Gerelateerde artikels
Schoorsteenbrand herkennen, blussen en voorkomen
In dit artikel
Schoorsteenbrand herkennen, blussen en voorkomen
dossier
Wanneer het kouder wordt, is een warme kachel of open haard extra gezellig. Maar wist je dat 1 op 3 woningbranden begint met een schoorsteenbrand? Die kan snel ontstaan, maar gelukkig kan je met een paar eenvoudige maatregelen veel ellende voorkomen.
Hoe ontstaat een schoorsteenbrand?
Een schoorsteenbrand kan door verschillende oorzaken ontstaan. Soms is de schoorsteen verkeerd gebouwd, bijvoorbeeld wanneer het rookkanaal te groot of net te klein is, waardoor rook en warmte zich niet goed kunnen verplaatsen. Ook verkeerde brandstoffen gebruiken – brandstoffen die niet geschikt zijn voor jouw toestel, verhoogt het risico. Toch blijft de grootste boosdoener de ophoping van aanslag in de schoorsteenwand. Roet of creosoot kan zich laag per laag opbouwen tot een dikke, brandbare massa. Vooral creosoot is gevaarlijk: het ontstaat bij het verbranden van nat of rot hout en ontbrandt al rond de 500 °C, een temperatuur die in je schouw makkelijk wordt bereikt.
Hoe herken je een schoorsteenbrand?
© Getty Images
Een schoorsteenbrand begint meestal met een opvallend loeiend of bulderend geluid in het rookkanaal wanneer je stookt. Soms zie je ook plots veel rook uit de schoorsteen komen. Dat zijn duidelijke alarmsignalen.
Veel mensen vergelijken het geluid met een zware storm die door het rookkanaal raast. Anderen beschrijven het als een fel loeiend of zuigend geluid: dat is de zuurstof die met kracht naar binnen wordt getrokken om het vuur aan te wakkeren. In ernstige gevallen kan je buiten zelfs vonken of vlammen uit de schoorsteen zien opstijgen.
Daarnaast brengt een schoorsteen niet alleen het risico op brand met zich mee. Wanneer rookgassen niet goed worden afgevoerd, kan er ook CO-gevaar ontstaan. Koolstofmonoxide is geurloos en onzichtbaar, maar kan levensgevaarlijk zijn. Zodra je vermoedt dat de schoorsteen niet goed trekt of dat rook terug in de woning komt, moet je meteen ingrijpen en de ruimte ventileren.
Hoe blus je een schoorsteenbrand?
Krijg je te maken met een schoorsteenbrand, kom dan snel in actie.
- Doof het vuur met zand of zout. Gebruik deze middelen alleen om kleine vlammen in of rond de haard te doven, niet om het rookkanaal zelf te blussen. Gebruik nooit water. Water verandert in grote hoeveelheden stoom, wat je schoorsteen kan doen barsten.
- Sluit de schoorsteenklep en luchttoevoer van de kachel. Heb je een open haard, sluit dan de deurtjes.
- Bel meteen 112 voor hulp.
- Ventileer de ruimte zodat er geen gevaar ontstaat voor CO-vorming (koolstofmonoxide).
Tips: schoorsteenbrand voorkomen
Zorg voor goed en regelmatig onderhoud
Een goed onderhouden schoorsteen is essentieel. Laat je schoorsteen minstens één keer per jaar reinigen door een vakman. Gebruik je je kachel intensief, dan is twee keer vegen per jaar zelfs aangeraden. Tijdens zo’n onderhoud kan de specialist meteen controleren op scheuren en lekkages. Verwarm je op gas? Dan heb je minder roetaanslag, maar laat het rookkanaal toch nakijken tijdens de verplichte onderhoudsbeurt van je gastoestel. Ook bij gas kan de schoorsteen langs buiten verstopt raken, bijvoorbeeld door vogelnesten.
Zorg voor voldoende luchtstroom
Een schoorsteen werkt alleen goed als er voldoende trek is. Vermijd dat vogels zich in de schouw nestelen en verwijder klimplanten, bladeren of steengruis dat de doorgang kan hinderen. Een goede luchtcirculatie in huis is ook belangrijk. Zorg dus voor voldoende ventilatie wanneer je stookt.
Stook verstandig
De manier waarop je stookt, bepaalt in grote mate hoeveel roet en creosoot zich in de schoorsteen ophopen. En precies die ophoping kan een schoorsteenbrand veroorzaken.
- Gebruik alleen brandstoffen die geschikt zijn voor je kachel.
- Verbrand nooit afval en gebruik enkel droog, onbehandeld hout. Geen geverfd hout, spaanplaat, nat hout, papier of karton.
- Plaats geen te grote kachel in een kleine ruimte. Je zal de kachel lager moeten zetten, waardoor de trek vermindert en roetaanslag sneller ontstaat. Bovendien verhoogt dat het risico op CO-vergiftiging.
Houd zand of zout binnen handbereik
Het is slim om altijd een emmer zand of een zakje zout klaar te hebben staan naast je haard of kachel. Mocht er een beginnende schoorsteenbrand ontstaan, kan je daarmee snel ingrijpen. Zout werkt omdat het de zuurstoftoevoer naar de vlammen wegdrukt, waardoor het vuur verstikt. Gebruik deze middelen alleen om kleine vlammen in of rond de haard te doven, niet om het rookkanaal zelf te blussen. En onthoud: blus nooit met water. Een kleine hoeveelheid water verandert razendsnel in een enorme hoeveelheid stoom, wat je schoorsteen kan beschadigen of doen barsten. Leg brandhout ook altijd op een veilige plek, weg van de haard. Een enkele vonk kan al voldoende zijn om een brand te veroorzaken.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
