Hoe ongezond is suiker en zoetstof echt?
dossier
Lees ook: Wanneer is suiker wél gezond?
Wat is suiker?
Lees ook: Koolhydraten: glucose, dextrose, fructose, lactose, sucrose en sacharose
Welke gezondheidsproblemen zijn gelinkt aan suiker?
- Obesitas: Obesitas ontstaat door verschillende factoren en is dus niet uitsluitend te wijten aan de inname van suikers. Wel blijkt uit onderzoek dat een hogere inname van vrije suikers (toegevoegde suikers en suikers van nature aanwezig in vruchtensappen) geassocieerd is met een hoger lichaamsgewicht. Dit komt door een verschil in de energiebalans: mensen die meer vrije suikers eten, hebben gemiddeld een hogere calorie-inname. Bovendien geven suikers in vloeibare vorm - in frisdrank, maar ook in vruchtensap, yoghurt, enz. - géén verzadigend gevoel en zo kunnen ze de kans op overgewicht vergroten.
- Diabetes: De oorzaak van diabetes type 1 is niet gerelateerd aan suikerrijke voeding, maar bij diabetes type 2 kan dit wel zo zijn. Wie veel producten eet of drinkt met toegevoegde suikers vergroot namelijk de kans op overgewicht. En overgewicht vergroot dan weer de kans op diabetes type 2. Ook weinig beweging, een oudere leeftijd en erfelijke aanleg verhogen het risico op diabetes type 2.Te veel suiker, en dan met name uit frisdranken en vruchtensappen, kan leiden tot de aanmaak van vetten in je lever. Ook wordt de aanmaak van buikvet en vetten in het bloed gestimuleerd. Hierdoor kan je lichaam minder gevoelig worden voor insuline, wat weer kan leiden tot diabetes type 2.
- Vitaminetekort: Volgens een populaire theorie zouden mensen die veel toegevoegde suikers eten, te weinig mineralen en vitamines (micronutriënten) binnenkrijgen. Meer zelfs, suiker zou een 'vitaminerover' zijn: door de aanwezigheid van suiker in een voedingsmiddel zou het effect van de aanwezige vitaminen teniet worden gedaan. Deze hypothese van ‘verdunnen van voedingsstoffeninname door suikergebruik’ is waarschijnlijk een oversimplificatie van een ingewikkeld onderwerp. Er zijn verschillende factoren die onze voedselconsumptie beïnvloeden. In ieder geval is duidelijk dat een afname in het gebruik van toegevoegde suikers niet hoeft te leiden tot een verbeterde inname van microvoedingsstoffen. Een hoeveelheid toegevoegde suikers in de range van 5-20 energieprocent, heeft geen duidelijke negatieve invloed op het wel of niet voldoen aan de norm voor microvoedingsstoffen.
- Slechte tanden: Suiker kan effectief tandbederf (cariës) veroorzaken. Dit heeft niet te maken met de hoeveelheid suiker en andere vergistbare koolhydraten die je neemt, maar met de frequentie waarmee je suiker eet of drinkt. Suiker bij de maaltijd kan niet zoveel kwaad, maar tussendoor snoepen of gesuikerde drankjes drinken, is wel een probleem. Om tandcariës te voorkomen is het belangrijk om niet te vaak suiker te eten en te drinken buiten de gewone maaltijden, en de tanden te poetsen met fluoridetandpasta.
- ADHD: Suiker veroorzaakt geen ADHD, maar uit een aantal observatiestudies blijkt dat suikerinname verband houdt met het verergeren van ADHD-symptomen bij kinderen en adolescenten. "Bij sommige kinderen met zeldzame overgevoeligheidsreacties zou suiker kunnen bijdragen tot een vorm van ADHD, maar dit kan zeker niet veralgemeend worden", zegt voedingsexpert prof. G.J. Schaafsma van Wageningen Universiteit.
Lees ook: Zijn lightproducten gezond? De voor- en nadelen op een rij
Kan je verslaafd zijn aan suiker?
Natuurlijke suikers vs toegevoegde suikers
Lees ook: Hoe kan je verborgen suikers herkennen?
Honing, rietsuiker en bietsuiker
Lees ook: Wat is gezonder: ahornsiroop, agavesiroop of honing?
Suikervervangers of zoetstoffen
Lees ook: Zijn kunstmatige zoetstoffen schadelijk voor de gezondheid?
Stevia rebaudiana is een subtropische plant waarvan de bladeren natuurlijke zoetstoffen (o.m. stevioside en rebaudioside) bevatten die tot 300 keer zoeter zijn dan suiker. In Paraguay en Brazilië werden die bladeren vroeger gebruikt als zoetmiddel. In het midden van de vorige eeuw probeerden de Britten de plant ook in Engeland te telen als suikervervanger, maar dat was geen succes. Sinds de jaren ’70 wordt stevia wel op grote schaal in Japan en Zuid-Korea geteeld, en worden de gedroogde blaadjes en de zoetstoffen gebruikt in frisdrank, sojasaus en ingemaakte groenten. Ook in Zuid-Amerika worden ze op grote schaal gebruikt. In de VS en Canada zijn ze alleen toegestaan in voedingssupplementen. Stevia is officieel toegestaan als zoetstof. Wil je het zelf proberen, dan kan je steviaplantjes kopen (ze worden verkocht als ‘honingkruid’ of ‘Stepa’). Zet ze in de tuin of in een pot op een zonnige plek in lichte, zanderige grond. |
Bronnen:
https://www.voedingscentrum.nl
https://www.hartstichting.nl
https://www.gezondleven.be