Mexicaanse griep (varkensgriep): de meest gestelde vragen

dossier De griep A/H1N1 is een nieuw menselijk virus dat samengesteld is uit een combinatie van genen van verschillende afkomst: het komt gedeeltelijk van varkensvirussen, van een vogelvirus en van een menselijk virus. Dit virus werd voor het eerst vastgesteld in Mexico op 18 maart 2009. De eerste analyses tonen een verband met virussen die bij varkens voorkomen in Noord-Amerika en Europa/Azië.

Wat zijn de symptomen van de griep A/H1N1 ?

De symptomen zijn gewoonlijk vergelijkbaar met de symptomen van de seizoensgriep, dus een plotse koortsopstoot, spierpijn, vermoeidheid en symptomen van de luchtwegen die gepaard kunnen gaan met diarree en het zich onwel voelen.

Waarom zijn de situaties in de Verenigde Staten en Mexico een nieuw probleem ?

De griep A/H1N1, die vastgesteld werd in de Verenigde Staten, Mexico en andere regio’s van de wereld bevat genen die afkomstig zijn van varkens, vogels en mensen, in een combinatie die nooit eerder werd vastgesteld.

Wat is de varkensgriep ?

De varkensgriep is een ernstige besmetting van de luchtwegen bij de varkens die veroorzaakt wordt door een influenzavirus van het type A (griepvirus). De sterftegraad is zwak en de patiënt geneest normaal binnen de 7 tot 10 dagen. Het virus van de varkensgriep komt ook voor bij wild gevogelte, gevogelte, paarden en mensen, maar de overdracht tussen diersoorten is wordt als zeldzaam beschouwd. Tot nu toe heeft men 3 subtypes van het influenzavirus van het type A ontdekt bij de varkens (H1N1, H1N2 en H3N2).

Hoe wordt de griep A/H1N1 overgebracht ?

Het virus van de griep A/H1N1 wordt vooral overgebracht via de lucht met speekseldruppeltjes die vrijkomen door te hoesten of te niezen. Deze druppeltjes, die zich in de lucht verplaatsen, kunnen iemand rechstreeks besmetten via de ademhaling. Via de lucht komen virussen ook terecht op voorwerpen. Iemand kan besmet worden als hij een voorwerp aanraakt waarop zich virussen bevinden en daarna zijn ogen, neus of mond aanraakt. Het speeksel kan ook overgedragen worden door de handen (door de mond af te schermen tijdens het hoesten) via voorwerpen die erdoor aangeraakt zijn.

Kan de griep A/H1N1 behandeld worden ?

Het merendeel van de virussen zijn vatbaar om te reageren op de nieuwe antivirale geneesmiddelen (oseltamivir en zanamivir) en op de oudere antivirale geneesmiddelen (amantadanes). Het nieuwe virus dat vastgesteld werd in de Verenigde Staten en Mexico is gevoelig voor recente antivirale middelen maar bestand tegen amantadanes van de oude generatie.

Wanneer worden de antivirale middelen voorgeschreven ?

De antivirale middelen worden voorgeschreven door een gezondheidszorgbeoefenaar na raadpleging en diagnose, na het verschijnen van de eerste griepsymptomen.

Hoeveel antivirale middelen heeft België in voorraad ?

De voorraad antivirale middelen volstaat momenteel om de besmette bevolking te behandelen. De situatie zal regelmatig opnieuw geëvalueerd worden.

Wat is de incubatieperiode van de griep A/H1N1 ?

De incubatieperiode (de tijd die verstrijkt tussen de besmetting en het optreden van de eerste symptomen) is volgens de huidige kennis 2 tot 7 dagen na de besmetting tot maximaal 10 dagen.

Hoe evolueren de gevallen van overdracht van mens tot mens van het virus van de griep A/H1N1 ?

De overdracht van mens tot mens van personen die terugkomen uit een besmet land zijn momenteel heel zwak. We hebben heel weinig gegevens over deze soort van overdracht. Ze hangt af van de virulentie (het ziekmakend vermogen) van het virus. De samenstelling van het virus evolueert. Het virus wordt van erg nabij gevolgd door de Belgische en internationale overheidsinstanties. De maatregelen kunnen evolueren naargelang van de verspreiding van het virus. Het interministerieel Commissariaat Influenza zal deze maatregelen bekend maken.

Kan ik het virus krijgen door varkensvlees te eten ?

Dit virus wordt niet overgedragen door varkensvlees of producten die afgeleid zijn van varkensvlees te eten. Het virus overleeft het kookproces niet.

Is een arts die een geval van griep A/H1N1 heeft vastgesteld wettelijk verplicht om de firma van de werknemer te verwittigen ?

Vanaf het moment dat de diagnose bij de patiënt is vastgesteld moet contact worden opgenomen met gezondheidsinspecteur van de Gemeenschap. De arts en de gezondheidsinspecteur van de Gemeenschap leggen in wederzijdse overeenstemming afzonderingsprocedures voor de patiënt vast. In dit stadium is er geen wettelijke verplichting om het geval aan de firma bekend te maken. Natuurlijk is het wel aangewezen dat mogelijke contactpersonen worden opgespoord en verwittigd. Elk bedrijf moet zich vooraf voorbereiden op de continuïteit van de activiteiten.

Kan de varkensgriep de mens besmetten ?

Ja. Meestal wordt de varkensgriep overgedragen door rechtstreeks contact met varkens of door zich heel dicht bij varkens te bevinden. Menselijke gevallen van varkensgriep zijn slechts heel zeldzaam vastgesteld sinds de jaren ’50, gewoonlijk bij personen die rechtstreeks worden blootgesteld aan varkens (bijvoorbeeld door te werken in kwekerijen). In Europa zijn sinds 1958 in het totaal 17 gevallen vastgesteld. In de Verenigde Staten is er een besmetting met het virus van de varkensgriep bij de mens vastgesteld bij de recruten van het militair kamp van Fort Dix in New Jersey in 1976. Men vermoedde dat er een verband was, maar dit werd nooit bevestigd. Er heeft echter een grootschalige overdracht van mens tot mens met meer dan 200 besmettingen plaatsgevonden met als resultaat 12 opnames in het ziekenhuis en 1 dode.

Hoe zich beschermen tegen de griep A/H1N1 ?

We raden u aan om:
• elk contact met een zieke persoon te vermijden;
• regelmatig de handen te wassen met zeep (reinigende doekjes met alcohol zijn ook doeltreffend);
• een gezonde levenswijze aan te nemen (genoeg bewegen, gezond eten en voldoende rusten).
• Draag een masker voor uw mond en neus als u in aanraking komt met een patiënt die besmet is door het virus.

Wat doet de overheid om mij te beschermen tegen tegen een eventuele pandemie van de griep A/H1N1 ?

In ons land werden verscheidene maatregelen genomen om de virusverspreiding tegen te gaan. Momenteel omvat dit het activeren van een specifieke structuur die de dreiging uitgaande van dit nieuwe virus van nabij opvolgt onder leiding van de Interministeriële Influenza Commissaris. Er is een gecoördineerde samenwerking tussen de betrokken sectoren en ministeries. Aangepaste informatie wordt verstrekt aan zorgverleners, bevolking en reizigers die terugkeren uit besmette gebieden. Dit gebeurt o.a. via de media, publicaties op de website, uitdelen van folders, mogelijkheid tot contactname met het callcenter. Er wordt gezorgd voor voldoende onderzoeksmogelijkheid in de laboratoria. Het netwerk dat in de winter instaat voor de opvolging van het seizoensgriepvirus blijft verder actief. Dit gaat gepaard met het uitwerken van toepasselijke procedures die worden aangepast naargelang van de huidige wetenschappelijke kennis en nieuwe vaststellingen over dit recente virus. Verder worden de verdelingsplannen van de antivirale middelen en de maskers in werking gesteld.

Welk zijn de verschillende fasen van de WHO ?

Interpandemische periode

Fase 1
Er werden geen nieuwe influenzavirussubtypes gedetecteerd bij mensen. Een influenzavirussubtype dat infectie bij de mens heeft veroorzaakt, kan aanwezig zijn bij dieren. Als het aanwezig is bij dieren, dan wordt het risico op infectie of ziekte bij de mens als laag beschouwd.
Fase 2
Er werden geen nieuwe influenzavirussubtypes gedetecteerd bij mensen. Toch veroorzaakt een circulerend dierlijk influenzavirussubtype een substantieel risico op ziekte bij de mens.

Pandemische alertfase

Fase 3
Menselijke infectie(s) met een nieuw subtype, maar geen mens-op-mensverspreiding, of in uitzonderlijke gevallen overdracht op personen met wie er een nauw contact bestaat.
Fase 4
Kleine cluster(s) met beperkte mens-op-mensoverdracht, maar de verspreiding is erg gelokaliseerd, suggererend dat het virus niet goed aangepast is aan de mens.
Fase 5
Grotere cluster(s), maar de mens-op-mensoverdracht is nog steeds gelokaliseerd, suggererend dat het virus in toenemende mate aangepast is aan de mens, maar het is nog niet volledig van mens op mens overdraagbaar.

Pandemische periode

Fase 6
Pandemie: toegenomen en onderhouden overdracht in de algemene bevolking. Let op: het gaat hier om mondiale criteria. Een overgang naar fase 6 heeft niet noodzakelijk gevolgen voor de situatie in België. Als fase 6 wordt afgekondigd verandert het dagelijkse leven in België niet.

Moet ik een masker dragen om me te beschermen tegen het virus ?

Momenteel zijn we in fase 5 van de WHO. Enkel de beoefenaars van gezondheidsberoepen en personen die vaak en van dichtbij in contact komen met zieken dragen maskers van het type FFP2.

Wat is een masker van het type FFP2 ?

Het masker FFP2 filtert de deeltjes die van buiten naar binnen komen. Het is vooral bestemd voor beoefenaars van gezondheidsberoepen en voor personen die vaak en van dichtbij in contact komen met zieken. Het heeft een filtratiegraad van 95% en alle overheidsinstanties van de hele wereld hebben ervoor gekozen om het uit te delen indien nodig.

Wanneer zou ik een masker moeten dragen om me te beschermen tegen het virus ?

De maskers zullen pas uitgedeeld worden in fase 6 na een beslissing van de gezondheidsinstanties. De maatregelen om zich te beschermen tegen het virus evolueren afhankelijk van de verspreiding van het virus. Het interministerieel Commissariaat Influenza zal deze maatregelen bekendmaken.

Als ik besmet ben tegen het virus, welk soort masker moet ik dan dragen om me te beschermen ?

De chirurgische maskers zijn bestemd voor patiënten die besmet zijn met het virus en hebben als doel de verspreiding van het virus te vermijden.

Lees ook: 101 vragen over de Mexicaanse griep