Gerelateerde artikels
Kaasmolaren: een groeiend tandprobleem bij kinderen
In dit artikel
Kaasmolaren: een groeiend tandprobleem bij kinderen
dossier
Kaasmolaren zijn blijvende kiezen waarvan de beschermende glazuurlaag onvoldoende of slecht is ontwikkeld. Ze hebben vaak een opvallende kaaskleur — van wit-crème tot geel-bruin — en kunnen er hobbelig of poreus uitzien. Door de zwakke glazuurlaag zijn ze gevoeliger dan andere kiezen, breken ze makkelijker af en zijn ze vatbaarder voor gaatjes. In ernstige gevallen moeten ze zelfs getrokken worden.
Lees ook: Wat is zuigflescariës en hoe kan je het voorkomen?
Wat zijn kaasmolaren precies?
© Getty Images / kaasmolaren bij kind
De medische term voor kaasmolaren is Molar Incisor Hypomineralisation (MIH), of in het Nederlands: gehypomineraliseerde eerste molaren. Het gaat om een ontwikkelingsstoornis van het tandglazuur, de buitenste beschermlaag van tanden en kiezen.
Kaasmolaren vertonen vaak matte witgele of geelbruine vlekken en kunnen plaatselijk of over de volledige tand voorkomen. Het glazuur is daarbij vaak zo zwak en poreus dat het gemakkelijk afbrokkelt. De ernst varieert sterk. Soms is slechts één kies licht aangetast, terwijl andere kiezen ernstig beschadigd zijn.
Lees ook: Wat zijn die witte plekjes op je tanden (ontkalking)?
Wanneer ontstaan kaasmolaren?
De afwijking ontstaat tijdens de ontwikkeling van het tandglazuur, dus voordat de tand doorbreekt.
- Bij het melkgebit gebeurt dat in de tweede helft van de zwangerschap en het eerste levensjaar.
- Bij het blijvende gebit worden de eerste blijvende kiezen en snijtanden gevormd vanaf kort vóór de geboorte tot ongeveer het vierde levensjaar.
Het ontstaan van kaasmolaren staat los van tandhygiëne of voeding. Slecht poetsen, snoepen of suiker zijn dus geen oorzaken.
|
Ontwikkeling van het gebitDe ontwikkeling van het melkgebit begint tijdens de 6e week van de zwangerschap. Na de geboorte van het kind zijn alle melktanden en kiezen en een gedeelte van het blijvende gebit onder het tandvlees in het kaakbot aanwezig. Gemiddeld breekt de eerste tand door als het kind tussen de vijf en acht maanden oud is. In sommige gevallen is er bij de geboorte al een tand te zien. Bij de meeste kinderen breken eerst de ondersnijtanden door; gemiddeld genomen is een kind dan 6-10 maanden oud. Daarna komen over het algemeen eerst de voorste melkkiezen door (13 tot 19 maanden), dan de hoektanden (16-23 maanden) en rond de leeftijd van 2,5 jaar de achterste melkkiezen. Op 5 – 6 jarige leeftijd begint de eerste wisselfase met het doorbreken van de eerste blijvende kiezen achter de melkkiezen en het los gaan staan van voortanden. Door beweging van de mond komen de melktanden los te staan en vallen deze vanzelf uit. Soms zal de tandarts de melktanden moeten trekken. Op de plaats van de melktanden komen blijvende exemplaren (4 in de onderkaak en 4 in de bovenkaak). Ook komen er nieuwe kiezen bij, 8 nieuwe grote kiezen of molaren en 4 verstandskiezen. Het melkgebit bevat 20 tanden, het blijvende gebit inclusief de verstandskiezen bestaat uit 32 tanden, gelijk verdeeld over de boven- en onderkaak. Het wisselen is meestal voltooid op 13 – 14 jarige leeftijd. Het blijvende gebit is echter pas compleet na doorbraak van de verstandskiezen (meestal tussen de 18 – 24 jaar). Soms breken de verstandskiezen helemaal niet door of zijn ze niet aangelegd. |
Mogelijke oorzaken van kaasmolaren
De precieze oorzaak van kaasmolaren is nog niet bekend. Wel zijn er een aantal factoren die mogelijk een rol spelen:
- Erfelijkheid: Glazuurafwijkingen kunnen in sommige gevallen genetisch bepaald zijn.
- Problemen tijdens de zwangerschap of geboorte: Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap verhoogt het risico. Kaasmolaren komen ook vaker voor bij te vroeg geboren kinderen en baby’s met een laag geboortegewicht, mogelijk door luchtwegproblemen of stofwisselingsstoornissen.
- Ziekten in de eerste kinderjaren: o.a. oorontstekingen, waterpokken, mazelen, rode hond, luchtweginfecties, tonsillitis, longontsteking of langdurige koorts.
- Chronische aandoeningen: Zoals astma, epilepsie, mucoviscidose (taaislijmziekte), coeliakie, of aangeboren neurologische stoornissen.
- Gebruik van antibiotica: Sommige studies tonen een verband, al is niet duidelijk of het door de antibiotica zelf komt of door de ziekte waarvoor ze werden voorgeschreven.
- Calciumtekort: Een verstoorde calcium-fosfaathuishouding verhoogt het risico.
- Omgevingsfactoren: Bijvoorbeeld blootstelling aan dioxines.
Lees ook: Wat zijn de symptomen van tandbederf en hoe kan je het voorkomen?
Hoe herken je kaasmolaren?
Let op de volgende signalen bij je kind:
- Geelwitte of bruine vlekken op de kiezen of snijtanden
- Pijn bij kauwen of poetsen
- Tanden die makkelijk afbrokkelen
- Gevoeligheid voor koude of warme dranken
Twijfel je? Raadpleeg dan een tandarts met ervaring in kindertandheelkunde.
Lees ook: De 3 do's en don'ts bij het tanden poetsen
Behandeling van kaasmolaren
Preventie van gaatjes en afbraak is cruciaal. Omdat het glazuur zwakker is, moeten kaasmolaren extra verzorgd worden:
1. Vroege diagnose
Laat het gebit van je kind nakijken vanaf het doorbreken van de eerste kiezen, en zeker vóór de leeftijd van 2 jaar.
2. Goede mondzorg
- 2x per dag poetsen met fluoridetandpasta (bij jonge kinderen door ouders)
- Eventueel gebruik van fluoride-gel of -spoelmiddel op voorschrift van de tandarts
- Regelmatige controle bij de tandarts
3. Beschermende behandelingen
- Aanbrengen van fluoride of een beschermende lak op de kaasmolaren
- Speciale glazuurversterkende pasta’s (bijv. op basis van caseïne, een melkeiwit)
- Sealants (witte beschermlaag) om kwetsbare kiezen af te dichten
4. Herstel van schade
- Gaatjes worden gevuld met tandkleurig composiet
- Bij ernstige schade kan extractie nodig zijn, gevolgd door orthodontische opvolging
5. Verkleuring van snijtanden
In geval van ontsierende verkleuring kunnen snijtanden worden gebleekt of bedekt met een composietlaagje.
Lees ook: Gele tanden witter maken: helpt 'whitening' tandpasta?
Kaasmolaren zijn geen gevolg van slechte mondhygiëne, maar van een stoornis in de glazuurontwikkeling tijdens de vroege kinderjaren. Omdat de tanden kwetsbaarder zijn, is een vroege diagnose en aangepaste verzorging essentieel om pijn, gaatjes en verdere schade te voorkomen.
Bronnen:
www.ivorenkruis.nl
www.tandarts.nl
www.thed3group.org
