kinderen. Daarom wordt aangeraden om voor de eerste vaccindosis bij kinderen het monovalente vaccin (Varilrix of Provarivax) te gebruiken.
  • Lichte pijn en zwelling op de injectieplaats komt voor bij een op drie patiënten.
  • Op waterpokken of mazelen gelijkende huidslag (bij 2 tot 6 % van de vaccinaties, vooral met het vierwaardige vaccin).
  • Wanneer een gevaccineerde persoon na vaccinatie huiduitslag krijgt, moet deze elk contact vermijden met mensen met een verminderde immuniteit.

Lees ook: Hoe herken je mazelen en wat als je in contact komt?

Hoe kan je windpokken best behandelen?

Zorg voor een goede algemene hygiëne. Houd de nagels kort en proper en doe het kind eventueel handschoentjes aan. Bij koorts kan je best paracetamol geven (geen ibuprofen/nurofen omdat die ook ontstekingsremmend zijn, geen aspirine voor -15-jarigen). Ontsmet de blaasjes met een 60% alcoholoplossing. Vermijd eosine, maar kies voor een uitdrogend product vb Cytellium, dat bovendien kleurloos is. Vermijd weken in bad en zorg ook dat je kind het niet te warm krijgt, want dat bevordert de jeuk. Eventueel kan je anti-jeukdruppeltjes gebruiken, vb Fenistil. 


Bronnen:
http://www.health.belgium.be
http://www.windpokkeninfo.be
https://www.gezondheidenwetenschap.be

auteur: Sofie Van Rossom, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: november 2022

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram