Hoger BMI kan veroudering versnellen

Uit een omvangrijke studie onder leiding van de Universiteit Maastricht blijkt dat een hogere body mass index (BMI) gepaard gaat met kortere telomeren, met name bij personen onder de 60 jaar. Telomeerlengte, gemeten in witte bloedcellen, wordt ook wel gezien als signaal voor veroudering. Een BMI-verhoging van 5 staat volgens de onderzoekers ongeveer gelijk aan een 1 jaar oudere biologische leeftijd. De resultaten van de studie zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift American Journal of Clinical Nutrition.

Telomeren zijn de uiteinden van chromosomen, die bij elke celdeling een stukje korter worden. Wanneer de telomeren te kort worden kan een lichaamscel slijtage oplopen en hierdoor niet meer delen of zelfs sterven. Telomeerlengte, gemeten in witte bloedcellen, wordt daarom ook wel gezien als signaal voor veroudering. De onderzoekers vermoeden dat een milde chronische ontsteking en oxidatieve stress van invloed zijn op de snelheid van verkorten van de telomeren. Obesitas gaat gepaard met zo'n milde ontsteking en zou dus de verkorting van de telomeren kunnen versnellen. Het betekent dat een persoon met obesitas kortere telomeren zal hebben dan iemand met een gezond gewicht van dezelfde kalenderleeftijd.

De onderzoekers analyseerden alle beschikbare wetenschappelijke studies om hun vermoeden te staven. Hieruit bleek dat een hogere BMI inderdaad gepaard gaat met een kortere telomeerlengte in witte bloedcellen. Voor alle leeftijdscategorieën samen gaat een verhoging van 1 BMI gepaard met een verschil in telomeerlengte van -4 baseparen. Bij personen onder de 60 jaar is dit effect ongeveer twee keer zo groot: ongeveer -8 baseparen. Een gezond individu heeft jaarlijks een afname in telomeerlengte van 25 baseparen. Dit betekent dat een verhoging van 5 BMI gelijk staat aan een ongeveer 1 jaar oudere biologische leeftijd.

Een hogere BMI gaat dus samen met een kortere telomeerlengte die niet in elke levensfase hetzelfde is. Verder onderzoek op verschillende leeftijden BMI en telomeerlengte moet nu meer zeggen over daadwerkelijke versnelde verkorting, en mogelijk ook over versnelde veroudering, voor elke afzonderlijke levensfase.