Behandeling veneuze insufficiëntie: wat helpt bij zware benen en spataders?

dossier Veel mensen negeren de symptomen van veneuze insufficiëntie. Toch geldt: hoe eerder de aandoening behandeld wordt, hoe kleiner het risico op complicaties. Leefstijlaanpassingen, compressiekousen, flebotrope geneesmiddelen die de bloedcirculatie bevorderen, chirurgie... een overzicht van de behandelingen bij veneuze insufficiëntie.

Veneuze insufficiëntie: zware benen, gezwollen voeten, spataders

Veneuze insufficiëntie ontstaat wanneer de kleppen in de aderen van de benen het bloed niet meer correct naar het hart kunnen terugstuwen. Het bloed stagneert in de onderste ledematen. Gevolg: de aderen zetten geleidelijk uit en het bloed dringt door in het omliggende weefsel.

De symptomen uiten zich in zware benen, spataders, oedeem, jeuk of – in ernstigere gevallen – open wonden (veneuze ulcera) of diepe veneuze trombose (DVT).

Raadpleeg een arts bij de eerste symptomen

Veneuze insufficiëntie ontwikkelt zich geleidelijk en kan chronisch worden als ze niet tijdig wordt behandeld. Neem symptomen zoals zware benen, gezwollen enkels, zichtbare spataders, nachtelijke krampen, tintelingen of pijn in de benen na lang staan niet te licht op.

Een vroegtijdige raadpleging van uw huisarts of rechtstreeks bij een fleboloog (specialist in aderziekten) maakt het mogelijk om de ernst van de aandoening te evalueren (via een duplex-echografie) en een passende behandeling op te starten. Vaak zijn leefstijlaanpassingen, het dragen van steunkousen of het nemen van flebotrope geneesmiddelen nodig.

Leefstijl aanpassen

Om de veneuze doorbloeding te verbeteren en de evolutie van de ziekte te beperken, bestaat de eerste behandeling uit het verbeteren van de levensstijl:

• Beweeg regelmatig. Wandelen, zwemmen of fietsen stimuleren de terugkeer van het bloed naar het hart. Vermijd langdurige en herhaalde activiteiten die de aderkleppen plotseling aan een hoge druk blootstellen (zoals intensief gewichtheffen of contactsporten), tenzij onder begeleiding.
• Leg de benen hoger wanneer u ligt (10 à 20 cm), vooral ’s avonds of ’s nachts, door het voeteneinde van het bed te verhogen of een kussen te gebruiken.
• Draag comfortabele kleding. Vermijd te strakke broeken, riemen of sokken die de doorbloeding belemmeren.
• Kies geschikt schoeisel. Vermijd hoge hakken die de veneuze terugstroom vertragen. De hak mag niet hoger zijn dan 3 à 4 cm. Pas op met te smalle schoenen.
• Vermijd overmatige warmte. Heet baden, sauna’s of langdurige blootstelling aan de zon kunnen de symptomen verergeren. Geef de voorkeur aan een koude douche over de benen, beginnend bij de voeten en geleidelijk omhoog tot in de lies.
• Masseer de benen van beneden naar boven om de terugstroom van het bloed naar het hart te bevorderen.
• Behoud een gezond gewicht. Overgewicht verhoogt de druk op de aderen en belemmert de doorbloeding.
• Vermijd roken en beperk alcohol, omdat ze schadelijk zijn voor de vaatgezondheid.
• Draag steunkousen indien je arts dit aanbeveelt. Ze ondersteunen de aderen en verbeteren het dagelijks comfort.

Basisbehandeling: compressietherapie

Compressietherapie is de basisbehandeling van chronische veneuze insufficiëntie, ongeacht de ernst. Ze berust op een uitwendige druk – het sterkst aan de enkel en afnemend naar boven toe – om de terugstroom van het bloed naar het hart te vergemakkelijken en bloedstagnatie te beperken.

De twee belangrijkste vormen van compressie zijn:

• Compressiezwachtels, vooral gebruikt in de acute fase of bij een open been.
• Steunkousen, aangewezen in de chronische fase en vaak preventief of na letsels. Ze worden overdag gedragen en ’s nachts uitgetrokken. De arts bepaalt hoe lang u ze moet dragen, welke maat en welke druk geschikt zijn.

Flebotrope geneesmiddelen: beperkt bewijs

Flebotrope geneesmiddelen, ook wel flebotonica genoemd, versterken de tonus van de vaatwanden en verbeteren de bloedsomloop. Ze worden meestal voorgeschreven als aanvulling op compressietherapie en een aangepaste leefstijl.

Ze zijn bedoeld om symptomen zoals zware benen, pijn, oedeem en ontsteking te verlichten.

Onderzoek toont aan dat flebotrope middelen de klachten slechts matig verlichten en dat het effect van persoon tot persoon sterk varieert. Ze hebben geen bewezen invloed op het genezen van veneuze ulcera.

Veelgebruikte werkzame stoffen zijn diosmine (soms gecombineerd met hesperidine, bv. Daflon®), extracten van rode wijnstok, paardenkastanje (aescine), rutine en andere natuurlijke flavonoïden.

Behandelingen en technieken bij spataders

Wanneer veneuze insufficiëntie verergert of de klachten aanhouden ondanks conservatieve maatregelen, kan een fleboloog verschillende technieken voorstellen om de beschadigde aderen en spataders te behandelen. De keuze hangt af van het type spatader en de locatie.

© Getty Images - Sclerotherapie

Sclerotherapie

Bij sclerotherapie wordt een vloeistof of schuim in de kleine en middelgrote oppervlakkige aderen geïnjecteerd, waardoor ze sluiten en geleidelijk verdwijnen. De behandeling gebeurt poliklinisch onder lokale verdoving en vereist meestal geen opname. Vaak zijn meerdere sessies nodig.

Endoveneuze thermische behandeling: laser en radiofrequentie

Zowel endoveneuze laser als radiofrequentie gebruiken warmte om slecht functionerende hoofdaderen te sluiten. Deze minimaal invasieve technieken, uitgevoerd onder lokale verdoving, vervangen steeds vaker de klassieke chirurgie.

Ambulante flebectomie

Hierbij worden oppervlakkige spataders net onder de huid via kleine incisies verwijderd. De arts maakt kleine sneetjes en verwijdert de aderen met een fijn chirurgisch haakje. Dit gebeurt onder lokale verdoving en het herstel verloopt snel.

Stripping (crossectomie-aderstrippen)

Bij stripping wordt een zieke ader chirurgisch verwijderd via kleine incisies. Tegenwoordig wordt deze techniek in België minder toegepast omdat ze invasiever is, en ze blijft vooral gereserveerd voor complexe gevallen waarbij moderne endoveneuze technieken niet mogelijk zijn.

Bronnen:
https://www.cmvc.be
https://www.uza.be
https://www.uzleuven.be
https://www.chmouscron.be
https://kce.fgov.be
https://www.revmed.ch
https://www.msdmanuals.com
https://my.clevelandclinic.org