Duizelig bij het opstaan: oorzaken en tips

In dit artikel

Waarom duizelig bij rechtstaan?
Wanneer moet je naar de dokter?
Tips tegen duizeligheid bij opstaan

dossier

Als je vaak last hebt van duizeligheid, bijvoorbeeld bij opstaan uit bed of zetel, dan loop je een verhoogd risico om te vallen. Wat kan je doen om die duizeligheid te voorkomen?

Lees ook: Vertigo: duizelig met draaierig gevoel

Waarom duizelig bij rechtstaan?

Als je vanuit een liggende naar een staande houding gaat, verplaatst het bloed zich door de zwaartekracht naar je buik en benen. Hierdoor stroomt er eventjes minder bloed naar het hart en pompt je hart ook minder bloed rond, waardoor je bloeddruk verlaagt. Het hersendeel dat de bloeddruk reguleert, zorgt ervoor dat je bloedvaten zich vernauwen en je hart sneller gaat kloppen om zo de bloeddruk weer naar het normale niveau te brengen.

Lees ook: Lage bloeddruk of hypotensie: vervelend maar niet gevaarlijk

Lees ook: Plotseling duizelig: wat zijn 'loszittende' oorkristallen?

Wanneer moet je naar de dokter?

Als je slechts zelden duizelig wordt bij het opstaan, is er doorgaans niets aan de hand. Gebeurt het vaak, dan is er misschien sprake van orthostatische hypotensie (letterlijk: lage bloeddruk bij rechtstaan). Het systeem dat de bloeddruk regelt, werkt dan niet goed meer, waardoor de bloeddruk zich niet herstelt. De bloeddruk kan zelfs zo laag worden dat er onvoldoende bloed naar de hersenen gepompt kan worden.

Lees ook: Duizeligheid bij het rechtstaan door een lage bloeddruik

Lees ook: Duizeligheid: wanneer moet je je ongerust maken?

Tips tegen duizeligheid bij opstaan

Duizeligheid bij het rechtstaan kan je verminderen door de volgende tips in acht te nemen:

Sta rustig op vanuit liggende of zittende houding. Ga bijvoorbeeld even op de rand van het bed zitten. Adem een aantal keren diep in en uit. Plaats vervolgens je beide voeten naast elkaar. Zet ze plat op de grond. Steun met je handen op je knieën en sta langzaam recht.
Vermijd bruuske bewegingen, een (te) warme omgeving (bijvoorbeeld een hete douche of bad) en langdurig platliggen. Daardoor zetten de bloedvaten uit, wat een bloeddrukdaling kan veroorzaken
Word je toch duizelig bij het opstaan, ga dan even zitten of hurk neer. Probeer niet te blijven staan. Kom bij het wegtrekken van de klachten rustig overeind.
Pas je gedrag aan: neem bijvoorbeeld de tijd als er iemand aanbelt of als de telefoon rinkelt en doe niets overhaast
Ga overdag niet op bed liggen, maar blijf zitten of staan. Opstaan na een tijd gelegen te hebben geeft extra klachten.
Plaats het hoofdeinde van je bed 20-30 cm hoger.
Kies voor een hoog bed waar je makkelijk op kunt gaan zitten en makkelijk uit komt. Als je een laag bed hebt, kan je speciale steunen aanschaffen waarmee je het bed verhoogt (thuiszorgwinkel).
Drink voldoende water (1,5 à 2 liter per dag). Dat stimuleert de bloeddoorstroming.
Sommige mensen hebben baat bij het gebruik van therapeutisch elastische kousen tot taillehoogte of een buikband, waardoor er minder bloed naar buik en benen kan zakken. Bespreek de wenselijkheid om steunkousen te dragen met je huisarts, zeker als je uitgesproken spataders hebt aan de (onder)benen.
Beweeg voldoende