nieuws
Regelmatige blootstelling aan zonlicht waarborgt bij de meeste personen een goede vitamine D-reserve; toch kan in bepaalde situaties vitamine D-deficiëntie optreden.
Vitamine D wordt in de huid gevormd onder invloed van de zon (met vorming van vitamine D3, synoniem colecalciferol), maar is in mindere mate ook afkomstig uit de voeding (vitamine D2, synoniem ergocalciferol, van plantaardige oorsprong, en vitamine D3 van dierlijke oorsprong, bv. vette vis; sommige voedingswaren, bv. bepaalde margarines en kunstmelken voor kinderen, zijn aangerijkt met vitamine D).
De belangrijkste oorzaak van vitamine D-deficiëntie is onvoldoende blootstelling aan de zon, en personen met een donkere huidskleur hebben meer zonlicht nodig om voldoende vitamine D te kunnen aanmaken. Andere oorzaken zijn bv. chronisch nierlijden en een uiterst vetarm dieet of vetmalabsorptie. Vitamine D-deficiëntie leidt tot spierzwakte, spierpijn of moeheid, en bij ernstige vormen tot osteomalacie bij volwassenen, en rachitis bij kinderen.
De belangrijkste risicogroepen voor vitamine D-deficiëntie zijn de volgende.
• Bejaarden in een instelling, en hoogbejaarden in het algemeen. Hoewel de richtlijnen niet unaniem zijn, zijn er argumenten om, in het kader van preventie en behandeling van osteoporose, bij deze risicogroepen extra vitamine D aan te bevelen, in combinatie met calcium. De aanbevolen dosis vitamine D bedraagt 800 IE per dag, de dosis elementair calcium 0,5 g à 1 g per dag.
• Er is onvoldoende evidentie om systematisch extra vitamine D en calcium aan te raden bij alle postmenopauzale vrouwen
• Kinderen die borstvoeding krijgen. Moedermelk bevat relatief weinig vitamine D, in het bijzonder wanneer de moeder over weinig vitamine D-reserves beschikt. Het risico van vitamine D-deficiëntie is vooral groot wanneer moeder en/of kind weinig worden blootgesteld aan de zon of een donkere huidskleur hebben, of wanneer het kind geboren is in de wintermaanden. De preventie van vitamine D-tekort bij de zuigeling die borstvoeding krijgt, start het best reeds in de loop van de eerste twee levensmaanden. De Hoge Gezondheidsraad in België, stelt een dosis van 400 IE vitamine D per dag voor. Voor kinderen die geen borstvoeding krijgen, maar per dag minstens een halve liter kunstmelk drinken, stelt dit probleem zich veel minder, gezien kunstmelken steeds zijn aangerijkt met vitamine D.
• De Belgische Hoge Gezondheidsraad beveelt gebruik van vitamine D aan bij zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven (400 IE per dag). Volgens de Folia Farmacotherapeutica (maart 2007) is dergelijk systematisch gebruik overdreven. Men zou wel extra aandacht kunnen besteden aan zwangere vrouwen die een donkere huidkleur hebben, zeker wanneer zij weinig in de zon lopen, of die gesluierd zijn.
• De Hoge Gezondheidsraad in België raadt extra vitamine D aan bij alle kinderen tot de leeftijd van bv. 4 jaar en, in de wintermaanden, ook bij oudere kinderen en jongeren. Volgens de Folia Farmacotherapeutica (maart 2007) is dergelijke systematische toediening niet op evidentie gebaseerd. Wel kan men extra vitamine D overwegen bij kinderen die te weinig in de zon lopen, zeker wanneer zij een donkere huidskleur hebben. Bijzondere aandacht dient te gaan naar kinderen die weinig in de zon lopen en worden behandeld met anti-epileptica met enzyminducerend effect: vooral met fenytoïne, maar ook met carbamazepine en barbituraten is inderdaad beschreven dat zij vitamine D-deficiëntie kunnen uitlokken.
Voor de D-Cure dagelijkse inname van vitamine D, in het kader van preventie van vitamine D-deficiëntie, kan colecalciferol worden gebruikt: D-Cure ® bv. onder vorm van druppels (2.400 IE/ml; 400 IE komt overeen met 5 druppels).
Bij ouderen kan geopteerd worden voor een vaste combinatie van colecalciferol en calcium (Cacit Vitamine D3 500/440 ®, Cacit Vitamine D3 1000/880®, D-Vital®, Sandoz Ca-D®, Steovit D3 ®).
Calciumpreparaten, alleen of in combinatie met vitamine D, zijn wel vrij duur, en een extra inspanning om de dagelijkse calciumbehoefte te bereiken via de voeding is dan ook aan te bevelen.
Bij ouderen zou ook D-cure ® onder vorm van orale ampullen kunnen gebruikt worden (1 ampul om de maand of om de 2 maand), maar een dergelijke doseringsschema is minder goed onderzocht.
De andere vitamine D-derivaten [alfacalcidol (1-Alpha Leo ®), calcifediol (Dedrogyl®) en calcitriol (Rocaltrol ®)] zijn alleen bestemd voor preventie van vitamine D-deficiëntie in situaties zoals cholestase of nierfalen; bij nierfalen is de 1Éø-hydroxylatie gestoord, en dienen alfacalcidol of calcitriol te worden gebruikt.
 |
 |
