- dossierDopamine: werking en hoe verhogen?
- dossierWat kan je doen tegen overdreven zweten (hyperhidrosis)?
- dossierOedeem: wanneer zijn gezwollen benen, enkels en voeten gevaarlijk?
- dossierLymfeklierkanker: de ziekte van Hodgkin en non-Hodgkin lymfomen
- dossierWarmte-uitslag of zweetbrand: huiduitslag door zweten
SLE: wat is systemische lupus erythematodes en hoe herken je het?
dossier
Lees ook: Wat is een auto-immuunziekte?
Wat is lupus (SLE)?
Wie krijgt systemische lupus?
Lees ook: Lupus bij vrouwen: symptomen en verhoogd risico op andere ziekten
Wat zijn de symptomen van systemische lupus?
Meest voorkomende symptomen van systemische lupus
- Aanhoudende vermoeidheid (tot 90% van de gevallen): een diepe uitputting die niet in verhouding staat tot de geleverde inspanning.
- Gewrichtspijn en artritis (ongeveer 90%): vooral in de kleine gewrichten zoals vingers, polsen en knieën. Vaak aan beide zijden van het lichaam en zonder misvormingen.
- Lichte tot matige koorts (70 tot 80%): onverklaard en niet gelinkt aan een infectie.
- Huiduitslag (45 tot 65%): typische vlindervormige uitslag over neus en wangen, ook wel "vlindermasker" genoemd – vandaar de naam lupus (Latijn voor wolf).
- Lichtgevoeligheid: rode vlekken kunnen verschijnen op huid die aan zonlicht is blootgesteld.
- Haaruitval (alopecia): soms in plekken, vaak gekoppeld aan ziekteactiviteit.
- Bloedarmoede: komt vaak voor, meestal door chronische ontsteking.
- Gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie).
Andere mogelijke tekenen van lupus
- Neurologische en psychische klachten: ongeveer 30 tot 40% van de patiënten heeft last van cognitieve stoornissen, stemmingsproblemen (angst, depressie), of in ernstige gevallen epileptische aanvallen of psychotische episoden (neuro-lupus).
- Nierproblemen (lupusnefritis): treft 30 tot 50% van de patiënten. Verschijnselen zijn onder andere eiwitverlies via de urine (proteïnurie), bloed in de urine (hematurie), oedeem (vochtophoping) en hoge bloeddruk. Regelmatige controle is nodig om nierfalen te voorkomen.
- Long- en hartproblemen: lupus kan leiden tot pleuritis of pericarditis (pijn op de borst, kortademigheid), en een verhoogd risico op trombose, hoge bloeddruk en hartziekten.
- Spijsverteringsproblemen: verlies van eetlust, misselijkheid, buikpijn.
- Huidproblemen: naast het vlindermasker kunnen er ook discoïde letsels (schilferige plekken), netelroos, blaasjes en het fenomeen van Raynaud (in 20 tot 30% van de gevallen) optreden.
- Andere mogelijke symptomen: frequente aften, spierpijn, of afwijkingen in het bloedbeeld (verminderde rode bloedcellen, witte bloedcellen of bloedplaatjes).
Lees ook: Witte vingers: het fenomeen of syndroom van Raynaud
Oorzaken van lupus

- Genetische aanleg: bepaalde familiale aanleg verhoogt het risico.
- Hormonale factoren: de sterke oververtegenwoordiging bij vrouwen wijst op een invloed van oestrogenen.
- Omgevingsfactoren: blootstelling aan de zon, stress, virale infecties (zoals het Epstein-Barrvirus), roken…
- Bepaalde geneesmiddelen kunnen een medicamenteuze lupus veroorzaken, die meestal omkeerbaar is na stopzetting van de behandeling.
Lees ook: Zwanger worden als je lupus (SLE) hebt
Hoe wordt systemische lupus vastgesteld?
- Een bloedonderzoek met opsporing van antinucleaire antistoffen (ANA), die in meer dan 95% van de gevallen aanwezig zijn.
- Anti-dsDNA- of anti-Sm-antilichamen, die specifieker zijn voor lupus.
- Een verhoogde bezinkingssnelheid en een daling van complementfactoren.
- Een urineonderzoek (voor eiwitten in de urine of bloed in de urine).
- Een nierbiopsie in geval van nierproblemen.
Lees ook: Lupus: Mogelijke problemen tijdens de zwangerschap
Behandeling lupus
- Hydroxychloroquine is vaak de eerstekeuzebehandeling. Het vermindert het risico op herval, verzacht huid- en gewrichtssymptomen en beschermt tegen cardiovasculaire complicaties.
- Corticosteroïden worden gebruikt om ontstekingen snel te onderdrukken tijdens opstoten.
- Soms worden andere immunosuppressiva toegevoegd om de inname van cortisone te beperken: zoals azathioprine, mycofenolaatmofetil, cyclofosfamide, methotrexaat, enz.
- Andere reumamedicijnen kunnen helpen bij gewrichtspijn en ontsteking.
Nieuwe geneesmiddelen tegen lupus
- Belimumab
- Anifrolumab
Lees ook: Lupus en voeding: wat (niet) eten?
Lupus: evolutie en prognose
Lees ook: Mijn verhaal: leven met lupus
Bronnen: