Urineverlies bij mannen: oorzaken en behandelingen

dossier

Lees ook: Wat zegt je urine over je gezondheid?

Wat is urineverlies bij mannen?

Lees ook: Hoe vaak zou je moeten plassen per dag?

Oorzaken van urineverlies bij mannen

• Met ouder worden neemt de elasticiteit en spierkracht van de blaas af, waardoor de opslagcapaciteit vermindert en onwillekeurige samentrekkingen (urge) kunnen optreden.
• Een vergrote prostaat drukt tegen de urinebuis, wat leidt tot overloopincontinentie. Ook prostaatkanker en de behandelingen daarvan kunnen de sluitspier beschadigen en stress- of urge-incontinentie veroorzaken.
• Chronische blaasontstekingen, stenen of tumoren in de urinewegen kunnen de normale urinestroom blokkeren, waardoor de blaas continu volloopt en druppelsgewijs urineverlies ontstaat.
• Neurologische aandoeningen als Parkinson en multiple sclerose (MS) verstoren de zenuwsignalen tussen blaas en hersenen, wat leidt tot ongewild urineverlies 
• Medicijnen als bloeddrukmiddelen, sedativa, spierverslappers en grote doseringen vitamine C kunnen de blaas prikkelen of de sluitspierfunctie verslechteren.
• Stress, angst of andere emotionele spanningen kunnen de blaaskramp en aandrang verhogen, wat bij gevoelige mannen tot incontinentie kan leiden.

Lees ook: Waarom en hoe moet je je blaas volledig leegplassen?

Symptomen van urineverlies bij mannen

Frequent urineren

Ongewild urineverlies

Gevoel van niet volledig geleegde blaas

Nadruppelen

Lees ook: Moet je je zorgen maken over bloed in de urine (hematurie)?

Diagnose urineverlies bij mannen

• Consultatie bij arts: De uroloog bespreekt de aard en ernst van het urineverlies, je algemene gezondheid en eventuele risicofactoren. Op basis daarvan wordt een eerste inschatting gemaakt.
• Echografie van de nieren en blaas: Met geluidsgolven wordt gekeken naar de bouw en ligging van de urinewegen. Dit onderzoek is pijnloos en wordt uitwendig uitgevoerd.
• Bepaling van het urinair residu: Er wordt gemeten hoeveel urine er achterblijft in de blaas na het plassen. Dit gebeurt meestal met een echografie, soms via een katheter.
• Urineonderzoek: De urine wordt geanalyseerd op tekenen van een infectie of bloed. Een eventuele urinekweek toont aan of er bacteriën aanwezig zijn.
• Plasdagboek: Je houdt gedurende drie dagen bij wanneer en hoeveel je plast, wat je drinkt, en of je urineverlies hebt. Dit geeft inzicht in je dagelijkse plaspatroon.
• Uroflowmetrie: Je plast in een speciaal meettoestel dat de kracht en het verloop van je urinestraal registreert. Het is belangrijk dat je blaas hierbij goed gevuld is.
• Urodynamisch onderzoek (UDO): Dit onderzoek meet de druk in de blaas en de werking van de sluitspier. Het wordt gedaan als er meer informatie nodig is over de oorzaak van het urineverlies.
• Cystoscopie: Met een dunne camera wordt via de plasbuis in de blaas gekeken om afwijkingen op te sporen. Dit gebeurt onder lokale verdoving en duurt meestal maar enkele minuten.
  
  

Lees ook: Oorzaken van sterk ruikende en stinkende urine

Behandelingen en oplossingen voor mannen met urineverlies

• Gedrags- en leefstijlaanpassingen: Bekkenbodemspieroefeningen (Kegel-oefeningen), gewichtsverlies, stoppen met roken, beperken van cafeïne en alcohol
• Blaastraining
• Medicatie: Anticholinergica of beta-3-agonisten (bij overactieve blaas), alfablokkers (bij prostaatklachten)
• Opvangmaterialen en hulpmiddelen: Inlegverbanden (pads) of incontinentiebroekjes speciaal voor mannen, condoomkatheter met opvangzak bij continue lekkage, huidverzorgingsproducten (crèmes, sprays) ter voorkoming van irritatie
• Minimaal invasieve ingrepen: Mannelijke sling (synthetisch bandje onder de plasbuis bij milde tot matige stressincontinentie. Je blijft één nacht ziekenhuis en herstelt binnen enkele weken.)
• Chirurgische ingrepen:
  - Kunstmatige blaassluitspier (AUS): sluitbandje rond de plasbuis met pomp en reservoir; bediening via een pompje in de balzak.
  - Prostaatoperatie: bij een vergrote prostaat wordt obstructief weefsel via de plasbuis verwijderd, waardoor de druk op de blaas afneemt en aandrangincontinentie vaak verbetert.
  
  

Lees ook: Kunnen jongens en mannen beter staand of zittend plassen?

Lees ook: Blaastraining: werkt dat?

© Getty Images / Kegeloefening voor mannen tegen urineverlies Kegeloefening voor mannen met urineverlies (voorbeeld) Leg je neer, bij voorkeur op een stevige matras, tapijt of yogamat. Buig je knieën en zet je voeten een beetje uit elkaar, parallel met je heupen. Kantel je bekken een beetje naar achter en span je bilspieren en onderrug op. Duw je strak gespannen billen omhoog, zodat je dijen en buik een rechte lijn vormen. Hou deze positie een paar seconden vast. Laat langzaam los en ga bijna terug naar je beginpositie. Rol je billen niet helemaal af maar laat ze nog enkele centimeters boven de grond zweven, met behoud van wat spanning. Herhaal deze oefening 5 tot 10 keer en bouw telkens op. Idealiter doe je dit twee keer per week gedurende ongeveer 20 minuten.

Emotionele impact en levenskwaliteit bij urineverlies 

Lees ook: Urineverlies? Kies het juiste incontinentiemateriaal